عصر ایران؛ هومان دوراندیش - در خبرها آمده بود که جوردن باردلا، رهبر حزب "اجتماع ملی" فرانسه، سخنرانی‌اش در "کنفرانس اقدام سیاسی محافظه‌کاران" را، که در آمریکا در حال برگزاری است، لغو کرده چراکه استیو بنون، مشاور سابق دونالد ترامپ، در جریان سخنرانی خود در این کنفرانس دستش را چنان بالا آورده که سلام نازی‌ها بوده.

  

 

   حزب "اجتماع ملی" فرانسه، یک حزب راستگرای افراطی با پایگاه اجتماعی قابل توجه است. بنابراین جوردن بارلا خودش رهبر راست‌گرایان افراطی فرانسه است. راستگرایان افراطی هم در همه جای جهان غرب متهم‌اند به فاشیست بودن. دست کم رگه‌های فاشیستی قابل توجهی در احزاب و چهره‌های راستگرای افراطی وجود دارد.  

 

    باری، کسی که خودش یک سیاستمدار نیمه‌فاشیست یا شبه‌فاشیست قلمداد می‌شود، به مشاور سابق ترامپ اعتراض کرده که چرا سلام هیتلری دادی و آب در آسیاب فاشیسم ریختی! آش محافظه‌کاران آمریکا آن قدر شور شده که رهبر راستگرایان افراطی فرانسه هم ترجیح می‌دهد همسوی آن‌ها محسوب نشود.  

 

   پیشتر در جشن پیروزی ترامپ هم ایلان ماسک، که حقیقتا یک زبالۀ سیاسی خطرناک است -و در یادداشت دیگری به او خواهیم پرداخت- سلام نازیستی داده بود اما پس از اعتراض مطبوعات و چهره‌های موثر جامعۀ آمریکا، ادعا کرد صرفا از روی هیجان دستی تکان داده و اصلا مقصودش اتخاذ یک ژست هیتلری نبوده!

  

 

   اینکه هم ماسک و هم استیو بنون پس از سلام نازیستی‌شان مجبور شدند ماهیت عمل شان را انکار کنند، اگرچه نشان می‌دهد فرهنگ سیاسی دموکراتیک در آمریکا هنوز آن قدر آب نرفته که چنین ژست‌هایی در این کشور عادی باشد و تحمل شود، اما از این هم حکایت می‌کند که ایلان ماسک و استیو بنون "فاشیست‌های شرمنده"‌ای هستند که فعلا نمی‌توانند هویت سیاسی‌شان را به‌تمامی بر آفتاب افکنند.  

 

   در واقع ترامپ و اطرافیانش نوک کوه یخ هستند. اگر ترامپ بتواند قاعدۀ بازی سیاست را در آمریکا به هم بزند، شاید کوه یخ فاشیسم آمریکایی کاملا از زیر آب خارج شود و همگان به یقین برسند که "سرمایه‌داری منهای دموکراسی" یعنی دشمنی با آزادی سیاسی و بسی آزادی‌های مدنی دیگر.  

 

   در اواخر سال 2020 که ترامپ انتخابات ریاست جمهوری را باخته بود، کوشید قاعدۀ بازی را به هم بزند و با تکیه بر آشوب هوادارانش، همچنان بر صندلی قدرت بماند. او برای این کار نیازمند حمایت ارتش آمریکا بود و تک‌نغمه‌هایی هم در این مایه‌ها ساز کرد، ولی ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا، آب پاکی را ریخت روی دست ترامپ و صریحا اعلام کرد که نظامیان آمریکا به قانون اساسی این کشور وفادارند نه به یک شخص خاص.  

 

   مارک میلی در ژوئیه 2019 رئیس ستاد مشترک ارتش (نیروهای مسلح) آمریکا شده بود و پس از اتمام دورۀ چهارسالۀ خدمتش در این مقام، در ماه مه 2023 جای خودش را به ژنرال چارلز براون داد.  

 

   چارلز براون قاعدتا باید تا سال 2027 در مقامش باقی می‌ماند اما ترامپ همین امروز او را از مقامش عزل کرد و ژنرال دن رازین کین را به جای او نشاند. عزل چارلز براون احتمالا دلیلی نداشت جز اینکه بایدن او را به مجلس سنا معرفی کرده بود.  

 

   ترامپ در واقع می‌خواهد بالاترین مقام نظامی آمریکا منصوب خودش باشد بلکه در بزنگاه به کارش آید. اما نکته این است که مارک میلی هم در سال 2019 از سوی ترامپ به سنا معرفی شده بود و یکسال بعد که باید آدم ترامپ می‌شد و پا روی قانون اساسی کشورش می‌گذاشت، امیدهای ترامپ را نقش بر آب کرد.  

 

   باید دید ژنرال دن کین در روز مبادا چقدر می‌تواند در برابر فاشیست‌سرمایه‌دارانی مثل ترامپ و ایلان ماسک مقاومت کند و به جای همراهی با آن‌ها، جانب قانون اساسی و سنت دموکراتیک کشورش را بگیرد.  

 

    به هر حال اوضاع سیاسی آمریکا با انتخاب دلقکی مثل ترامپ قمر در عقرب شده و البته این وضع کم‌وبیش در اروپا هم تا حدی دیده می‌شود اما چون مردم اروپای غربی از حیث برخورداری از فرهنگ سیاسی دموکراتیک در مجموع وضع بهتری نسبت به مردم آمریکا دارند، راستگرایان افراطی در اروپا چنانکه باید مجال تاخت‌وتاز پیدا نکرده‌اند.  

 

  دقیقا به دلیل همین تفاوت در فرهنگ سیاسی، ژان ماری لوپن و دختش مارین لوپن (رهبران حزب "اجتماع ملی" که قبلا نامش "جبهۀ ملی" بود) در بیست سال آغازین قرن بیست‌ویکم نتوانستند رئیس جمهوری فرانسه شوند، ولی ترامپ در هشت سال اخیر دو بار توانست با رای مردم آمریکا به ریاست جمهوری برسد.  

 

   باری، ترامپ که مدعی بود جنگ روسیه با اوکراین را سریعا پایان می‌دهد، الان در میانۀ این جنگ جانب روسیه را گرفته و اوکراین را تهدید می‌کند که اگر توافق مربوط به دسترسی آمریکا به منابع معدنی اوکراین را امضا نکند، دسترسی اوکراین به اینترنت استارلینک بلافاصله قطع خواهد شد.

 

   طبیعتا هیچ عاقلی نمی‌تواند انتظار داشته باشد ایلان ماسکی که سلام نازیستی می‌دهد، اینترنت استارلینک اوکراین را قطع نکند.  

 

  هر چه هست، فعلا این "فاشیست‌های شرمنده" در آمریکا بر خر مراد سوارند. آن‌ها حتی اگر نتوانند سیستم سیاسی آمریکا را در راستای ایده‌های خطرناکشان دستکاری کنند، ولی توان تضعیف جهان دموکراتیک را دارند.

 

   اینکه ترامپ و ایلان ماسک و سایر راستگرایان افراطی تا چه می‌توانند به کشورهای دموکراتیک جهان به ویژه به اروپا لطمه بزنند، تا حد زیادی هم بستگی به عملکرد رهبران اروپایی دارد. عجالتا که انصراف جوردن باردلا از سخنرانی در جمع محافظه‌کاران آمریکایی را باید به فال نیک گرفت.