اتریوم (Ethereum) با واحد اختصاری ETH یک ارز دیجیتال و بلاک چین غیرمتمرکز است. ایجاد اتریوم یک انقلاب در صنعت بلاک چین به حساب می‌آید؛ چراکه باعث شد پای قراردادهای هوشمند در مقیاس وسیع به این حوزه باز شود. در این مقاله می‌توانید یک بار برای همیشه بفهمید اتریوم چیست!
این ارز دیجیتال آمده است که «همه‌چیز» را غیرمتمرکز کند. آینده‌ای را تصور کنید که مردم مستقیماً و بدون اعتماد به واسطه‌های فاسد، از انواع خدمات مالی و غیرمالی استفاده می‌کنند. سیستم‌هایی که کنترلشان در دست مردم است، هیچ‌گاه متوقف نمی‌شوند و هیچ‌کس نمی‌تواند در کار آنها تداخل ایجاد کند. این آینده‌ای است که اتریوم برایش ساخته شده است.
اتریوم، انقلابی در دنیای دیجیتال که توسط نابغه جوان، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، در ۲۰۱۵ متولد شد، فراتر از یک ارز دیجیتال است. این پلتفرم با قراردادهای هوشمند خود، دروازه‌ای به جهان برنامه‌های غیرمتمرکز، NFTها و اقتصاد نوین DeFi گشوده است. اتریوم با گذار به مکانیزم اثبات سهام، نه‌تنها تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تری را ممکن ساخته، بلکه چشم‌انداز مالی آینده را بازتعریف می‌کند و به مردم قدرت می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه‌ها، دنیای دیجیتال را از آن خود کنند.
بیشتر بخوانید: ویتالیک بوترین کیست؟ بیوگرافی کامل خالق اتریوم
اتریوم از آن جهت که باعث شد تا برنامه‌نویس‌ها بتوانند روی بلاک چین برنامه‌های غیرمتمرکز (Decentralized Application) یا دپ (Dapp) بسازند، یک فناوری انقلابی به حساب می‌آید. در حال حاضر هزاران قرارداد هوشمند برنامه‌های بلاک چینی روی بستر اتریوم در حال کار کنند که از مهمترین‌های آنها میتوان به صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ (Uniswap) اشاره کرد.
به طور کلی این شبکه سه هدف و کاربرد اصلی دارد:
ظهور و رونق بسیاری از فناوری‌های دیگر مثل متاورس (Metaverse) و NFTها یا همان توکن‌های غیرمثلی به‌واسطه رونق Ethereum شکل گرفت. تا پیش از اتریوم و محکم‌شدن جای پایش، نه خبری از NFT بود و نه متاورس‌ها انقدر فراگیر شده بودند.
بیشتر بخوانید: متاورس (Metaverse) چیست؟
اتر (ETH)، واحد پولی اصلی شبکه اتریوم است که به‌عنوان «سوخت» برای اجرای تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند در این پلتفرم عمل می‌کند. هر کاربری که قصد تعامل با شبکه اتریوم را دارد، باید کارمزد شبکه را با واحد اتر و در قالب «گس» (Gas) پرداخت کند. این کارمزدها به اعتبارسنج‌های شبکه که امنیت آن را تضمین می‌کنند، تعلق می‌گیرد.
برخلاف بیت کوین که سقف عرضه مشخصی دارد، تعداد واحدهای اتر نامحدود است، اما نرخ تورم سالانه آن کنترل‌شده و حدود ۴ درصد است. با گذار اتریوم به مکانیزم اثبات سهام، بخشی از اترهای پرداخت‌شده به‌عنوان کارمزد از چرخه خارج می‌شوند که عملاً به کاهش عرضه و افزایش کمیابی این ارز دیجیتال منجر می‌شود.
