فرارو-افزایش نرخ ارز را شاید بتوان همان پاشه آشیل کذایی دانست که به استیضاح همتی منتهی شد. اما این افزایش نرخ ارز از دید برخی، پشت پرده‌ای دیگر دارد و هدف اصلی تک نرخی کردن ارز، ایجاد شوک در بازار و افزایش نرخ ارز با هدف تامین بودجه کشور بوده است. ایده‌ای که منتقدانی جدی دارد.
به گزارش فرارو، اخیرا، حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس درباره دلیل افزایش قیمت ارز گفته است: «می‌خواهند از افزایش قیمت ارز درآمدی برای کسری بودجه دولت ایجاد کنند. از جیب عموم مردم این درآمد تامین و به خزانه کشور وارد شد.» این اظهارنظر در شرایطی مطرح می‌شود که مخالفان استیضاح همتی با ابراز نگرانی در خصوص بازار ارز می‌گویند این استیضاح، خود، می‌تواند بر افزایش تنش در بازار ارز بیفزاید. فرارو برای بررسی این فرضیه و پیامد‌های استیضاح همتی، با دکتر مهدی پازوکی، اقتصاددان گفت‌و‌گو کرده است:
مهدی پازوکی به فرارو گفت: «من به شدت چنین موضوعی را که دولت بخواهد قیمت ارز را با هدف افزایش درامد‌های خود بالا ببرد، تکذیب می‌کنم. دلیل این تکذیب هم روشن است؛ وقتی که نرخ ارز بالا می‌رود، هزینه‌های دولت بیش از درامد‌های دولت بالا می‌رود؛ بنابراین وقتی نرخ ارز بالا می‌رود، هزینه‌های دولت هم افزایش پیدا می‌کند. زمانی که ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند به معنای منشاء بی ثباتی اقتصاد است. دولت باید بسیار بی خِرَد باشد که ارزش پول ملی خود را در شرایطی که در جنگ اقتصادی است، پایین بیاورد. درست است که دولت، خود، عرضه کننده ارز است، اما کالا‌های اساسی که دولت باید تامین کند نیز تحت تاثیر نرخ ارز با افزایش قیمت مواجه می‌شود. چنین نظر دادن‌ها و ایده پردازی‌ها درباره نرخ ارز را بسیار عوامانه میبینم. بدون رودروایسی بگویم که هر دولتی که به دنبال بی ثبات سازی اقتصادی باشد، حتما کمر به سقوط خود بسته است. هیچ دولتی چنین تصمیماتی نمی‌گیرد.»
وی افزود: «گاهی دولت‌ها سعی می‌کنند با سیاست گذاری‌های مناسب اقتصادی، تراز تجاری خود را به تعادل برسانند، اما این که رفتاری کنند که به شکلی دهشتناک ارزش پول ملی کشور را در برابر ارز پایین ببرند، اصلا چه سودی برای دولت دارد؟ اتفاقا پیشنهاد من به نمایندگان مجلس این است که به جای استیضاح آقای همتی وقت خود را روی بررسی مخارج غیرضروری دولت در بودجه بگذارند. مطمئن باشید کارشناسی دقیق بودجه کشور بسیار بیشتر از ایده پردازی‌های عجیبی مثل همین ایده افزایش قیمت ارز با هدف تامین بودجه به نفع کشور خواهد بود. کاهش مخارج دولت به معنای کاهش کسری بودجه، کنترل تورم و کنترل ارزش پول ملی خواهد بود.»
این اقتصاددان در ادامه گفت: «در سال ۱۴۰۱ بودجه مجلس ۱۶۰۰ میلیارد تومان بوده است، اما اکنون بودجه مجلس ۴۶۰۰ میلیارد تومان شده است. اگر مجلس، خود به عنوان یک نهاد مهم، می‌خواهد سیگنال مثبت ارائه و اعلام کند به دنبال ثبات است، نباید قبول کند که بودجه خود مجلس در سال ۱۴۰۴ افزایش پیدا کند. استیضاح آقای همتی در شرایط فعلی کشور بسیار خطرناک خواهد بود و از دید من می‌تواند منتهی به بدتر شدن شرایط شود. به عنوان یک اقتصاددان معتقدم اگر همتی در جلسه استیضاح رای کافی برای ابقا کسب نکند و به عبارتی برکنار شود، نرخ ارز به سرعت افزایشی می‌شود. درواقع استیضاح همتی، بی ثباتی اقتصادی را تشدید می‌کند. این در حالیست که بعد از دکتر ظفرقندی، محکم‌ترین یا ثابت قدم‌ترین وزیر دولت چهاردهم، همتی است. با این تفاسیر، بسیار عجیب است که دومین وزیر کابینه آقای پزشکیان به مسلخ برده می‌شود.»
وی افزود: «نگاهی به شرایط فعلی بین دولت و مجلس نشان می‌دهد که مشکل چیزی بیش از ماجرای ارز و درواقع نوعی «رو کم کنی» است. از دید من این موضوع کاملا سیاسی است. اگر مجلس نگران اقتصاد بود، وضعیت بودجه کشور این نبود و چنین بودجه‌ای هم هرگز مورد موافقت قرار نمی‌گرفت. همتی نقشه‌ای برای بالا بردن قیمت ارز با هدف تامین بودجه نداشته، اما نتایج استیضاح او با دو سناریوی متفاوت می‌تواند بازار‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. سناریوی نخست این است که نرخ ارز افزایشی شود. درواقع اگر همتی با موفقیت استیضاح و برکنار شود به این معناست که مخالفان دولت چهاردهم و به عبارتی دقیق تر، دولت سایه پیروز شده است. این اتفاق بر بازار ارز اثر کاملا منفی می‌گذارد. اما اگر آقای همتی بتواند مجلس را قانع کرده و در جایگاه خود ابقا شود، به نفع دولت آقای پزشکیان خواهد بود و بازار واکنشی مثبت نشان می‌دهد چرا که این اتفاق به معنای شکست تندرو‌ها است. در حال حاضر مهمترین عامل افزایش نرخ ارز در اقتصاد ایران، تندرو‌ها هستند. من هم انتقاداتی به دولت آقای پزشکیان دارم و از بودجه ایشان متعججبم، اما ایده‌های عجیبی مثل همان که ابتدای صحبتم اشاره کردم و البته ایده استیضاح همتی را بسیار اشتباه میبینم.»
