فرارو- عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و دارایی، روز سه‌شنبه ۳۰ بهمن در کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی حاضر شده و به سوالات نمایندگان پاسخ خواهد داد. عمده دلایلی که نمایندگان مجلس معتقدند همتی باید پاسخگوی آن‌ها باشد شامل وضعیت قیمت دلار و افزایش تورم است.
به گزارش فرارو، در صورتی که نمایندگان متقاضی استیضاح از پاسخ‌های وزیر قانع نشوند، گزارش این طرح به صحن مجلس شورای اسلامی ارجاع می‌شود و از زمان اعلام وصول توسط هیات رئیسه، وزیر مربوطه ۱۰ روز فرصت دارد برای دفاع از خود در صحن مجلس حاضر شود.
همزمان با این خبر، برخی رسانه‌ها به مطالبی تایید نشده در خصوص احتمال کنار رفتن محمدرضا فرزین از جایگاه ریاست کل بانک مرکزی پرداخته‌اند. با توجه به این شرایط، پرسش‌هایی در خصوص نقاط ضعف و قوت تیم اقتصادی دولت مطرح است و البته این سوال نیز وجود دارد که اشتباهات موجود در کارنامه همتی تا چه حد پررنگ است؟ دکتر مرتضی عزتی اقتصاددان و استاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
مرتضی عزتی به فرارو گفت: «حقیقت این است که خود دولت، تصمیم گرفت و اعلام کرد که باید نرخ ارز را اضافه کنیم. بانک مرکزی به سرپرستی آقای فرزین، چند سال پیش تلاش کرد نرخ ارز را تثبیت کند، اما دولت جدید و تیم اقتصادی آقای پزشکیان به سرپرستی آقای همتی، تلاش کرد تصور اشتباهی را که می‌توان ارز را تک نرخی کرد، جا بیندازد. با همین طرز تفکر هم بود که جریان افزایش نرخ ارز به راه افتاد. وقتی یک جریان به راه بیفتد، با هر تلنگری به اقتصاد کشور، افزایش قیمت را شاهد خواهیم بود. شاید تیم اقتصادی دولت به این نکته مهم توجه نداشتند که در آستانه انتخابات آمریکا قرار داشتیم و هر آن ممکن بود دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا شود که همینطور هم شد. هدف تیم اقتصادی این بود که تثبیت ایجاد کنند، بنابراین روند رشد را ایجاد کردند، اما مشکل ثانویه‌ای که شکل گرفت این بود که با هر اندک ضربه‌ای به اقتصاد کشور، نرخ ارز، افزایش پیدا می‌کند. اگر آن جریان تثبیت حفظ می‌شد، نرخ ارز امروز، تحت تاثیر صحبت‌های ترامپ یا صحبت‌های مقام‌های ایران افزایش پیدا نمی‌کرد. این جریانی بود که دولت نااگاهانه ایجاد کرد و اشتباهی را رقم زد که اکنون نیز تحت تاثیر همین اشتباه قرار داریم و به دنبال افزایش نرخ ارز نیز با افزایش تورم مواجه خواهیم بود؛ بنابراین مشکلات اقتصادی به شکل دومینووار تشدید شده است.»