اتر علاوه بر کاربرد درون‌شبکه‌ای، یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه‌گذاری نیز محسوب می‌شود. در سال ۲۰۱۴، هر واحد اتر با قیمت حدود ۰.۳ دلار عرضه شد و از آن زمان تاکنون، رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه کرده است. امروزه از اتر نه‌تنها به‌عنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری، بلکه به‌عنوان پشتوانه اقتصاد غیرمتمرکز (DeFi) و دنیای پررونق NFTها استفاده می‌شود.
مقاله معرفی یا وایت‌پیپر (Whitepaper) اتریوم در سال ۲۰۱۳ منتشر شد و در سال ۲۰۱۵ رسماً شبکه شروع به کار کرد. ایده‌پرداز اصلی این پروژه، جوان روسی‌کانادایی، ویتالیک بوترین است که از حامیان بیت کوین بود و با الهام از بیت کوین، ایده «غیرمتمرکزکردنِ همه‌چیز» را ارائه داد.
ویتالیک بوترین درکنار گوین وود، دو تن از بنیان‌گذاران اصلی اتریوم به حساب می‌آیند. علاوه بر این دو نفر، میهای الیسی (Mihai Alisie)، آنتونی دی لوریو (Anthony Di Lorio) و چارز هاسکینسون (Charles Hoskinson) هم از دیگر افرادی بودند که در کنار بوترین و وود، اتریوم را تا مرحله اجرا پیش بردند.
اتریوم در همان ابتدای فعالیت و ۲۲ جولای ۲۰۱۴، یک عرضه اولیه یا Initial Coin Offering برپا کرد. در طول این عرضه اولیهٔ ۴۱ روزه، چیزی بیش از ۶۰ میلیون توکن اتر با قیمت ۰.۳۱ دلار به ازای هر واحد خریداری شد.
بیشتر بخوانید: ICO یا عرضه اولیه سکه چیست؟
یکسال بعد از این عرضه اولیه، شبکه Ethereum به‌صورت رسمی کار خود را شروع کرد. اگر شما در آن زمان اتریوم می‌خریدید، سودی نزدیک به ۸۰۰۰ درصد عایدتان می‌شد. ICO اتریوم از آنجایی اهمیت فراوان در حوزه بلاک چین دارد که راه را برای ICOها به‌عنوان یک راه جذب سرمایه برای پروژه‌های دیگر باز کرد.
هک دائو و هاردفورک بزرگ اتریوم، داستان مفصلی دارد که پیشنهاد می‌کنیم در مقاله‌ای که جداگانه به این موضوع اختصاص دادیم آن را بخوانید. اما به طور خلاصه، دائو (The DAO) یک پروژه جذب سرمایه روی شبکه Ethereum بود که در نهایت با مشکل در قرارداد هوشمندش هک شد و میلیون‌ها دلار سرمایه کاربران از دست رفت.
بیشتر بخوانید: هفت هک بزرگ تاریخ ارزهای دیجیتال
پس از این اتفاق، جامعه اتریوم تصمیم گرفت که برای جبران خسارت‌ها یک هاردفورک از اتریوم ایجاد شود. این هاردفورک باعث شد تا شبکه ETH به ۲ شاخه تبدیل شود؛ Ethereum قدیمی که با نماد ETC و نام اتریوم کلاسیک آن را می‌شناسیم و اتریوم جدید که همان اتریوم و ETH است.
اتریوم ۲ یا اتریوم ۲.۰، نسخه تازه Ethereum است. در این نسخه، مکانیزم اجماع شبکه از اثبات انجام کار (Proof of Stake) که مبتنی بر استخراج بود به اثبات سهام (Proof of Stake) تغییر کرد. این اتفاق در نهایت منجر به افزایش ظرفیت و مقیاس پذیری شبکه Ethereum شد.
اتریوم شبکه‌ای بلاک چینی است که بر پایه قراردادهای هوشمند و با مکانیزم اثبات سهام (PoS) کار می‌کند. یعنی یک کد برنامه‌نویسی، تمام اتفاقات روی شبکه را کنترل می‌کند و به همین دلیل قابل سانسور و دستکاری نیست و اگر بخواهیم کوچکتری تغییر در شبکه بدهیم، اکثریت مشارکت‌کنندگان باید با تغییر موافق باشند.
