به گزارش اقتصادنیوز، امواج میدیا با انتشار گزارشی مدعی شد، قدرت گرفتن تحریرالشام در سوریه نگرانی ها را تشدید کرده بالاخص آن که جاه طلبی های ترکیه فراتر از کشورهای عربی و به ویژه در قفقاز جنوبی می تواند پرهزینه باشد. به ادعای ناظران با توجه به اینکه همان بازیگران کلیدی در سوریه - ایران، روسیه و ترکیه - نیز در صحنه دوم فعال هستند، این خطر فزاینده وجود دارد که رقابت آنها به رویارویی عریان تبدیل شود.
به ادعای این وبگاه، از منظر ایران، دغدغه اصلی حمله غافلگیرکننده احتمالی آذربایجان - با حمایت ترکیه - به استان سیونیک جنوبی ارمنستان برای ایجاد کریدور جنجالی زنگزور است. این پروژه ترانزیتی که مرز زمینی ایران و ارمنستان را قطع می کند و از همین رو تهران با آن مخالف است، به دنبال اتصال سرزمین اصلی آذربایجان و منطقه نخجوان و همچنین ترکیه می باشد. در بازه زمانی که خطوط تدارکاتی ایران به شرکای خود در شام تحت تاثیر قرار گرفته، کریدور زنگزور می توان زمینه را برای انزوای (ادعایی) ایران فراهم کرده و نقش این کشور در قفقاز جنوبی را تحت تاثیر بگذارد. به ادعای ناظران اگرچه مقامات آذربایجان تلاش می‌کنند اهمیت مرزهای ارمنستان را برای ایران کم‌اهمیت جلوه دهند، اما واقعیت‌های روی زمین تصویر متفاوتی را ترسیم می کند. بنا بر گزارش های ادعایی، آنکارا و باکو از قبل موانعی را در مسیر تردد کامیون های ایرانی از خاک خود ترسیم کرده اند. ترکیه در دسامبر 2024 در واکنش به اقدام تهران برای مبارزه با قاچاق سوخت، کامیون‌های خارجی که ایران را ترک می‌کنند را واداشته تا عوارض گمرکی به ارزش سوخت موجود در مخازن خود را پرداخت کنند. در همین حال، گزارش ها حاکی از آن است که آذربایجان گذرگاه های مرزی آستارا (ایران و آذربایجان) و پلدشت (ایران- نخجوان) را به روی کامیون های همسایه جنوبی خود بسته است.
به ادعای تحلیلگران در صورت به ثمر نشستن کریدور زنگزور، مسیرهای ترانزیتی ایران به اروپا و روسیه از طریق قفقاز کاملاً به حسن نیت اتحاد آذربایجان و ترکیه منوط خواهد بود. مواج میدیا در ادامه یادداشت ادعایی اش آورد، اگرچه باکو رسما تقاضای خود برای ساخت کریدور زنگزور را از مذاکرات صلح با ارمنستان کنار گذاشته است، اما تلاش برای ترسیم آن را متوقف نکرده است. مدت کوتاهی پس از حمله برق آسای باکو برای تصرف کل قره باغ کوهستانی در سپتامبر 2023، به نظر می رسید که پروژه زنگزور از جدول خارج شده باشد. در آن بازه زمانی کریدور ارس که از ایران می گذرد برای جلوگیری از قطع ارتباط ارمنستان و ایران طراحی شد.با این حال، الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان ماه گذشته در مصاحبه ای مدعی شد: «کریدور زنگزور باید باز شود و خواهد شد. ارمنستان هر چه زودتر این را بفهمد، بهتر است». او همچنین هشدار داد که ایروان نباید «به عنوان یک مانع جغرافیایی بین ترکیه و آذربایجان عمل کند». در همین حال، مقامات ترکیه بار دیگر در مورد لزوم باز کردن کریدور صحبت کردند.ساختار امنیتی شکننده ارمنستان پس از شکست این کشور در جنگ 2020 با آذربایجان بر سر قره باغ کوهستانی باعث می شود که این کشور کمتر در برابر حمله بعدی آذربایجان مقاومت کند. در سال 2022، باکو حملاتی را به جنوب شرقی ارمنستان کلید زد و مناطقی را تصرف کرد و در عین حال ایروان را به تغییر قراردادها و مانع تراشی در باز کردن مسیرهای ارتباطی و حمل و نقل متهم کرد.
