قابلمه‌ها با جنس‌های متفاوتی در بازار وجود دارد. در این مطلب از الف قصد داریم مزایا و معایب چدن، تفلون، گرانیت و سرامیک را بررسی کنیم.
مقاومت این نوع قابلمه در برابر حرارت بالا است. قابلمه‌های چدنی برای پخت غذاهایی که زمان زیادی می‌برند، گزینه خوبی هستند. بهترین قابلمه چدنی باید فاقد آلومینیوم باشد. تنوع رنگ در انها کم است. از لحاظ قیمت هم در دسته‌بندی قابلمه‌های گران قرار دارند.
خیر. شاید فکر کنید بدنه کلفت ظروف چدنی سبب خواهد شد تا حرارت به شکل مساوی پخش شود، ولی باید آگاه باشید که خیلی از مواقع قابلمه‌ها و تابه‌های چدنی به خاطر بودن جاهای سرد موقع پخت و پز این می‌تواند از معایب این ظروف باشد. اگر می‌خواهید از پخت کامل غذا اطمینان یابید، پیشنهاد ما این است موقع آشپزی ظروف چدن را کامل حرارت دهید و گرمای آن را تا جای ممکن زیاد نمایید.
اگر جهت حرارت دادن ظروف چدنی مدت کافی نگذارید و سریعا بعد از ایجاد حرارت مواد اولیه را درون ظرف بریزید، ممکن است بخش‌هایی از مواد غذایی بسوزد. برای همین خیلی از مصرف کنندگان پیش از اینکه پخت و پز را شروع نمایند به طور کامل ظروف چدن را گرم می‌کنند تا کاملا حرارت ببینند. جریان سریع حرارت ظرف‌های چدنی در برابر ظرف‌های آلومینیوم و مس خیلی کمتر است و به‌علاوه با توجه به این موضوع که امکان ایجاد بخش‌های سرد در ظروف چدن مانند ظرف‌های استیل زیاد است.
پیشنهاد می‌کنیم جهت داشتن یک پخت و پز ایده آل و یک غذای کاملا یک دست تهیه و پخته شده حداقل به مدت دو تا سه دقیقه پیش از پخت و پز ظرف چدن را حرارت دهید تا کاملا گرم شود. به این شکل همه بخش‌های چدن در مدت پخت و پز داغ می‌ماند و جلوی سوختن بعضی از بخش‌های غذا را می‌گیرد.
اگر آشپزخانه‌تان را به ظروف چدنی مجهز نمایید و ظرف‌های آلومینیوم و استیل را دور بریزید، می‌توانید ببینید روغن مصرفی شما برای آشپزی تا چه حد کاهش می‌یابد. ولی باید بدانید که تهیه غذا در ظرف‌های چدنی مقداری فرق می‌کند. موقع پخت و پز درون ظروف چدن اول باید آن را کاملا گرم کنید، بعد روغن را بریزید و با چرخاندن تابه روغن را در همه ظرف پخش نمایید. تنها کافی است تا یک لایه نازک از روغن که همه سطح ظرف را گرفته باشد، همین برای تهیه غذا در ظرف چدنی لازم است و اینگونه قادرید در روغن مصرفی صرفه جویی نمایید و وجود خطرات غذاهای چرب برای شما از بین برود.
پخت غذاها در قابلمه‌های تفلون تا زمانی لذت‌بخش است که سطح آن دچار خراشیدگی نشده باشد. قیمت ارزان و رنگ متنوع قابلمه تفلون باعث فروش زیاد آن شده است.
مقاومت تفلون در برابر واکنش و حرارت تا زمانی وجود دارد که ظروف تفلون شالوده خود را حفظ کرده باشد و دچار صدمه یا خراش نشده باشد. با کوچکترین خراش و یا صدمه‌ای بافت اولیه ظروف تفلون از هم خواهد پاشید و باعث خواهد شد ترکیب بی‌نظیر و محکمی که تفلون داشت از هم بپاشد در این صورت مواد غذایی و شیمیایی به‌راحتی می‌توانند با مواد سازنده تفلون ترکیب شوند و واکنش‌های شیمیایی به وقوع بپیوندد.
