به گزارش رکنا، رحم اجاره‌ای یا رحم جایگزین روشی در پزشکی باروری است که در آن یک زن (مادر جایگزین) بارداری را برای فرد یا زوج دیگری که قادر به باردار شدن نیستند، انجام می‌دهد. این روش معمولاً برای زوج‌هایی که مشکلات ناباروری دارند، افراد دارای مشکلات پزشکی خاص، یا زوج‌های همجنس‌گرا که نمی‌توانند به‌طور طبیعی فرزند داشته باشند، استفاده می‌شود.

انواع رحم اجاره‌ای

رحم اجاره‌ای سنتی: در این روش، زن جایگزین از طریق لقاح مصنوعی با اسپرم پدر ژنتیکی باردار می‌شود و تخمک از خود اوست، بنابراین از نظر ژنتیکی با نوزاد ارتباط دارد.

رحم اجاره‌ای کامل (ژستاسیونال): در این روش، تخمک و اسپرم از والدین بیولوژیکی یا اهداکننده گرفته شده و از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF) در رحم زن جایگزین کاشته می‌شود. در این روش، مادر جایگزین از نظر ژنتیکی ارتباطی با جنین ندارد.

دلایل اجاره رحم

اجاره رحم معمولاً برای افرادی که قادر به بارداری طبیعی نیستند یا بارداری برای آن‌ها خطرناک است، انجام می‌شود. مهم‌ترین دلایل استفاده از رحم اجاره‌ای عبارتند از:

1. مشکلات پزشکی مرتبط با بارداری

برخی زنان به دلیل شرایط پزشکی خاص نمی‌توانند باردار شوند یا بارداری برای آن‌ها خطرناک است، از جمله:

نداشتن رحم (مادرزادی یا به دلیل جراحی مانند هیسترکتومی)

مشکلات جدی رحمی مانند نازک بودن دیواره رحم یا ناهنجاری‌های رحمی

سقط‌های مکرر یا شکست در درمان‌های ناباروری

بیماری‌های مزمن و خطرناک مانند بیماری قلبی، کلیوی یا دیابت شدید که بارداری را پرخطر می‌کند

2. نازایی ناشی از سن بالا

با افزایش سن، کیفیت و عملکرد رحم کاهش می‌یابد و برخی زنان با وجود داشتن تخمک سالم، قادر به بارداری نیستند. در چنین مواردی، از تخمک خود فرد و رحم جایگزین استفاده می‌شود.

3. مشکلات ناباروری ناشناخته

برخی زوجین بدون داشتن مشکل واضح پزشکی، قادر به حفظ بارداری نیستند. در این موارد، رحم اجاره‌ای یکی از گزینه‌های درمان ناباروری است.

4. زوج‌های همجنس‌گرا و افراد مجرد

زوج‌های مرد همجنس‌گرا که قصد فرزندآوری دارند، معمولاً از رحم اجاره‌ای همراه با تخمک اهدایی استفاده می‌کنند.

افراد مجرد (مردان یا زنانی که نمی‌توانند باردار شوند) ممکن است به این روش متوسل شوند.

5. آسیب‌های ناشی از درمان‌های پزشکی

برخی زنان به دلیل درمان‌های سرطان (مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی) یا سایر بیماری‌ها، عملکرد طبیعی رحم خود را از دست می‌دهند. در این موارد، رحم اجاره‌ای یک راه‌حل ممکن است.

درصد موفقیت رحم اجاره‌ای

میزان موفقیت روش رحم اجاره‌ای به عوامل مختلفی مانند سن تخمک‌دهنده، سلامت رحم جایگزین، کیفیت جنین و کلینیک درمانی بستگی دارد.

میانگین درصد موفقیت در رحم اجاره‌ای

درصد موفقیت در هر انتقال جنین: حدود 50 تا 70 درصد

درصد موفقیت بعد از چندین تلاش (دو یا سه بار انتقال جنین): حدود 75 تا 90 درصد

احتمال بارداری موفق و زایمان سالم در یک دوره درمان: 50 تا 60 درصد

عوامل مؤثر بر موفقیت رحم اجاره‌ای

سن تخمک‌دهنده

اگر تخمک از یک زن جوان‌تر (کمتر از 35 سال) گرفته شود، شانس موفقیت بیشتر است.

در مواردی که از تخمک اهدایی استفاده شود، درصد موفقیت بیشتر می‌شود.

وضعیت سلامت مادر جایگزین (رحم اجاره‌ای):

رحم سالم و بدون مشکل پزشکی باعث افزایش شانس موفقیت می‌شود.

زنانی که قبلاً زایمان موفق داشته‌اند، گزینه‌های بهتری برای رحم اجاره‌ای هستند.

کیفیت جنین

جنین‌های PGT (بررسی ژنتیکی شده) معمولاً درصد موفقیت بیشتری دارند.

مهارت و تجربه کلینیک درمان ناباروری

نرخ موفقیت در مراکز ناباروری معتبر و پیشرفته بالاتر است.

مقایسه روش رحم اجاره‌ای با سایر روش‌های کمک‌باروری