احتمالا درباره توکن سوزی ارزهای مختلف به‌ویژه توکن سوزی شیبا شنیده‌اید. شاید جای سوال باشد که اصلا چرا باید یک توکن را بسوزانند؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید ببینیم که اصلا توکن سوزی چیست؟ توکن سوزی فرآیندی است که در آن تعدادی از توکن‌های یک ارز دیجیتال به طور دائمی از گردش خارج می‌شوند تا تعداد کل آن‌ها کاهش یابد. این کاهش در عرضه توکن‌ها می‌تواند منجر به افزایش ارزش توکن‌های باقی‌مانده در بازار شود.
در این مقاله قصد داریم ببینیم که توکن سوزی چیست و اینکه چرا پروژه‌های مختلف از این روش استفاده می‌کنند. همچنین به موضوعات مهمی مانند تأثیر توکن سوزی بر عرضه و تقاضا، رابطه آن با قیمت ارزها، و نحوه تأثیرگذاری آن بر قیمت بازار خواهیم پرداخت. در این مسیر، به بررسی چگونگی انجام توکن سوزی و همچنین کاربردهایی که برای پروژه‌های مختلف دارد نیز میپردازیم.
توکن سوزی فرایندی است که در آن توکن‌ها از گردش خارج می‌شوند و تعداد کوین‌های موجود در بازار کاهش پیدا می‌کند. این توکن‌ها به آدرس‌های کیف پولی ارسال می‌شوند که تنها قابلیت دریافت توکن را دارند و از آن‌ها نمی‌توان برای انجام تراکنش‌های دیگر استفاده کرد. کلیدهای خصوصی این توکن‌ها در کیف پول‌های غیرقابل دسترسی ذخیره می‌شوند، به این ترتیب توکن‌ها به‌طور دائمی از بین می‌روند.
آدرس‌هایی که برای سوزاندن توکن استفاده می‌شوند معمولاً به نام‌های «آدرس سوزاندن»، «آدرس خورنده» یا «آدرس تهی» شناخته می‌شوند. سوزاندن توکن‌ها در برخی بلاک چین‌ها برای کاهش عرضه و افزایش ارزش بازار استفاده میشود. در برخی دیگر، از این روش به‌عنوان نشانه‌ای از تعهد ماینرها به شبکه استفاده میشود تا به آن‌ها اجازه داده شود بلاک‌هایی را استخراج کنند.
توکن سوزی ارز دیجیتال مشابه به ارسال ایمیل است که از یک آدرس عمومی برای دریافت و ارسال توکن‌ها استفاده میشود. هنگامی که توکن‌ها به آدرس سوزاندن فرستاده می‌شوند، دیگر هیچ‌گاه قابل دسترسی یا بازیابی نخواهند بود، زیرا کلیدهای خصوصی آن‌ها دیگر در دسترس نیست. این فرایند به‌طور مؤثر باعث از بین رفتن توکن‌ها برای همیشه میشود.
ایده توکن‌سوزی از مدت‌ها قبل از ارزهای دیجیتال وجود داشته است. این مفهوم بسیار شبیه به بازخرید سهام است و احتمالاً از آن الهام گرفته شده است. بازخرید سهام زمانی اتفاق می‌افتد که شرکتی که سهام را منتشر کرده، مجدداً سهام را با قیمت بازار خریداری کرده و آن‌ها را مجدداً جذب می‌کند، که این امر باعث کاهش تعداد کل سهام در بازار میشود. در حالی که بازخرید سهام و توکن‌سوزی دقیقاً مشابه نیستند، اما مفاهیمی مشابه دارند و می‌توانند اهداف یکسانی را دنبال کنند.
توکن‌سوزی در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ در میان ارزهای دیجیتال محبوب شد، زمانی که چندین کوین از جمله بی ان بی (BNB)، بیت کوین کش (BCH) و استلار (XLM) اقدام به توکن سوزی کردند تا عرضه را کاهش داده و قیمت را افزایش دهند. اخیراً، این استراتژی در میان ارزهای دیجیتال جدید که با عرضه توکن‌های بسیار زیاد شروع به کار می‌کنند، رایج شده است.
