سرم‌های پزشکی برای جبران کم‌آبی بدن استفاده می‌شوند
مایعات داخل وریدی، مایعاتی با فرمولاسیون ویژه هستند که از طریق یک لوله داخل وریدی (IV) به داخل رگ تزریق می‌شوند تا از کم‌آبی بدن جلوگیری کرده یا آن را درمان کنند. این مایعات برای افراد در تمام سنین که بیمار، مصدوم، دچار کم‌آبی به دلیل ورزش یا گرما شده‌اند یا تحت عمل جراحی قرار دارند، استفاده می‌شوند.
هیدراتاسیون داخل وریدی یک روش ساده، ایمن و رایج است که خطر عوارض کمی دارد.
نرمال سالین یک سرم کریستالوئیدی پرکاربرد است
مایعات داخل وریدی، مایعاتی هستند که از طریق یک لوله داخل وریدی (IV) به رگ شخص تزریق می‌شوند. این مایعات از کم‌آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت‌ها جلوگیری کرده یا آن را درمان می‌کنند.
آب برای هر سلول بدن ما ضروری است. در واقع، حدود ۶۰٪ از بدن ما را آب تشکیل می‌دهد. وقتی بدن شما آب کافی نداشته باشد، به این حالت کم‌آبی (Dehydration) گفته می‌شود. اگر فردی دچار کم‌آبی شدید شود، به مایعات داخل وریدی نیاز دارد. کم‌آبی شدید ممکن است در شرایط زیر رخ دهد:
• بیماری (مانند استفراغ و اسهال).
• ورزش بیش از حد یا قرار گرفتن طولانی در معرض گرما بدون نوشیدن آب کافی.
• آسیب‌های جدی یا سوختگی.
• انجام جراحی، به‌ویژه زمانی که فرد برای مدت طولانی بیهوش است یا نمی‌تواند غذا و مایعات مصرف کند.
سرم‌ها به تعادل الکترولیت‌ها کمک می‌کنند
وقتی بدن دچار کم‌آبی می‌شود، می‌تواند روی موارد زیر تأثیر بگذارد:
• تعادل مواد معدنی مهم (الکترولیت‌ها) در بدن.
• عملکرد شناختی (ذهنی).
• سطح انرژی.
• عملکرد دستگاه گوارش (توانایی هضم غذا و تولید ادرار و مدفوع).
• دفعات و شدت سردرد.
• بسیاری از اندام‌ها، از جمله کلیه‌ها، قلب و مغز.
• عملکرد فیزیکی.
• سلامت پوست.
علائم کم‌آبی شدید شامل موارد زیر است:
• سرگیجه.
• خشکی چشم‌ها (نبود اشک).
• خشکی لب‌ها و زبان.
• خشکی، چین‌وچروک یا لکه‌های پوستی.
• خستگی (احساس ضعف و بی‌حالی).
• تنفس سریع.
• دست‌ها و پاهای سرد یا دارای لکه‌های رنگی.
• کاهش تعداد دفعات ادرار (کمتر از ۴ بار در روز).
• ادرار تیره‌رنگ و با بوی شدید.
انواع مختلفی از سرم‌های تزریقی وجود دارد. پزشک با توجه به نیاز بیمار، نوع مناسب را انتخاب می‌کند.
• محلول‌های کریستالوئید: رایج‌ترین نوع سرم‌های تزریقی هستند و حاوی مولکول‌های کوچکی می‌باشند که به راحتی از جریان خون به بافت‌ها و سلول‌ها منتقل می‌شوند. از جمله نمونه‌های این نوع سرم می‌توان به سرم نرمال سالین (آب و نمک)، D5W (آب و دکستروز) و رینگر لاکتات اشاره کرد که حاوی سدیم، کلرید، پتاسیم، کلسیم و لاکتات است و برای جایگزینی سریع مایعات استفاده می‌شود.
