نرگس خان گل زاده سنگرودی؛ توسعه قدرت نرم روسیه ایجاد تصویری مثبت در خارج از کشور با هدف حمایت از رشد اقتصادی این کشور و ایجاد محیطی مناسب برای ابتکارات سیاست خارجی این کشور که کلید تضمین ارتقای جایگاه روسیه در امور بینالملل میباشد، مطابقت دارد.
موفقیت آمیز بودن دیپلماسی عمومی روسیه تا حدی زیادی به توانایی این کشور جهت استفاده از ابزار‌های ارتباطات جمعی به منظور توضیح سیاستهای خود برای مخاطبان خارجی بستگی دارد. اساسا مفهوم دیپلماسی عمومی در روسیه بر ابزار‌های نوین سیاستخارجی مشتمل بر دیپلماسی اقتصادی، کاربست عناصر قدرت نرم و ادغام در فضای اطلاعاتی جهانی تمرکز دارد.
از این جهت پوتین میکوشد که با حضور و مشارکت فعال در صحنه جهانی به پیگری صلحآمیز منافع ملی خود در چارچوب نهاد‌های بیالمللی بپردازد. در واقع بر اساس نشستی که در دسامبر ۲۰۱۲ توسط شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه برگزار شد، که تصویر روسیه نزد ملل خارجی نیاز به تغییر دارد و این به نوبه خود نیازمند اتخاذ استراتزی فعالانه در عرصه دیپلماسی عمومی است. روسیه جهت اجرایی کردن دیپلماسی عمومی خود به تاسیس مجموعه بنیاد‌های دیپلماتیک مبادرت ورزیده است که اهم آنها عبارتند از؛
۱) بنیاد روسوترادنیچستو: این بنیاد در ۷۷ کشور جهان مشغول به فعالیت است که خود در برگیرنده ۵۹ مرکز علمی و فرهنگی میباشد.
۲) بنیاد دیپلماسی عمومی ورچاکو: این بنیاد به برگزاری برنامههای اجتماعی در بستر فرهنگ روسیه مبادرت می ورزد.
۳) تفکر روسی: برنامه آنلاینی است که به ارائه اخبار، ارائه دیدگاهها روسی در زمینه تحولات جهانی و سیاست داخلی و مسائل نوین اجتماعی و اقتصادی میپردازد.
۴) ریانوستی: یک آزانس جدید دولتی است که یه فعالیت در ۴۵ کشور به ۱۴ زبان مختلف میپردازدو قابلیت پیامرسانی حجم انبوهی از مخاطبان را دارد.
۵) صدای روسی: این ایستگاه رادیویی از سال ۱۹۹۲ فعالیت میکند که گستره فعالیت آن ۱۶۰ کشور را دربرمیگیرد. اخبار این ایستگاه رادیویی به ۳۸ زبان مختلف پخش میشود.
۶) روسیه امروز: روسیه امروز یک طرح دولت بنیان گسترده است که برای تبلیغ روسیه در جوامع خارجی راهاندازی شد. دستور کار جدید این برنامه خنثی کردن انحصار اطلاعات رسانههای غربی است.
این طرح توسط روزنامه گاردین یکی از شبکههای ترویج تئوریهای توطئه معرفی شد چرا که دستگاه تبلیغات کرملین و گسترش دهنده اخباری بود که توسط سیانان ویا بیبیسی رد میشد و همچنین عامل گسترش تئوری توطئه و از این جهت دارای کارویژهایی نگران کننده است. در هر صورت این ایستگاه خبری انگلسی بسیار فعال است و علاوه بر زبان انگلیسی، به زبانهای اسپانیایی و عربی نیز پخش میشود
۷) بنیاد روسکی میر: در سال ۲۰۰۷ این بنیاد تاسیس شد که منعکس کننده جنبه آشکارتری از فعالیت روسها در زمینه دیپلماسی عمومی است. این بنیاد با وزارت خارجه روسیه و وزارت آموزش و علوم روسیه در ارتباط است و در سرتاسر جهان فعالیت میکند. بنیاد روسکی میر به ایجاد مراکز روسی جهت ترویج زبان و فرهنگ روسی در اکناف جهان، مبادرت ورزیده است. یکی از کارویژههای این بنیاد، اعطای کمک مالی به افراد و سازمانهای غیردولتی است که این اقدام در راستای شکلگیری افکار عمومی مطلوب در مورد روسیه و تعامل با دیاسپورا انجام میشود
۸) ایجاد برندسازی ملی از رهگذر تاسیس سازمانهای غیردولتی نظیر بنیاد صلح روسیه، بنیاد کودکان آندری کارلو، ایجاد بنیاد انپیا جهت حمایت از هموطنان روسی در خارج از کشورو ....
۹) ایجاد باشگاه گفتوگوی ولدای و شورای روسیه در امور بینالملل دو بازیگر تخصصی دیگر در زمینه دیپلماسی عمومی روسیه هستند که هر دو میزگرد و گفتوگوهایی در مورد موضوعات مختلف بینالملل با حضور کارشناسانف سیاستمداران و مقامات خارجی برگزار میکنند
بسیاری از صاحبنظران معتقدند که نقش دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی روسیه در سالهای اخیر افزایش یافته است. دو معیار که سبک و سیاق دیپلماسی روسی را از سایر شیوههای دیپلماتیک متمایز میکنند مشتمل است بر؛ الف) دیپلماسی عمومی روسیه در تقابل با کشور‌های غربی است. ب) دیپلماسی عمومی روسیه در تقابل با جمهوری سابق شوروی است. به هر روی جهت تفابل دیپلماتیک با غرب، روسیه در شیوه متمایز دیپلماسی عمومی خود به ویژه در سالهای اخیر نیازمند ایجاد «هویت رقابتی» و ایجاد تصویری جذاب، منحصر‌به‌فرد و تاثیرگذار از خود میباشد.
به لحاظ تاریخی ریشه تمایل روسیه به خاورمیانه میتوان اظهار داشت که از زمان جنگ جهانی دوم و در رقابت با ایالات متحده، روسیه متمایل به نفوذ در خاورمیانه شد به گونهایی که کرملین در سخنرانیهای خود بیان کرد که به خاورمیانه به عنوان منطقهایی مملو از پتانسیل جهت گسترش نفوذ شوروی باید نگریست و از این جهت درصدد بود تا از نفوذ امریکا بر منطقه خاورمیانه جلوگیری کند.
کشور‌هایی که امید میرفت تا بتوانند از الگوی شوروی تبعیت کنند مصر، عراق، لیبی و الجزایر بودند چرا که آنها در نگرش نخبگان روسی دارای جهتگیری سوسیالیستی و طرفدار مدلهای توسعه غیرسرمایهداری بودند. در سالهای اخیر با به قدرت رسیدن پوتین تمایلات روسیه جهت گسترش حوزه نفوذ در منطقه خاورمیانه از یک سوی و سد کردن پتانسیل نفوذ ایالات متحده از سوی دیگر، تشدید گردید.
تمرکز پوتین بر خاورمیانه تا حدودی از تفکر «نوستالژی میراث نفوذ شوروی» سرچشمه میگرفت. از زمان تصاحب قدرت، پوتین روسیه را به سمت سیاست اتحاد با بازیگران وضعیت موجود در خاورمیانه سوق داده است.
پوتین در خاورمیانه اهداف متعددی را دنبال میکنند که عبارت از؛ الف) مهار و کاهش افراطگرایی و رادیکالیسم اسلامی ب) حمایت از رژیمهای دوست ج) گسترش حضور روسیه در منطقه د) جذب سرمایهگذاری در روسیه و ... میباشد.