وی افزود: «شاید بزرگترین خطای تیم اقتصادی که بهتر بود انجام نمی‌دادند این بود که نرخ ارز را اضافه نمی‌کردند. درست است که این تصمیم در راستای تک نرخی کردن ارز بود، اما اشتباهی بزرگ محسوب می‌شد. انجام پروژه تک نرخی شدن ارز عملا غیرقابل انجام بود. وقتی این پیش بینی وجود داشت که تک نرخی شدن ارز اشتباه است نباید انجام می‌شد. متاسفانه استدلال، آگاهی و تفکر غلطی نسبت به اقتصاد بود که این شرایط را رقم زد. بی اغراق بگویم که اکنون اگر ارز ۱۰۰ و حتی ۲۰۰ هزارتومان هم شود، تک نرخی نمی‌شود. همه این‌ها ناشی از عدم دقت در سیاستگذاری‌ها است. ما نباید «اهداف نشدنی» را انتخاب کنیم چرا که تبدیل به مبنا‌های غلط در سیاست گذاری می‌شوند. وقتی هدف انتخاب می‌کنیم اول باید بررسی کنیم که این هدف، شدنی است یا خیر. این خطای بزرگ هم نرخ ارز را بالا برده و هم اقتصاد را به هم ریخته و به تورم هم افزوده است. اکنون در شرایطی هستیم که باید با تمام توان از ارزش پول ملی حفاظت و به رشد اقتصادی کمک کنیم. شرایط جدید در حوزه سیاست خارجی به رکود و تورم هم دامن می‌زند و باید پیش از بحرانی شدن وضعیت، اقداماتی انجام شود.»
این استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در ادامه گفت: «علت این که من معتقدم بهتر بود روی ثبات اقتصادی متمرکز می‌شدیم، همین است که اگر تا پیش از ریاست جمهوری دونالد ترامپ، سیاست‌های ثبات را اجرا می‌کردیم، در برابر تشدید تنش‌های احتمالی ایالات متحده و ایران، تا حد زیادی بیمه می‌شدیم. یکی از مهمترین روش‌های کاهش تنش، تثبیت نسبی نرخ ارز و رشد آهسته نرخ ارز است. بهتر بود به جای این که به شکل ناگهانی ۵۰ درصد ارز مرکز مبادله را افزایش داده و از ۴۴ تومان به ۶۶ تومان ببرند، ماهی هزار تومان می‌افزودند تا یک نرخ تثبیتی با شیب ملایم ایجاد می‌کردند و در نهایت به نرخ تورم می‌رسیدند. اقدامات اخیر، در اقتصاد کشور، شوک ایجاد کرد که منتهی به جهش شد و جهش، روند حرکت افزایشی را سرعت بخشید. اما اگر آرام آرام حرکت می‌کردیم، قطعا برنامه ریزی حساب شده تری هم انجام می‌شد و در نهایت، اقتصاد کشور سود بیشتری می‌برد.»
وی درباره شرایط تحریمی کشور و این استدلال که برخی معتقدند در این شرایط فرقی نداشت چه کسی وزیر باشد گفت: «ما با تحریم مشکل شدید داریم و طبیعی است که وقتی تحریم و فشار شدید باشد، رشد هم نمی‌توانیم داشته باشیم، همچنین این وضعیت منتهی به افزایش تورم می‌شود. این‌ها جزو بدیهیات است و کسی هم منکر فشار‌های تحریمی نمی‌تواند باشد. اما مسئله این است که اگر سیاست‌های بهتری اعمال کنیم، کمی بهبود رشد اقتصادی و کاهش تورم را تجریه می‌کنیم. بنابراین. اشاره به تحریم ها، همزمان درست است، اما عالمانه نیست. درست است که فشار تحریم ها، اقتصاد کشور را تحت فشار قرار داده و تا زمانی که زیر بار تحریم قرار داریم نمی‌توانیم جهش اقتصادی داشته باشیم، اما اگر سیاست‌های درستی اعمال کنیم، فشار‌ها کاهش پیدا می‌کند. این جا است که اهمیت سیاست تثبیت و پیشگیری از هر نوع شوک احتمالی به اقتصاد کشور پررنگ می‌شود. از این پس لازم است هر چه زودتر در سیاست‌های اقتصادی بازنگری کرده و تدبیر‌ها را متناسب با سیاست گذاری علمی پیش ببریم. در سیاست گذاری علمی، از امکان پذیری تا آثار هر تصمیم به دقت ارزیابی می‌شود. درست است که یک تصمیم روی کاغذ خوب به نظر می‌رسد، اما اگر این سیاست به ظاهر خوب، به به نتیجه مطلوب نرسد، آثاری منفی خواهد داشت.»