برای خرید و نگه‌داری اتر و استفاده از این شبکه نیازی نیست دقیقاً بدانید چطور کار می‌کند؛ همان‌طورکه همین‌حالا هم برای کارکردن با اینترنت تخصص شبکه لازم نیست؛ یک موبایل یا کامپیوتر دارید و چند اپلیکیشن کاربرپسند و ساده. در اتریوم هم، داستان از همین قرار است. برای استفاده از از این شبکه یا خرید و نگه‌داری اتر که درادامه آموزش می‌دهم، فقط کافی است تلفن‌همراه هوشمند یا کامپیوتر داشته باشید تا چند نرم‌افزار را نصب یا در چند وب‌سایت ثبت‌نام کنید.
با قرارداد هوشمند شروع می‌کنیم که اصل اساسی ETH است. قرارداد هوشمند کدی (نرم‌افزار) است که روی بلاک چین آن اجرا می‌شود. در‌صورت وقوع اتفاق‌های ازپیشتعیینشده، این نرم‌افزار دستورها را به‌طور‌خودکار اجرا می‌کند.
بیشتر بخوانید: قرارداد هوشمند چیست؟
اصل بر این است که پس از ثبت قرارداد روی اتریوم، هیچ‌کس نمی‌تواند از اجرای آن جلوگیری کند و این قرارداد ضمانت اجرایی دارد. قبل از اینکه بخواهم توضیح بیشتری درباره قرارداد هوشمند دهم، بیایید اول قرارداد عادی را مرور کنیم. اگر هنوز نمی‌دانید قرارداد هوشمند چیست مقاله زیر را بخوانید.
بیشتر بخوانید: NFT یا توکن غیرمثلی چیست؟
آنچه باعث تفاوت قرارداد معمولی و قرارداد هوشمند می‌شود، این است که در قراردادهای هوشمند، کدهای کامپیوتری مشکل نیاز به اعتماد را برطرف می‌کنند. با قراردادهای هوشمند میتوان برنامه‌ها و پروژه‌هایی ساخت تا بدون هیچ‌گونه واسطه و ازکارافتادگی به کارشان ادامه دهند؛ به‌طوری‌که حتی خودِ برنامه‌نویس قرارداد هوشمند هم نمی‌تواند از اجرای آن جلوگیری کند.
اتر هم مانند بیت کوین برای ذخیره سوابق تراکنش‌ها و امنیت آنها از فناوری بلاکچین استفاده می‌کند. بلاکچین را مانند دفتر حساب‌وکتابی در نظر بگیرید که در آن، تمام تراکنش‌های انجام‌شده شبکه اتریوم ثبت می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر شما یک اتر برای فرد دیگری ارسال کنید، این تراکنش در بلاکچین برای همیشه ذخیره می‌شود.
بیشتر بخوانید: بلاک چین چیست؟
گس یا همان کارمزد شبکه اتریوم، مبلغی است که کاربر برای پردازش تراکنش‌هایش در بلاک چین پرداخت می‌کند. در واقع گس همان سوخت کارکردن قراردادهای هوشمند است. گس با واحد گوئِی (Gwei) یا وی محاسبه می‌شود. هر اتر مساوی با ۱ میلیارد Gwei است.
گس در این شبکه به‌صورت مداوم تغییر می‌کند و نمیتوان یک کارمزد ثابت را برای تراکنش‌ها در نظر گرفت. به طور کلی مقدار گس به پیچیدگی قرارداد هوشمند و شلوغی شبکه بستگی دارد؛ یعنی کارمزد یک تراکنش ساده در مقایسه با کارمزد یک تراکنش در یک پلتفرم وام‌دهی بلاک چینی کمتر است.
ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine) یا EVM، قلب تپنده شبکه اتریوم است که به‌عنوان یک کامپیوتر مجازی و توزیع‌شده، اجرای قراردادهای هوشمند را در این بلاک چین امکان‌پذیر می‌سازد. EVM محیطی ایزوله است که در تمام نودهای شبکه اتریوم اجرا می‌شود و تضمین می‌کند هر قرارداد هوشمند، دقیقاً به‌همان شکل در تمامی نقاط شبکه اجرا شود.
این ماشین مجازی، کدهای برنامه‌نویسی به زبان‌هایی مانند Solidity را به بایت‌کد تبدیل می‌کند تا در محیط اتریوم قابل اجرا باشند. معماری EVM به‌گونه‌ای طراحی شده که امنیت و قابلیت پیش‌بینی برنامه‌ها را تضمین می‌کند و از حملات مخرب جلوگیری می‌کند. هر دستورالعمل در EVM دارای هزینه‌ای بر حسب «گس» است، که از اجرای کدهای ناکارآمد یا حملات انکار سرویس جلوگیری می‌کند.
اهمیت EVM آنقدر زیاد است که بسیاری از بلاک چین‌های جدید برای سازگاری با اکوسیستم اتریوم، از آن الگوبرداری کرده‌اند. امروزه شبکه‌هایی مانند بایننس اسمارت چین، پالیگان و آوالانچ، همگی از نسخه‌های سازگار با EVM استفاده می‌کنند تا برنامه‌نویسان بتوانند به‌راحتی برنامه‌های خود را بین این پلتفرم‌ها منتقل کنند. با به‌روزرسانی‌های متعدد اتریوم، EVM نیز مداوم در حال تکامل است تا کارایی، امنیت و قابلیت‌های آن افزایش یابد.
در ابتدای کار شبکه Ethereum تا سال ۲۰۲۲، اتر مانند بیت کوین مبتنی‌بر استخراج (ماینینگ) بود. افرادی که می‌خواستند در فرایند ساخت بلاک‌های تراکنش شرکت کنند، باید قدرت پردازش سخت‌افزارهای کامپیوتری را برای شرکت در عملیات استخراج به شبکه اختصاص می‌دادند و شبکه در ازای این قدرت پردازش که در‌نهایت باعث امنیت و تأییدشدن تراکنش‌ها می‌شد، به استخراج‌کنندگان پاداش اعطا می‌کرد. به این فرایند الگوریتم اثبات کار (Proof Of Work) می‌گویند.
بیشتر بخوانید: اثبات سهام (Proof of Stake) چیست؟
تا اینکه طبق برنامه ازپیشتعیینشده و در طرحی به نام «اتریوم ۲» (ETH ۲.۰)، در سپتامبر۲۰۲۲ (شهریور۱۴۰۱) این شبکه برای مقیاس‌پذیری بیشتر (تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر) و کاهش اتلاف انرژی، از اثبات کار به الگوریتم اثبات سهام (Proof Of Stake) کوچ کرد و استخراج Ethereum برای همیشه پایان یافت.
بیشتر بخوانید: اتریوم ۲ چیست؟
در روش اثبات سهام، افراد برای مشارکت در کار اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلاک، باید اتر بخرند و در کیف پول خود به شبکه اختصاص دهند یا به‌عبارت‌دیگر باید سهام‌گذاری (Staking) کنند. بدین‌ترتیب، می‌توانند در کار تأیید تراکنش‌ها مشارکت و به‌عنوان پاداش واحدهای جدید ارز دیجیتال (اتر) دریافت کنند. مشارکت‌کنندگان کارمزد تراکنش‌های شبکه را برای خود برمی‌دارند. با این رویکرد برای مشارکت در شبکه دیگر به خرید سخت‌افزارهای گران‌قیمت و مصرف برق نیاز نیست.