• کلوئیدها: این سرم‌ها حاوی مولکول‌های بزرگی هستند که به راحتی از غشای سلولی عبور نمی‌کنند و در رگ‌ها باقی می‌مانند. از نمونه‌های آن می‌توان به آلبومین و هتاستارچ اشاره کرد.
در صورتی که نیاز به دریافت سرم داشته باشید، مراحل زیر انجام می‌شود:
1. تعیین نوع و میزان سرم مورد نیاز بر اساس وزن، سن و شرایط پزشکی بیمار.
2. ضدعفونی کردن پوست در محل تزریق (معمولاً داخل آرنج یا روی دست).
3. بستن یک نوار کشی (تورنیکه) به دور بازو برای پر شدن رگ‌ها.
4. بررسی رگ‌ها و انتخاب محل مناسب برای وارد کردن سوزن.
5. وارد کردن سوزن استریل به داخل رگ (که ممکن است کمی دردناک باشد).
6. برداشتن نوار کشی.
7. اتصال یک قطعه پلاستیکی کوچک به لوله متصل به سوزن.
8. بررسی جریان سرم برای اطمینان از ورود مایع.
9. محکم کردن سوزن روی دست با چسب مخصوص.
10. اتصال لوله کوتاه به یک لوله بلندتر و سپس متصل کردن آن به کیسه سرم.
11. آویزان کردن کیسه سرم روی پایه مخصوص (پایه سرم).
12. تنظیم دستگاه پمپ‌کننده برای کنترل میزان مایع ورودی به بدن.
13. بررسی مداوم جریان سرم و نظارت بر وضعیت بیمار.
علاوه بر آبرسانی، از طریق سرم ممکن است داروها یا مواد مغذی نیز به بدن تزریق شوند.
سرم‌درمانی می‌تواند به سرعت حال بیمار را بهبود بخشد. اما پزشک تعیین می‌کند که چه زمانی نیاز به قطع سرم وجود دارد.
سرم‌درمانی به بهبود سریع بیماران کمک می‌کند
سرم‌درمانی یک روش ساده، ایمن و رایج است که می‌تواند به سرعت حال بیمار را بهبود ببخشد و در موارد شدید، جان او را نجات دهد.
• آمبولی هوا: در صورتی که مقدار زیادی هوا وارد رگ شود، می‌تواند خطرناک باشد و در موارد نادر منجر به مرگ شود.
• افتادگی رگ: در صورت استفاده طولانی از سرم یا وارد کردن سوزن، ممکن است رگ فروپاشی کند. در این صورت، پزشک از رگ دیگری برای تزریق استفاده خواهد کرد.
• اضافه بار مایعات: دریافت بیش از حد مایعات ممکن است باعث سردرد، فشار خون بالا و مشکلات تنفسی شود که معمولاً با تنظیم میزان سرم برطرف می‌شود.
• هماتوم: خروج خون از رگ به بافت‌های اطراف که به صورت کبودی دیده می‌شود و معمولاً طی چند هفته برطرف می‌شود.
• عفونت: در صورتی که هنگام تزریق، محل موردنظر کاملاً استریل نشده باشد، احتمال بروز عفونت وجود دارد که معمولاً با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود.
• نشت سرم به بافت: در صورتی که سوزن از رگ خارج شود، مایعات ممکن است به بافت اطراف نشت کند که باعث سوزش و کبودی می‌شود اما به راحتی قابل درمان است.
• فلبیت: التهاب رگ ناشی از سرم که یکی از عوارض رایج است و معمولاً با برداشتن سرم، استفاده از کمپرس گرم و بالا نگه‌داشتن دست برطرف می‌شود.
بیشتر افراد پس از دریافت سرم نیازی به دوره بهبودی یا محدودیت خاصی ندارند.
