در این بخشنامه دستور داده شده تا اضافه برداشت از حقوق بابت مالیات، به مؤدیان برگشت داده شود. سازمان امور مالیاتی برای رفع ابهامات ایجاد شده بعد از چند روز توضیحات بیشتری در خصوص این بخشنامه ارائه کرد. دنیای اقتصاد در گفت و گو با کامران زارعی کارشناس مالیاتی و شرح بیشتر این بخشنامه سعی دارد شفافسازی بیشتری در خصوص بخشنامه اخیر سازمان امور مالیاتی انجام شود.
بر اساس بخشنامه «استرداد اضافه پرداختی بابت مالیات بر درآمد حقوق»، ادارههای مالیاتی موظف هستند اضافه پرداختی مالیات بر درآمد حقوق را به افراد برگردانند. اما شرط اصلی برای استرداد مالیات طبق ماده ۸۷ قانون مالیاتهای مستقیم، آن است که لازم است فرد درخواست کتبی خود را به اداره مالیاتی محل سکونت خود ارائه دهد. این درخواست باید بعد از پایان تیرماه سال بعد تا آخر همان سال (یعنی تا پایان اسفند) ارائه شود. البته مواردی در بخشنامه ذکر شدهاند که بدون محدودیت زمانی هستند. بر اساس بخشنامه اگر اضافه پرداختی به دلایلی مانند عدم آگاهی از قوانین، اشتباه در محاسبه مالیات توسط کارفرما یا سازمان امور مالیاتی، یا کسر مالیات بدون در نظر گرفتن معافیتهای قانونی رخ داده باشد، یا اگر استرداد مالیات بر اساس رای دیوان عدالت اداری باشد، محدودیت زمانی برای ارائه درخواست وجود ندارد. نکته قابل توجه آن است که قبل از استرداد مالیات، هرگونه بدهی مالیاتی قطعی فرد از مبلغ اضافه پرداختی کسر خواهد شد.
نکته دیگری که در این بخشنامه ذکر شده مربوط به محل سکونت مؤدی است. محل سکونت فرد برای ارائه درخواست استرداد، بر اساس قوانین مربوط به ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم تعیین میشود. به طور کلی این بخشنامه سعی دارد فرآیند استرداد اضافه پرداختی مالیات بر درآمد حقوق را شفافتر و آسانتر کند.
در این خصوص نکته دیگری که در این بخشنامه ارائه شده تسهیل استرداد برای حقوقبگیران مشمول آرای دیوان عدالت اداری است. برای سهولت کار، اگر استرداد مالیات بر اساس رای دیوان عدالت اداری باشد و رابطه استخدامی فرد با کارفرما ادامه داشته باشد، نیازی به مراجعه حضوری فرد نیست و استرداد به صورت خودکار در سامانه مالیات بر حقوق انجام میشود. بخشهای دیگری از این بخشنامه در مورد خسارت تاخیر در استرداد و نحوه اعتراض به عدم استرداد مالیات هستند. و اگر فردی فکر میکند مالیات اضافی پرداخت کرده و اداره مالیاتی در استرداد آن تاخیر دارد یا درخواست را رد کرده است، این بخشنامه به بررسی حقوق فرد نیز اشاره کرده است.
بر اساس بندهای پایانی این بخشنامه اگر اداره مالیاتی ظرف سهماه از تاریخ دریافت درخواست کتبی مؤدی معترض، اضافه پرداختی مالیات بر درآمد حقوق را برنگرداند، مشمول پرداخت خسارت تاخیر میشود. این خسارت از زمان پایان مهلت سه ماهه تا زمان استرداد واقعی محاسبه و پرداخت خواهد شد. همچنین اگر اداره مالیاتی درخواست استرداد فرد مؤدی را رد کند، باید این موضوع را به صورت کتبی به فرد اطلاع دهد. در این صورت، مؤدی میتواند ظرف ۳۰ روز از تاریخ دریافت این نامه، به هیات حل اختلاف مالیاتی شکایت کند.
کامران زارعی، کارشناس اقتصادی در ادامه درباره بخشنامه اخیر سازمان امور مالیاتی توضیحاتی ارائه کرد. به گفته او: مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی در ایران شامل مالیات بر درآمد حقوق کارکنان بخشعمومی، حقوق کارکنان بخشخصوصی، مشاغل، مستغلات و درآمدهای متفرقه است. مالیات بر حقوق که شامل حقوق کارکنان بخش عمومی و بخش خصوصی است بخش مهمی از پایه مالیات بر درآمد است. طبق آرای دیوان عدالت اداری، مزایای انگیزشی و رفاهی از مالیات بر درآمد معاف هستند، اما پیش از این، سازمان امور مالیاتی از این مزایا نیز مالیات دریافت میکرده است. سازمان امور مالیاتی در بخشنامه جدید خود اعلام کرده است که وجوه اضافه دریافتی بابت مزایای رفاهی و انگیزشی از حقوقبگیران باید به آنها مسترد شود.
بر اساس ماده ۸۷ قانون مالیاتهای مستقیم، اضافه پرداختی بابت مالیات بر درآمد حقوق طبق مقررات این قانون مسترد خواهد شد مشروط بر اینکه بعد از انقضای تیرماه سال بعد تا آخر آن سال با در خواست کتبی حقوقبگیر از اداره امور مالیاتی محل سکونت مورد مطالبه قرار گیرد. اداره امور مالیاتی مذکور موظف است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم درخواست رسیدگیهای لازم را معمول و در صورت احراز اضافه پرداختی و نداشتن بدهی قطعی دیگر در آن اداره امور مالیاتی نسبت به استرداد اضافه پرداختی از محل وصولیهای جاری اقدام کند.
در صورتیکه درخواستکننده بدهی قطعی مالیاتی داشته باشد اضافه پرداختی به حساب بدهی مزبور منظور و مازاد مسترد خواهد شد. طبق این بخشنامه اگر رابطه استخدامی میان شخص حقوق بگیر و کارفرما ادامه داشته باشد، نیازی به مراجعه حضوری حقوقبگیر نیست و استرداد مالیات اضافی به صورت خودکار و از محل مالیات تعلقگرفته به همان شخص در سامانه مالیات بر حقوق انجام خواهد شد و در غیر اینصورت فرد باید درخواست کتبی خود را به اداره امور مالیاتی محل زندگی خود تسلیم کند. همچنین اگر اضافه پرداخت مالیاتی به این دلیل باشد که حقوقبگیر از مقررات اطلاع نداشته یا سازمان امور مالیاتی به هر دلیلی مالیات اضافی گرفته یا کارفرما مالیات اضافه پرداخته، محدودیت زمانی (تا پایان اسفند ماه برای هر سال) برای استرداد وجود ندارد و حقوق بگیران میتوانند استرداد اضافه پرداختیهای سالهای گذشته خود را درخواست کنند.
در تشخیص موارد مشمولِ عنوان کلیِ مزایای رفاهی و انگیزشی، هنوز هم اما و اگرهایی وجود دارد؛ اما پنج مورد شفاف و روشن از مزایای رفاهی و انگیزشی برای مشمولین قانون کار وجود دارد؛ به این پنج مورد در تبصره ۳ ماده ۳۶ قانون کار اشاره شده و عبارت هستند از کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار یا همان بن خواربار، کمک هزینه مسکن، کمک هزینه عائلهمندی، حق تاهل که از ابتدای سال ۱۴۰۳ اضافه شده و در نهایت پاداش افزایش تولید یا پاداش بهرهوری که به تایید مراجع ذیصلاح یا همان وزارت کار رسیده باشد.