به ادعای این وبگاه به همزمان فرانسه با ایجاد کنسولگری در استان سیونیک در حالی که اتحادیه اروپا یک مأموریت نظارتی غیرنظامی (EUMA) را در شهرک‌های ارمنی‌نشین در امتداد مرز آذربایجان تعریف کرد، با اذعان به وضعیت امنیتی حساس واکنش نشان داد.در این میان تهران همچنین در سال‌های 2021 و 2022 رزمایش‌های نظامی متوالی را در نزدیکی مرزهای شمالی خود انجام داد و به عنوان عاملی بازدارنده در برابر جاه‌طلبی‌های باکو عمل کرد.اکنون به نظر می‌رسد که آذربایجان رویکرد خود را مجدداً بازتعریف کرده و از تغییرات ژئوپلیتیکی ناشی از جنگ روسیه در اوکراین، تغییر در دولت ایالات متحده و همچنین دستاوردهای ترکیه در منطقه بهره می‌برد. بنا بر گزارش‌های ادعایی، باکو میانجی‌گری بین شرکای اسرائیلی و ترکیه‌ای خود را آغاز کرده گزاره ای که می تواند روابطش با تهران را تحت تاثیر قرار دهد. در همین حال، اروپا، تقسیم شده و دور، قادر به ایجاد یک استراتژی منسجم برای دفاع از ایروان به شیوه ای معنادار نیست.همزمان، علی اف خواسته های خود را برجسته تر کرده و خواستار پایان دادن به همکاری دفاعی ارمنستان با شرکای خود مانند فرانسه و هند شده است. این در حالی است که رئیس جمهور آذربایجان ظاهراً معتقد است که رویکرد انزواطلبانه دونالد ترامپ شرایط مساعدی را برای پیشبرد جاه طلبی های منطقه ای اش فراهم می کند. در غیاب حمایت کافی از بیرون، این عوامل ممکن است ایروان را وادار کند تا با خواسته‌های باکو موافقت کند تا از خود در برابر تهدید احتمالی حمله - از جمله به ثمر رساندن کریدور زنگزور - محافظت نماید.
به ادعای ناظران ایران در حال حاضر با مجموعه ای از چالش ها در قفقاز جنوبی مواجه است، موقعیت این کشور به دلیل تداخل منافع روسیه با آذربایجان و ترکیه پیچیده تر شده است. مسکو کریدور زنگزور را یک مسیر ترانزیتی جدید به ترکیه و فرصتی بالقوه برای تضعیف نفوذ غرب در منطقه می داند.روسیه با استناد به توافق سه جانبه با ارمنستان و آذربایجان از نوامبر 2020، این ایده را مطرح کرده که کریدور ترانزیتی مورد مناقشه باید توسط نیروهای روسی کنترل شود. موضع گیری روس ها با واکنش تند تهران روبرو شد و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه در پاییز گذشته اعلام کرد که هرگونه تهدید علیه تمامیت ارضی همسایگان ایران یا تغییر مرزهای آنها "کاملا غیرقابل قبول" است. در حالی که مسکو در چارچوب معاهده مشارکت راهبردی جامع خود با تهران، توسعه این کریدور را کم رنگ جلوه داده اما با تلاش‌های آنکارا و باکو برای پیشبرد این پروژه مخالفتی ندارد.پس از جنگ 2020 بر سر قره باغ، ایران رویکرد امنیتی محور را در قفقاز جنوبی اتخاذ کرد که ناشی از دغدغه های این کشور از جاه طلبی های آذربایجان-ترکیه و حضور رو به رشد اسرائیل در نزدیکی مرزهای شمال غربی بود. با این حال، از سال 2023، گفت‌وگوهای سطح بالا و همکاری در پروژه‌های جدید اقتصادی، روابط بین جمهوری آذربایجان و ایران را احیا کرده است.با این حال، تهران می داند که بازگشایی کریدور زنگزور می تواند دستاوردهای استراتژیک آناین کشور به ویژه کریدور ارس را تضعیف کند. چنین توسعه ای همچنین به طور بالقوه تهدیدی برای کریدور حمل و نقل و ترانزیتی بین المللی خلیج فارس-دریای سیاه (ITC) خواهد بود، یک مسیر کلیدی چندوجهی که ایران را از طریق دریای سیاه به ارمنستان، گرجستان و در نهایت اروپا متصل می کند.. این کریدور بادور زدن آناتولی ترکیه، یک مسیر جایگزین برای بازارهای اروپایی و پتانسیل کسب درآمدهای ترانزیتی از صادرات هند به اروپا را برای تهران فراهم می کند.ایران همزمان کانال های دیپلماتیک خود را فعال کرده است. علی اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، ماه گذشته پس از سفر به آذربایجان به ارمنستان رفت. دیدار احمدیان با علی اف تنها یک روز پس از تکرار موضع آذربایجان در باب بازگشایی کریدور زنگزور انجام شد. احمدیان در جریان این سفر مجدداً بر مخالفت ایران با هرگونه «تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه» تأکید کرد و گفت که «هیچ چیز نمی‌تواند روابط مستحکم بین ارمنستان و ایران را تضعیف یا تغییر دهد». تهران و ایروان نیز در حال کار بر روی یک سند مشارکت استراتژیک جامع هستند.
