مهاجران غیرقانونی در سال های اخیر به یکی از چالش های مهم اقتصادی و اجتماعی ایران تبدیل شده است. حضور گسترده مهاجران غیرقانونی، به‌ویژه از افغانستان، تاثیرات قابل توجهی بر اقتصاد کشور، منابع عمومی و بازار کار داشته است.
یکی از مهم‌ترین پیامد های مهاجرت غیرقانونی، افزایش مصرف منابع عمومی توسط افرادی است که بدون پرداخت مالیات یا مشارکت در تامین هزینه های کشور، از امکانات مختلف استفاده می‌کنند. طبق گزارش های مختلف، مهاجران غیرقانونی به‌صورت گسترده از یارانه های سوخت، نان، برق، آب و سایر کالاهای اساسی بهره‌مند می شوند، در حالی که این منابع از مالیات و درآمدهای شهروندان ایرانی تامین می‌شود. تخمین ها نشان می‌دهد که سالانه میلیاردها دلار یارانه دولتی به مهاجران اختصاص داده می شود، بدون اینکه آن‌ها مشارکتی در تأمین این هزینه‌ها داشته باشند.
ورود غیرقانونی مهاجران باعث شده است که بازار کار کشور با چالش های جدی روبه‌رو شود. بسیاری از این مهاجران، به دلیل دستمزد پایین تر و عدم نیاز به بیمه و مالیات، رقابتی ناعادلانه با نیروی کار ایرانی ایجاد کرده اند. این موضوع به ویژه در بخش های ساختمانی، کشاورزی، حمل و نقل و برخی صنایع تولیدی مشهود است. در نتیجه، فرصت‌های شغلی برای کارگران ایرانی کاهش یافته و دستمزدها در برخی از مشاغل پایین تر از حد استاندارد باقی مانده است.
بخش آموزش و بهداشت نیز از دیگر حوزه هایی است که تحت تاثیر مهاجرت غیرقانونی گسترده قرار گرفته است. طبق آمارهای غیررسمی، صدها هزار دانش آموز مهاجر در مدارس دولتی ایران تحصیل می‌کنند و از امکانات رایگان آموزشی بهره‌مند می شوند. این در حالی است که سرانه آموزشی هر دانش‌آموز ایرانی از بودجه عمومی تامین می شود. در بخش درمان نیز، بسیاری از مهاجران غیرقانونی از خدمات پزشکی و بیمارستانی رایگان یا یارانه ای استفاده می کنند، در حالی که این خدمات برای شهروندان ایرانی هزینه های بالایی دارد.
با توجه به فشار اقتصادی ناشی از مهاجرت غیرقانونی، بسیاری از کارشناسان بر ضرورت بازنگری در سیاست های مهاجرتی، کنترل مرزها و ایجاد مکانیسم هایی برای دریافت مالیات از مهاجران تاکید دارند. در بسیاری از کشورها، مهاجران ملزم به پرداخت مالیات و مشارکت در تامین هزینه های عمومی هستند، اما در ایران تاکنون چنین سیستمی به‌طور جدی اجرا نشده است.
در روزهای اخیر، ویدئویی در شبکه های اجتماعی منتشر شده که به سرعت نظر کاربران فضای مجازی را جلب کرده است. این ویدئو گروهی از اتباع افغانستان را نشان می دهد که در حال تلاش برای عبور از دیوار ۴ متری مرزی بین ایران و ترکیه هستند تا به صورت غیرقانونی وارد خاک ایران شوند.
این ویدئو واکنش های گسترده ای را در میان کاربران شبکه های اجتماعی برانگیخته است. برخی از افراد، شرایط سخت و ناامیدی مهاجران را یادآور شده و بر لزوم توجه به وضعیت انسانی پناهجویان تاکید کرده اند، در حالی که برخی دیگر این اقدام را از منظر امنیت مرزی و مهاجرت غیرقانونی مورد نقد قرار داده‌اند.