بیشتر بخوانید: بایننس کوین چیست؟ همه چیز درباره ارز دیجیتال بی ان بی (BNB)
یکی از دلایل اصلی محبوبیت توکن‌سوزی در سال‌های اخیر این است که به ارزهای دیجیتال اجازه می‌دهد در ابتدا با قیمت‌های پایین شروع کنند و سپس ارزش خود را به‌طور مصنوعی افزایش دهند. یک ارز دیجیتال جدید می‌تواند با یک تریلیون توکن که هرکدام کسری از یک سنت ارزش دارند راه‌اندازی شود و به دلیل قیمت پایین، سرمایه‌گذاران را جذب کند. سپس، توسعه‌دهندگان می‌توانند با سوزاندن میلیاردها توکن، قیمت را افزایش دهند.
اکنون که فهمیدیم توکن‌سوزی چیست، بیایید بررسی کنیم که این فرایند در عمل چگونه انجام میشود. فرایند توکن‌سوزی نسبتاً ساده است ومعمولاً شامل مراحل زیر میشود:
تصمیم برای سوزاندن توکن‌ها معمولاً از سوی توسعه‌دهندگان یا نهادهای حاکمیتی اتخاذ میشود و می‌تواند به عنوان بخشی از استراتژی اقتصادی برای افزایش کمیابی یا به عنوان واکنشی به بازخورد جامعه باشد. برخی پروژه‌ها مکانیزم‌های ضدتورمی را اتخاذ کرده و توکن‌ها را به صورت دوره‌ای می‌سوزانند، در حالی که دیگر پروژه‌ها از سوزاندن‌های مبتنی بر تراکنش استفاده می‌کنند.
توکن‌ها معمولاً برای سوزاندن به یک کیف پول خاص ارسال می‌شوند که به آن «آدرس سوزاندن» گفته میشود. توکن‌های موجود در این آدرس عملاً قفل شده و برای همیشه غیرقابل دسترسی است. برای شروع فرایند سوزاندن، پروژه یک «تابع سوزاندن» را در بلاک چین فراخوانی می‌کند که به شبکه دستور می‌دهد تا فرایند سوزاندن را انجام دهد و مقدار توکن‌هایی که قرار است سوزانده شوند، مشخص میشود.
فرآیند توکن سوزی شفاف است. پس از ارسال توکن‌ها به آدرس سوزانده شده، تراکنش در بلاک چین ثبت میشود و هر کسی می‌تواند آن را تایید کند. بسیاری از پروژه‌ها همچنین رویدادهای توکن سوزی را به اطلاع جامعه می‌رسانند تا فرآیند را باز و شفاف نگه دارند. این شفافیت به حفظ اعتماد کمک کرده و به جامعه این امکان را می‌دهد که رویداد سوزاندن را در بلاک چین پیگیری کند و تایید کند که توکن‌ها واقعاً از چرخه خارج شده‌اند.
پس از انجام فرآیند سوزاندن، عرضه کل توکن‌ها به‌روزرسانی میشود تا نشان دهد که تعداد توکن‌های سوزانده شده از گردش خارج شده‌اند. این به‌روزرسانی برای حفظ شفافیت ضروری است و کمک می‌کند تا کاربران و سرمایه‌گذاران بدانند که تأثیر سوزاندن بر عرضه کل چقدر بوده است. به این ترتیب، توکن‌های سوزانده شده دیگر در دسترس قرار نخواهند داشت و عرضه کلی شبکه به‌طور رسمی کاهش می‌یابد.
توکن‌سوزی می‌تواند یک رویداد یک‌باره یا یک فرایند مستمر باشد که به اهداف پروژه و توکنومیکس آن بستگی دارد. برخی ارزهای دیجیتال دارای مکانیزم‌های داخلی سوزاندن هستند که به‌طور خودکار عرضه را در طول زمان کاهش می‌دهند، درحالی‌که برخی دیگر در فواصل زمانی مشخص، سوزاندن را به‌صورت دستی انجام می‌دهند.