بیشتر بخوانید: سهام گذاری یا استیکینگ چیست؟
اتریوم ۲.۰، بزرگترین و جاه‌طلبانه‌ترین ارتقای شبکه اتریوم است که با هدف حل مشکلات اساسی مانند مقیاس‌پذیری، امنیت و پایداری زیست‌محیطی طراحی شده است. این ارتقا که با نام The Merge نیز شناخته می‌شود، در سپتامبر ۲۰۲۲ با موفقیت انجام شد و طی آن، اتریوم از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) تغییر مسیر داد. این تحول انقلابی مصرف انرژی شبکه را تا بیش از ۹۹.۹۵ درصد کاهش داد.
در مدل اثبات سهام، به جای استخراج‌کنندگانی که با حل مسائل پیچیده ریاضی رقابت می‌کنند، اعتبارسنج‌هایی که مقداری اتر (حداقل ۳۲ واحد) را به شبکه سپرده‌گذاری کرده‌اند، تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند. این روش نه تنها از نظر مصرف انرژی مقرون به صرفه تر است، بلکه امنیت شبکه را نیز بهبود می‌بخشد، زیرا حمله به شبکه بسیار گران‌تر و خطرناک‌تر می‌شود.
نقشه راه اتریوم ۲.۰ شامل مراحل دیگری نیز هست که در حال اجرا هستند. مهمترین آنها Sharding است که به شبکه اجازه می‌دهد به جای ذخیره و پردازش همه داده‌ها در یک زنجیره، آنها را بین زنجیره‌های متعدد (شارد‌ها) تقسیم کند. این قابلیت پتانسیل افزایش ظرفیت پردازش تراکنش‌ها را تا هزاران برابر دارد و می‌تواند کارمزدهای شبکه را به شدت کاهش دهد، و اتریوم را برای کاربردهای روزمره و فراگیر آماده سازد.
اتریوم حاصل تلاش گروهی از نوابغ فناوری بلاک چین است، اما ایده اصلی آن را ویتالیک بوترین، برنامه‌نویس روسی-کانادایی، در سال ۲۰۱۳ و در قالب یک وایت پیپر ارائه کرد. بوترین که در آن زمان تنها ۱۹ سال داشت، پس از آشنایی با بیت کوین، پتانسیل‌های استفاده نشده فناوری بلاک چین را شناسایی کرد و تصمیم گرفت پلتفرمی بسازد که فراتر از یک سیستم پرداخت صرف عمل کند.
در کنار بوترین، گوین وود نقشی کلیدی در توسعه فنی اتریوم داشت و زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity) را برای نوشتن قراردادهای هوشمند طراحی کرد. علاوه بر این دو، چارلز هاسکینسون (بنیان‌گذار کاردانو)، آنتونی دی لوریو و میهای الیسی نیز از بنیان‌گذاران اولیه اتریوم بودند که در شکل‌گیری و توسعه اولیه این پروژه نقش داشتند.
امروزه، توسعه اتریوم توسط بنیاد اتریوم و جامعه‌ای گسترده از توسعه‌دهندگان هدایت می‌شود. بوترین همچنان به‌عنوان چهره شاخص و راهنمای اتریوم فعالیت می‌کند، اما تصمیم‌گیری‌ها در این پلتفرم به‌صورت غیرمتمرکز و با مشارکت اعضای مختلف جامعه انجام می‌شود. این رویکرد غیرمتمرکز باعث شده است اتریوم به یکی از پویاترین و نوآورترین پروژه‌های بلاک چین تبدیل شود که مسیر تکاملی خود را با سرعت و انعطاف‌پذیری بالا ادامه می‌دهد.
پلتفرم اتریوم با قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند، کاربردهای متنوعی در دنیای دیجیتال پیدا کرده است. از مهمترین حوزه‌هایی که این فناوری در آنها تحولی اساسی ایجاد کرده، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi، نسخه بلاک‌چینی خدمات مالی سنتی است که بدون نیاز به واسطه‌هایی مانند بانک‌ها عمل می‌کند. پلتفرم‌هایی مانند آوه (Aave)، کامپاند (Compoind) و میکرداو (Maker) امکان وام‌دهی، وام‌گیری و کسب سود از سپرده‌گذاری ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی‌سواپ، سوشی‌سواپ (Sushiswap) و کرو (Curve) نیز امکان تبادل توکن‌ها را بدون نیاز به نهاد مرکزی فراهم می‌سازند.
