دلتا چیست
دلتا از نظر علوم جغرافیا، زمینی مثلثی شکل است که از آبرفت رودخانه هنگام ورود به دریا بوجود آمده است. علت نام گذاری این پدیده زمین شناسی به دلیل شکل مثلث مانند و شباهت تلاقی رودخانه نیل و دریای مدیترانه بوده است که شبیه حرف دلتا در الفبای یونانی است.
دلتا زمانی بوجود می آید که مقدار رسوبی که رودخانه با خود به دریا می آورد بیشتر از مقداری باشد که با جزر و مد دریا پراکنده می شود.
دلتا محوطه ای مثلثی است که خاک رسوبی دارد و در تلاقی دهانه رودخانه با دریا در وسعت زیاد تشکیل می شود.
خاک دلتا بسیار حاصلخیز و مناسب کشاورزی است.
دلتای سانداربان به عنوان کوچکترین دلتای جهان شناخته می شود.
معروف ترین دلتاها عبارتند از :
دلتای نیل در دریای مدیترانه
دلتای می سی سی پی در خلیج مکزیک
دلتای رود زرد در دریای بوای
دلتای گنگ براهماپوترا در خلیج بنگال
انواع دلتا
دلتا منطقه ای کم ارتفاع و مثلثی شکل از رسوبات آبرفتی است که در محل تلاقی رودخانه با یک توده آبی بزرگتر ایجاد می شود.
در دلتا یک رودخانه بزرگ به چند شاخه کوچکتر تقسیم می شود و معمولا به یک حجم آب بزرگتر می ریزد.
شرایط تشکیل دلتا
دلتا معمولا در زمین های هموار تشکیل می شوند. هموار و بدون شیب بودن زمین باعث می شود که آبرفت همراه رود در مسیر انباشته شده و ارتفاع آن از دیگر قسمت ها بیشتر شود بنابراین رود در این زمین چند شاخه شده و از مسیر جدیدی به سمت دریا می شود.
روند ته نشست آبرفتها برای هر شاخه چندین بار تکرار می شود تا در نهایت دلتا تشکیل می شود.
آبرفت رودها در دهانه دریا انباشته می شوند.
از آنجا که انباشته شدن آبرفت ، یک پدیده دائمی است بنابراین دلتاها همواره در حال توسعه و بزرگ شدن هستند و در آب دریا پیش می روند.
از آنجا که دلتا در زمین های بسیار هموار ایجاد می شود خطر بروز سیلاب به خصوص در مناطق نزدیک به آب ، افزایش پیدا می کند.
نحوه تشکیل دلتا
زمانی که رود در حال حمل رسوبات است به یک توده آب مثل دریاچه ، دریا ، اقیانوس و آبگیر برسد با به رود دیگری وصل شود یا به زمین مسطحی برسد و شیب زمین به اندازه ای کم شود که سرعت آب کاهش پیدا کرده و دیگر توانایی حمل رسوبات را نداشته باشد ، در آنجا منشعب شده و رسوباتش را بر جای می گذارد.
گردآوری : بخش علمی و آموزشی بیتوته