در ساخت ظروف سرامیکی از سرامیک استفاده نشده است. در واقع قابلمه‌های سرامیکی را از فلز تهیه می‌کنند. ویژگی مشترک تمامی ظروف سرامیکی پوشش سل ژل (یک روغن سیلیکونی است که بر سطح ظروف آغشته شده و در حین استفاده آزاد می‌شود.) است که موقتا سطح پخت نچسبی را در ابتدای عمر این قابلمه‌ها ایجاد کرده و از چسبیدن غذا به ظروف جلوگیری می‌کند. بعد از مدت کوتاهی با تخریب این لایه سیلیکونی، ظروف سرامیکی شما خاصیت نچسب خود را از دست می‌دهند.
این نوع قابلمه طرفداران زیادی دارد، زیرا سطح نچسب آن مانع از سوختن غذا می‌شود و از طرفی برای پخت غذاها به روغن کمی احتیاج پیدا خواهید کرد.
معمولا قابلمه‌های گرانیتی برای طبخ روزانه غذا مشکلی ندارند. اما اگر روکش آنها ترک خورده یا آسیب دیده باشد احتمال نفوذ مواد مضر و سمی به خوراکی افزایش پیدا می‌کند. در واقع می‌توان گفت که استفاده نادرست از این ظروف، تهدیدی برای سلامتی انسان است. اما اگر به درستی استفاده شوند هیچ ضرری برای شما نخواهند داشت.
برای جلوگیری از مضرات قابلمه گرانیتی، باید از قاشق‌های غیرفلزی استفاده کنید و در هنگام شستشو از ابر یا اسفنج نرم کمک بگیرید. لازم به ذکر است که قابلمه‌های گرانیتی در برابر شوک‌های حرارتی مقداری حساس هستند. پیشنهاد می‌کنیم آنها را بر روی دمای متوسط و معقول نگه دارید تا روکش آنها آسیب نبیند.
قابلمه‌های گرانیتی را درون ماشین ظرفشویی قرار ندهید. زیرا مواد شوینده‌ای که در این ماشین استفاده می‌شود بسیار قوی است و می‌تواند به روکش قابلمه آسیب بزند. بهتر است از یک شوینده ملایم و ابر نرم استفاده کنید.
هنگامی که از مضرات قابلمه گرانیتی صحبت می‌کنیم برخی از افراد تصور می‌کنند که این قابلمه‌ها از سنگ گرانیت ساخته شده‌اند و هیچ ضرری برای انسان ندارند. در حالی که قابلمه‌های گرانیتی از سنگ گرانیت ساخته نشده‌اند و علت نامگذاری آنها، به دلیل شباهت روکش با سنگ گرانیت است. طول عمر مفید آن ها حدود 5 سال است. اما اگر به نحو صحیح از آن ها استفاده کنید قطعا طول عمر بیشتری پیدا خواهند کرد.
تفلون یک ماده شیمیایی مصنوعی است که از اتم‌های کربن و فلورین تشکیل شده است. اولین بار در سال 1930 ساخته شد و سطحی غیر واکنشی، نچسپ و تقریبا بدون اصطکاک را ایجاد کرد.
سطح قابلمه‌های تفلون به‌راحتی تمیز می‌شود و به روغن یا کره کمی احتیاج دارد.
قابلمه‌های تفلون دارای یک ترکیب ایمن و پایدار هستند، با این حال، در دمای بالاتر از 570 درجه فارنهایت، پوشش‌های تفلون شروع به تجزیه می‌کنند و موجب آزاد شدن مواد شیمیایی سمی در هوا می‌شوند. این دود‌ها که به آن بخار پلیمری می‌گویند می‌توانند باعث علائم موقتی شبیه آنفولانزا شوند.
ظروف تفلون به راحتی خراشیده می‌شوند.
از دیگر معایب این قابلمه‌ها، می‌توان به مناسب نبودن آنها برای پخت غذای کودک اشاره کرد.
بهترین قابلمه‌ها از جنس گرانیت و چدن هستند. هر دو روغن کمی مصرف می‌کنند. چدن قیمت بالاتری دارد و وزن آن بیشتر است. نحوه نگهداری گرانیت مانند تفلون مهم است. نباید لایه سطحی گرانیت کنده شود زیرا باعث سرطان زا شدن آن می‌شود.
