به گزارش همشهری آنلاین، نرخ رشد نقدینگی از مهم‌ترین مولفه‌های اقتصادی است که اثرات عمیقی بر نرخ تورم، بهره و حتی تولید دارد. رشد نقدینگی معمولا به‌صورت درصدی نسبت به دوره قبل نشان داده می‌شود و بیانگر آن است که سرعت افزایش پول در اقتصاد چقدر است.
عواملی از جمله، رشد پایه پولی، افزایش ضریب فزاینده پول، افزایش وام‌دهی بانکی، افزایش مخارج دولتی و افزایش تقاضا برای پول از مهم‌ترین عوامل رشد نقدینگی هستند.
در چنین شرایطی آنطور که آمارهای اقتصادی نشان می‌دهد نرخ رشد نقدینگی در ایران عموما سرعت بالایی داشته و حالا تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از متغیرهای پولی و اعتباری نشان می‌دهد که این نرخ در دی‌ماه امسال بیشتر هم شده است.
حجم نقدینگی و نرخ رشد آن
آنطور که داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد حجم نقدینگی کشور در دی‌ماه امسال به رقم ۹۷۲۳هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به پایان سال ۱۴۰۲ معادل ۲۳.۴درصد رشد داشته است. همچنین نرخ رشد نقدینگی نسبت به دی‌ماه ۱۴۰۲رشد نشان می‌دهد که در مقایسه با نرخ رشد دوره مشابه در دی‌ماه گذشته که ۲۵.۴درصد بود به میزان سه واحد درصد افزایش را نشان می‌دهد. این به‌معنای این است که نرخ رشد نقدینگی که می‌تواند اثرات تورمی در اقتصاد کشور داشته باشد در دی‌ماه امسال افزایش یافته است.
پایه پولی
همچنین طبق گزارش بانک مرکزی در دی‌ماه امسال پایه پولی به ۱۲۴۰هزار میلیارد تومان رسیده است این در حالی است که در ابتدای سال این مقدار۱۰۹۲میلیارد تومان بود. این به‌معنای آن است که پایه پولی در دی‌ماه امسال نسبت به پایان سال قبل ۱۳.۶درصد افزایش داشته است.
این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد که رشد ۱۲ماهه پایه پولی در دی‌ماه ۱۴۰۳ به رقم ۲۱.۲درصد رسیده که در مقایسه با دی‌ماه سال قبل ۱۰.۳درصد کاهش داشته است. دی‌ماه سال گذشته رشد ۱۲ماهه پایه پولی در محدوده ۳۱.۵درصد بود.
پایه پولی به تمام اسکناس‌ها، سکه‌های تولیدشده و اعتبارات تصویب‌شده نزد بانک مرکزی گفته می‌شود که بیشترین قابلیت نقدشوندگی در اقتصاد یک کشور را دارا باشد.
عوامل رشد پایه پولی
یکی از مهم‌ترین دلایل رشد پایه پولی تسعیر ارزهای خارجی بوده که منجر به رشد خالص دارایی خارجی بانک مرکزی شده است. به‌طور کلی در ۱۰ماهه منتهی به دی ماه امسال، خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، مهم‌ترین عامل رشد پایه پولی بوده که سهمی معادل ۷۹.۴واحد درصد رشد در پایه پولی را نشان می‌دهد و عامل افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ افزایش تسعیر ارزهای خارجی به ریال یا فرایند تبدیل نرخ ارز حاصل از معاملات ارزی به پول رایج ملی از سوی بانک مرکزی بوده است.
همچنین در دی‌ماه امسال، در قیاس با سال ۱۴۰۲ خالص بدهی دولتی بانک مرکزی سهمی معادل ۱۵.۷درصد را در رشد ۱۳.۶درصدی پایه پولی داشته است و افزایش خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی عمدتا به‌علت افزایش مطالبات بانک مرکزی از دولت و نهادهای دولتی است.
علاوه بر این، یکی دیگر از عوامل رشد پایه پولی در پایان دی‌ماه امسال، حجم مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها با سهمی معادل ۱۱.۲واحد درصد بوده است.
در طرف دیگر، طبق اعلام بانک مرکزی، تنها عامل کاهش‌دهنده رشد پایه پولی در پایان دی‌ماه امسال نسبت به پایان سال ۱۴۰۲، خالص سایر اقلام بانک مرکزی با سهمی معادل منفی ۹۲.۷واحد درصد است.
افزایش ضریب فزاینده
یکی دیگر از شاخص‌های مهم پولی ضریب فزاینده است. طبق اطلاعات بانک مرکزی ضریب فزاینده در پایان دی‌ماه امسال، نسبت به پایان سال ۱۴۰۲، معادل ۸.۶درصد افزایش یافته و به ۷.۸۳۵رسیده است. به‌عبارت دیگر به ازای هر یک واحد خلق پول توسط بانک مرکزی، حدود ۸.۶واحد اعتبار پولی توسط شبکه بانکی خلق شده است.