NFTها، دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فردی هستند که مالکیت اشیاء دیجیتال یا فیزیکی را نشان می‌دهند. بازارهایی مانند OpenSea و Rarible روی بستر اتریوم ساخته شده‌اند و امکان خرید و فروش آثار هنری دیجیتال، مجموعه‌های کلکسیونی، املاک مجازی و حتی بلیط رویدادها را فراهم می‌کنند.
سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز یا DAOها، شرکت‌هایی هستند که با قواعد کدنویسی‌شده در قراردادهای هوشمند اداره می‌شوند. اعضای این سازمان‌ها با خرید توکن‌های مخصوص، حق رأی پیدا می‌کنند و در تصمیم‌گیری‌های سازمان مشارکت می‌کنند. نمونه‌های موفق DAOها شامل MakerDAO (مدیریت استیبل‌کوین Dai) و Aragon (ابزارهای ساخت DAO) هستند.
پلتفرم‌های بازی و دنیاهای مجازی مبتنی بر اتریوم، به کاربران امکان می‌دهند مالکیت واقعی بر دارایی‌های درون بازی داشته باشند. در بازی‌هایی مانند Axie Infinity و The Sandbox، بازیکنان می‌توانند دارایی‌های خود را معامله کنند و حتی از طریق بازی های پلی تو ارن (Play-to-Earn) کسب درآمد کنند.
اتریوم بستری برای انتقال ارزش با هزینه‌ای کمتر از سیستم‌های بانکی سنتی فراهم می‌کند. این قابلیت خصوصاً برای حواله‌های بین‌المللی و در مناطقی که دسترسی به خدمات بانکی محدود است، ارزشمند است. راهکارهای لایه ۲ مانند Optimism و Arbitrum با کاهش هزینه‌های تراکنش، استفاده از این قابلیت را گسترده‌تر کرده‌اند.
راهکارهای هویت دیجیتال مبتنی بر اتریوم مانند ENS (اتریوم نیم سرویس) و Proof of Humanity، امکان ایجاد هویت‌های غیرمتمرکز و قابل تأیید را بدون نیاز به نهادهای مرکزی صدور گواهی فراهم می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند برای احراز هویت آنلاین، کنترل دسترسی و حتی رأی‌گیری الکترونیک استفاده شوند.
هدف خلقت: بیت کوین اولین سیستم پولی غیرمتمرکز و دیجیتال و توزیع‌شده است. بیت کوین خلق شد تا پولی غیرمتمرکز باشد؛ اما فقط پول!
درمقابل، اتریوم یک قدم پا را فراتر گذاشته و امکان اجرای غیرمتمرکز کدهای کامپیوتری (قرارداد هوشمند) را هم فراهم کرده است تا بتوانیم علاوه‌بر پول، بقیه چیزها را هم غیرمتمرکز کنیم.
تراکنش‌های اتریوم سریع‌تر هستند: به‌طورکلی، تراکنش‌های Ethereum سریع‌تر از بیت کوین تأیید می‌شوند. اگر روی شبکه اصلی بیت کوین تراکنش انجام دهید، با کارمزد معمولی شاید تأیید تراکنش شما حدود یک ساعت زمان ببرد؛ اما روی این بلاک چین فرایند تأیید تراکنش فقط چند ثانیه طول می‌کشد.
تعداد واحدهای اتر نامحدود است: یکی از تفاوت‌های اصلی بیت کوین و اتریوم، تعداد واحدهای (عرضه) این دو ارز است. طبق پروتکل بیت کوین، فقط ۲۱میلیون واحد از این ارز دیجیتال استخراج می‌شود؛ درحالی‌که در اتریوم، هیچ محدودیتی وجود ندارد این به‌معنای تورم افسارگسیخته در ETH نیست؛ چراکه تورم سالانه اتر مشخص و محدود و نزدیک به ۴درصد است که بسته به شرایط ممکن است کمی افزایش یا کاهش یابد.