با این حال، بسته به دلیل نیاز شما به سرم‌درمانی، ممکن است به درمان‌های تکمیلی یا استراحت بیشتری نیاز داشته باشید. به عنوان مثال، اگر به دلیل استفراغ یا اسهال ناشی از عفونت سرم دریافت کرده‌اید، ممکن است نیاز به مصرف داروهای اضافی داشته باشید. همچنین، اگر پس از جراحی سرم دریافت کرده‌اید، احتمال دارد که محدودیت‌هایی در دوران بهبودی داشته باشید.
در مورد روند بهبودی و محدودیت‌های احتمالی با پزشک خود مشورت کنید.
در حین دریافت سرم، در صورت مشاهده موارد زیر، پزشک یا پرستار خود را مطلع کنید:
• اگر احساس می‌کنید سرم خیلی کند یا خیلی سریع تزریق می‌شود.
• اگر در محل تزریق احساس ناراحتی یا درد دارید.
• اگر سوزن سرم شل شده است.
• در صورت بروز سردرد یا مشکل در تنفس.
سرم‌های کلوئیدی حجم خون را افزایش می‌دهند
1. چه سرم برای ضعف توصیه می‌شود؟
برای رفع ضعف، دکستروز در محلول رینگر لاکتات اغلب توصیه می‌شود. این محلول استریل، هم مایع خارج سلولی و هم مایع داخل سلولی را به همراه الکترولیت‌ها دوباره پر می‌کند و به восстановت سطح انرژی به طور موثر کمک می‌کند.
2. مایعات IV چه مدت در بدن می‌مانند؟
مدت زمان درمان با مایعات IV بستگی به وضعیت بیمار و اهداف درمان دارد. به طور معمول، یک جلسه درمان IV بین ۴۵ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. در حالی که برخی از افراد ممکن است اثرات فوری، مانند افزایش انرژی و شادابی را احساس کنند، برخی دیگر ممکن است بهبود تدریجی را طی چند روز پس مهنت. از عمل تجربه کنند.
3. کدام مایع IV برای فشار خون پایین مناسب است؟
درمان وریدی می‌تواند به مدیریت فشار خون پایین کمک کند و معمولاً از مایعات کریستالوئیدی ایزوتونیک برای پر کردن فضای داخل عروقی و بهبود سطح فشار خون استفاده می‌شود. این مایعات به بازیابی حجم مایع و تثبیت فشار خون در افرادی که دچار هیپوولمی یا شوک هستند کمک می‌کنند.
4. آیا محدودیت سنی برای درمان IV وجود دارد؟
درمان IV می‌تواند برای افراد در سنین مختلف، بسته به نیازهای پزشکی و وضعیت آنها تجویز شود. مایعات کریستالوئیدی ایزوتونیک اغلب در بیماران کودکان و بزرگسالان در موارد شوک یا هیپوولمی برای بازیابی مؤثر حجم داخل عروقی استفاده می‌شوند.
5. کدام مایع IV برای بیماران دیابتی ایده‌آل است؟
رینگر لاکتات به عنوان یکی از بهترین محلول‌های کریستالوئیدی متعادل برای بیماران دیابتی در نظر گرفته می‌شود. غلظت کلرید آن بسیار شبیه به پلاسمای انسان است و به بهبود سریع‌تر از شرایطی مانند کتواسیدوز دیابتی (DKA) کمک می‌کند. علاوه بر این، محلول نصف نرمال سالین معمولاً در درمان‌های IV برای مدیریت مؤثر بیماران دیابتی استفاده می‌شود.
سرم‌های تزریقی، مایعاتی با فرمولاسیون خاص هستند که از طریق ورید تزریق می‌شوند تا از کم‌آبی بدن جلوگیری کرده یا آن را درمان کنند. سرم‌درمانی وریدی یک روش ساده و ایمن است که در افرادی که بیمار، مجروح، دچار کم‌آبی ناشی از ورزش یا گرما، یا در حال سپری کردن دوران پس از جراحی هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
