در سه‌ماهه پایانی سال، ستاد تنظیم بازار تصمیم گرفت ۴۰۰ هزار تن برنج برای تأمین نیاز داخلی، با توجه به هم‌زمانی این دوره با ماه رمضان و عید نوروز، ثبت سفارش و وارد کشور شود. مجیدرضا منصورخاکی، دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران، در گفت‌وگو با مهر درباره وضعیت واردات اظهار داشت: در حال حاضر، فرایند تأمین مربوط به تخصیص ارز شهریورماه در جریان است. وزارت جهاد کشاورزی تأیید اولیه را به بانک عامل اعلام کرده، اما پرداخت و واریز این مبلغ به حساب فروشنده خارجی با تأخیر انجام می‌شود.
وی افزود: این فاصله زمانی منجر به افزایش هزینه‌های سربار شده و همکاری تجاری را تحت شعاع قرار می‌دهد. به عنوان مثال، فروشنده هندی یا پاکستانی کالای خریداری شده را ۲ ماهه به گمرکات کشور ارسال می‌کند اما پول آن ۱۰ ماهه واریز می‌شود.
وی با بیان اینکه چنین امری دو نتیجه دارد، ادامه داد: یا بازرگان خارجی همکاری خود را با طرف ایرانی کاهش می‌دهد یا به ازای هر روز دیرکرد مبلغی به عنوان جریمه در نظر گرفته می‌شود. در چنین شرایطی هم بازرگان ایرانی مدرک و مستنداتی ندارد که ناچار به پرداخت مبلغ بیشتری شده است.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج درباره آمار واردات امسال، گفت: از اول فروردین تا ۲۲ بهمن ۱۴۰۳، ۸۱۵ هزار تن برنج سفید وارد شده که نسبت به سال گذشته که این رقم ۹۵۳ هزار تن بود ۱۵ درصد کاهش داشت.
وی اضافه کرد: میزان واردات برنج نیمه‌سفید هم امسال کمتر ۵۰ هزار تن بود. این آمار با میزان واردات سال گذشته تفاوتی ندارد.
این نوع برنج نیاز به فرآوری داشته تا تبدیل به برنج سفید شود. در نتیجه این فرآوری، میزان آن افت کرده ضمن اینکه فرآیند از فرآوری تا تبدیل آن به برنج سفید و عرضه به بازار معمولاً زمان‌بر است.
منصورخاکی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه اگر برنج وارداتی به اندازه کافی در بازار نباشد، نمی‌تواند نقش تعدیل کننده را در قیمت‌ها، بازی کند، اظهار کرد: عواملی مانند برآورد نادرست از میزان تولید داخل، کاهش حجم واردات و تخصیص دیرهنگام ارز سبب شد تا بازار برنج امسال دچار تنش شود.
وی با اشاره به میزان تولید کشورهای همسایه صادرکننده برنج، گفت: بر اساس گزارش فائو در سال ۲۰۲۳ میلادی هند حدود ۲۰۶ میلیون تن برنج تولید کرد و این عدد برای پاکستان حدود ۱۵ میلیون تن است؛ بنابراین بخش کوچکی از محصولات این دو کشور به ایران صادر و بخش اعظمی برای سایر بازارها تأمین می‌شود.
وی اضافه کرد: اگر مشکلات فعلی ما در حوزه واردات این محصول پر مصرف داخلی رفع نشود ممکن است حجم صادرات این کشورها را برای بازار ایران تحت شعاع قرار دهد.
منصورخاکی با بیان اینکه بنا بر تصمیم ستاد تنظیم بازار قرار بود ۴۰۰ هزار تن برنج سفید در ۳ ماهه پایانی سال وارد کشور شود، عنوان کرد: نخستین ثبت سفارش پس از این اعلام ستاد تنظیم بازار، ۳۰ دی ماه به میزان ۲۰۰ هزار تن بود. دومین ثبت سفارش ۲۷ بهمن باز شد و مجوز ۱۷۰ هزار تن واردات صادر شد. در این ثبت سفارش مهلت داده شد تا بار ۴۵ روزه وارد کشور شود که تعیین این زمان با توجه به ترافیک پایان سال واردات، شدنی نیست.
وی ادامه داد: بار تصمیم دیرهنگام در تنظیم بازار برنج، قرار است با فشار زمانی جبران شود؛ ضمن اینکه عنوان شده این زمان تمدید نمی‌شود؛ در نتیجه ممکن است این امر هزینه سنگینی برای واردکنندگان داشته باشد زیرا با ورود بار پس از تاریخ تعیین شده، اجازه ترخیص داده نشده و احتمال رسوب دارد.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج با تاکید بر تعیین زمان واقعی، ادامه داد: نکته بعدی این است که الزام شده، برنج وارداتی در شبکه توزیعی که دولت معرفی می‌کند عرضه شود در حالی که واردات از ابتدای ثبت سفارش تا توزیع و فروش آن قابل رصد بوده و مشخص است بار توسط چه کسی، از کجا و با چه شرایطی وارد و در کجا، توسط چه کسانی و چگونه به فروش می‌رسد.
منصورخاکی درباره این شبکه توزیع دولتی، گفت: هنوز شبکه مذکور معرفی نشده و قرار است وزارت جهاد کشاورزی آن را طراحی کند.