تمام ارزهای دیجیتال می‌توانند سوزانده شوند. هر ارز دیجیتالی را می‌توان به یک آدرس سوزاندن ارسال کرد، بنابراین از نظر فنی امکان توکن‌سوزی برای همه آن‌ها وجود دارد.
در ادامه چند نمونه از ارزهای دیجیتالی که تاکنون سوزانده شده‌اند و دلایل این رویدادها آورده شده است:
بیشتر بخوانید: توکن سوزی شیبا چیست؟
توکن سوزی به چند دلیل انجام میشود که در این بخش به اهداف مختلف آن میپردازیم.
سوزاندن توکن‌ها به پروژه‌ها کمک می‌کند تا عرضه کلی توکن‌ها را مدیریت کنند. این اقدام می‌تواند به کاهش تورم و حفظ یا افزایش ارزش توکن‌ها منجر شود. زمانی که تعداد زیادی توکن در گردش است، سوزاندن آن‌ها می‌تواند کمیابی ایجاد کرده و به این ترتیب ارزش توکن‌ها را تقویت کند. این استراتژی برای پروژه‌هایی که توکن‌های زیادی را از ابتدا ضرب کرده‌اند و به دنبال کنترل عرضه هستند، حیاتی است.
برای استیبل کوین‌ها و رپد توکن‌ها، سوزاندن توکن‌ها نقش مهمی در حفظ ثبات قیمت ایفا می‌کند. این عمل باعث میشود که قیمت توکن‌ها در برابر نوسانات بازار و تغییرات تقاضا ثابت بماند. زمانی که تقاضا افزایش می‌یابد، پروژه‌ها می‌توانند توکن‌های جدید ایجاد کنند و زمانی که تقاضا کاهش می‌یابد، با سوزاندن توکن‌ها از افت قیمت جلوگیری کنند. این فرایند به حفظ ارزش و اطمینان از ثبات در بازار کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: رپد توکن چیست؟
سوزاندن منظم توکن‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاران این اطمینان را بدهد که پروژه به ارزش توکن‌های خود اهمیت می‌دهد و به طور مداوم در تلاش است تا آن را حفظ یا افزایش دهد. این استراتژی معمولاً به عنوان نشانه‌ای از تعهد بلندمدت در بهبود وضعیت بازار در نظر گرفته میشود. وقتی سرمایه‌گذاران مشاهده کنند که پروژه به طور فعال در حال سوزاندن توکن‌ها است، تمایل بیشتری برای حفظ توکن‌های خود و افزایش مشارکت دارند.
برخی پروژه‌ها از جامعه خود برای مشارکت در فرایند توکن سوزی دعوت می‌کنند. این امکان به دارندگان توکن داده میشود تا در تصمیمات مربوط به سوزاندن توکن‌ها یا در برگزاری رویدادهای سوزاندن شرکت کنند. این رویکرد نه تنها باعث افزایش مشارکت و تعامل بیشتر جامعه میشود بلکه به دارندگان این احساس را می‌دهد که در تصمیمات پروژه و آینده آن نقش دارند. این نوع از مشارکت می‌تواند به ایجاد روابط قوی‌تر میان پروژه و جامعه کمک کند.
اثبات سوزاندن (PoB) یک الگوریتم اجماع است که بلاک چین‌ها از آن برای اعتبارسنجی و افزودن تراکنش‌ها به شبکه استفاده می‌کنند. این روش به جلوگیری از تقلب کمک می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که تنها تراکنش‌های معتبر پردازش شوند. برخلاف اثبات کار (PoW) که نیاز به مصرف زیاد انرژی دارد، اثبات سوزاندن یک روش کم‌هزینه‌تر برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها به شمار می‌آید.
بیشتر بخوانید: مروری بر تمام الگوریتم‌‌های اجماع در ارزهای دیجیتال
در این الگوریتم، ماینرها برای استخراج بلاک‌های جدید باید توکن‌های خود را بسوزانند. هرچه تعداد توکن‌های بیشتری سوزانده شود، ماینرها قادر خواهند بود بلاک‌های بیشتری استخراج کنند و در عوض پاداش‌هایی به صورت ارز دیجیتال دریافت کنند. این روش نسبت به اثبات کار مزیت‌هایی دارد، زیرا نیاز به استخراج رقابتی و مصرف زیاد انرژی ندارد.
برخی از ارزهای دیجیتال مبتنی بر اثبات سوزاندن، از ماینرها می‌خواهند که توکن‌های همان شبکه را بسوزانند، در حالی که برخی دیگر اجازه می‌دهند توکن‌های سایر شبکه‌ها سوزانده شوند. این ویژگی باعث میشود که مشارکت در فرایند سوزاندن و استخراج توکن‌ها راحت‌تر و انعطاف‌پذیرتر باشد. در نهایت، اثبات سوزاندن روشی کارآمد و بهینه برای تأمین امنیت شبکه بلاک چین و تأیید تراکنش‌هاست.
رابطه بین سوزاندن توکن و قیمت ارزهای دیجیتال همیشه ساده و مستقیم نیست. از نظر تئوری، کاهش عرضه توکن‌ها در حالی که تقاضا ثابت باقی می‌ماند یا افزایش می‌یابد، باید منجر به افزایش قیمت شود. با این حال، تأثیر واقعی بر قیمت‌ها می‌تواند بسته به چندین عامل متغیر باشد که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
اگر بازار سوزاندن توکن را به‌عنوان اقدامی مثبت و مفید ببیند، ممکن است باعث افزایش تقاضا و بالا رفتن قیمت شود. در مقابل، اگر این حرکت به‌عنوان اقدامی ناامیدانه برای افزایش قیمت‌ها در نظر گرفته شود، تأثیر زیادی نخواهد داشت. ادراک مثبت یا منفی بازار می‌تواند نقش مهمی در تعیین تأثیر سوزاندن توکن بر قیمت‌ها ایفا کند.
اندازه سوزاندن توکن‌ها نسبت به عرضه کل تأثیر زیادی بر قیمت دارد. سوزاندن مقدار زیادی توکن می‌تواند تأثیر بیشتری در کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها داشته باشد. به‌طور کلی، سوزاندن‌های بزرگتر احتمالاً تغییرات بیشتری در قیمت‌ها ایجاد می‌کنند، در حالی که سوزاندن مقادیر کوچک ممکن است تغییرات کم‌تری به همراه داشته باشد.
شرایط کلی بازار ارز دیجیتال می‌تواند تأثیر زیادی بر نحوه اثرگذاری توکن سوزی داشته باشد. در یک بازار صعودی، اثر توکن سوزی ممکن است بیشتر از زمانی باشد که بازار در روند نزولی قرار دارد. بنابراین، برای ارزیابی تأثیر سوزاندن بر قیمت‌ها درک وضعیت کلی بازار بسیار مهم است.
ارزش واقعی و کاربردی پروژه در بلندمدت تأثیر بیشتری بر قیمت دارد تا فقط توکن سوزی. حتی اگر سوزاندن توکن‌ها عرضه را کاهش دهد، بدون اصول قوی و پروژه‌ای با کاربرد واقعی، رشد قیمت‌ها پایدار نخواهد بود. بنابراین، برای ارزیابی کامل تأثیر سوزاندن باید به جنبه‌های بنیادی پروژه نیز توجه کرد.
ضرب کردن (mint) و توکن سوزی دو فرآیند کلیدی برای مدیریت عرضه و ارزش توکن‌ها در بلاک چین هستند. ضرب کردن به ایجاد و اضافه کردن توکن‌های جدید به شبکه اشاره دارد، که معمولاً برای فروش اولیه یا پاداش‌دهی به ماینرها و اعتبارسنج‌ها استفاده میشود.
در مقابل، سوزاندن فرآیند حذف توکن‌ها از گردش است که هدف آن کاهش عرضه و جلوگیری از تورم بیش از حد است. این دو فرآیند به ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا کمک کرده و ارزش توکن‌ها را ثابت نگه می‌دارد. در جدول زیر به‌خوبی تفاوت‌ها و شباهت‌های بین دو فرآیند ضرب کردن و سوزاندن توکن‌ها توضیح داده شده است.
| ویژگی | توکن سوزی | ضرب کردن توکن |
| تعریف | فرآیند حذف توکن‌ها از گردش برای کاهش عرضه. | فرآیند ایجاد و اضافه کردن توکن‌های جدید به بلاک چین. |
| هدف اصلی | کاهش تورم و ایجاد کمیابی برای افزایش ارزش توکن‌ها. | افزایش عرضه برای برآورده کردن تقاضا و توسعه شبکه. |
| تاثیر بر عرضه | کاهش عرضه | افزایش عرضه به منظور تأمین نیازهای مختلف شبکه. |
| نقش در پاداش و نقدینگی | ممکن است در برخی پروژه‌ها برای کنترل عرضه و پاداش دادن به کاربران استفاده شود. | به طور معمول برای پاداش دادن به کاربران یا تأمین نقدینگی استفاده میشود. |
| مکانیزم استفاده | سوزاندن توکن‌ها از طریق آدرس‌های مخصوص (Burn Address) برای کاهش تعداد توکن‌ها در گردش. | ضرب توکن‌ها از طریق فرایندهای مختلف مانند فروش اولیه، پاداش‌های شبکه یا تامین مالی. |
| نقش در کنترل تورم | به طور مستقیم برای کنترل تورم و ایجاد تعادل در عرضه استفاده میشود. | برای برآوردن تقاضا و جلوگیری از کمبود توکن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
| اثر روی ارزش توکن | کاهش عرضه توکن‌ها می‌تواند به افزایش ارزش آن‌ها کمک کند. | ممکن است باعث کاهش ارزش توکن به دلیل افزایش عرضه شود. |
| استفاده در کارمزد تراکنش‌ها | برخی از بلاک چین‌ها از سوزاندن بخشی از کارمزدها برای کنترل عرضه استفاده می‌کنند. | معمولاً در فرآیندهای پاداش‌دهی یا تامین نقدینگی استفاده میشود. |
توکن سوزی برای کاهش عرضه توکن‌ها و افزایش کمیابی آن‌ها به‌منظور افزایش ارزش توکن‌های باقی‌مانده انجام میشود.
خیر، پس از سوزاندن توکن‌ها به‌طور دائمی از دسترس خارج می‌شوند و قابل بازگشت نیستند.
خیر، اثر توکن سوزی بر قیمت به شرایط بازار و واکنش‌های سرمایه‌گذاران بستگی دارد.
در این مقاله به مفاهیم اصلی توکن سوزی پرداخته شد. بررسی کردیم که توکن سوزی به معنای ارسال توکن‌ها به یک آدرس خاص برای حذف دائمی آن‌ها از گردش است. این فرآیند معمولاً با هدف کاهش عرضه توکن‌ها و افزایش کمیابی آن‌ها انجام میشود. همچنین به این نکته اشاره کردیم که توکن سوزی می‌تواند تاثیری مثبت بر ارزش توکن‌ها داشته باشد، اما این تاثیر به شرایط بازار و نحوه اجرای آن بستگی دارد.
در ادامه بررسی کردیم که چگونه توکن سوزی در ارزهای مختلف می‌تواند متفاوت عمل کند. در برخی از پروژه‌ها، توکن سوزی به صورت دوره‌ای یا خودکار انجام میشود تا قیمت و عرضه به‌طور پیوسته کنترل شود. تاثیر این فرآیند روی قیمت ارز دیجیتال نیز ممکن است در شرایط مختلف، از جمله بازار صعودی یا نزولی، متفاوت باشد. بنابراین، پیش‌بینی اثرات توکن سوزی نیازمند توجه به جنبه‌های مختلف بازار و پروژه است.