در حال حاضر اتریوم به‌عنوان ارز دیجیتال شماره ۲ بازار، یک عالمه کیف پول سازگار دارد و همین موضوع پاسخ به این سؤال که «بهترین کیف پول‌های اتریوم چیست؟» را سخت‌تر می‌کند. معروف‌ترین و مطمئن‌ترین کیف پول‌های اتریوم عبارتند از:
| نام | نوع | لینک دانلود |
|---|---|---|
| کیف پول تراست والت (چندزنجیره‌ای، اتریوم، ترون و...) | نرم‌افزاری/موبایل | دانلود |
| کیف پول مای‌اتروالت (اتریوم) | نرم‌افزاری/تحت‌وب | دسترسی |
| کیف پول متامسک (اتریوم، اولنچ و...) | نرم‌افزاری/افزونه مرورگر | دانلود |
| کیف پول اکسودوس (چندزنجیره‌ای) | نرم‌افزاری/موبایل و دسکتاپ | دانلود |
| کیف پول لجر (چندزنجیره‌ای) | سخت‌افزاری | فیزیکی |
| کیف پول ترزور (چندزنجیره‌ای) | سخت‌افزاری | فیزیکی |
| کیف پول فانتوم (سولانا) | نرم‌افزاری/افزونه مرورگر | دانلود |
کیف پول‌ها اغلب به‌عنوان نسخه پشتیبان به شما مجموعه‌ای ۱۲ یا ۲۴تایی از واژه‌های انگلیسی نمایش می‌دهند که باید آنها را در جایی امن یادداشت کنید. بدین‌ترتیب، با آن کلمات می‌توانید به‌راحتی در هر کیف پول دیگری به دارایی‌های خود دسترسی پیدا کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین کیف پول‌های اتریوم
اتر سوخت شبکه Ethereum است و اعتبارسنج‌های شبکه (سهام‌گذارها) پاداش خود را با اتر دریافت می‌کنند. برای هر فعالیت و تراکنش روی بلاک چین آن، باید کارمزد شبکه را با اتر پرداخت کنیم؛ بنابراین، اتر می‌تواند گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری باشد. به همین دلیل می‌شود گفت اتر ارزشمند است به همان دلیلی که بنزین ارزش دارد.
بدیهی است که هرچه ETH قدرتمندتر شود و اعتماد به این شبکه افزایش یابد، ازنظر تئوری قیمت اتریوم هم افزایش پیدا خواهد کرد. درمقابل، زمانی‌که شبکه آن ضعیف عمل کند و نتواند طبق نقشه‌راه به اهدافش برسد، قیمت اتر روند نزولی به خود خواهد گرفت. ناگفته نماند درباره قیمت اتر و تمام ارزهای دیجیتال، روند کلی بازار و رویدادهای خارجی هم دخیل هستند؛ مانند اخبار قانون‌گذاری این حوزه.
در سال ۲۰۱۴ و در برنامه جذب سرمایه بنیاد Ethereum، حدود ۷میلیون واحد اتر با قیمت هر واحد تقریباً ۰.۳ دلار پیش‌فروش شد؛ بنابراین، اولین قیمت اتر را ۰.۳ دلار در نظر می‌گیریم. حتی اگر قیمت هر اتر را حدود ۱,۲۰۰ دلار بگیریم، این یعنی سرمایه‌گذاران اولیه اتر اگر همچنان دارایی‌هایشان را داشته باشند، حدود ۴۰۰,۰۰۰درصد در سود هستند.
برای خرید اتریوم ، بهترین کار مراجعه به وب‌سایت‌های صرافی ارز دیجیتال است. کاربران ساکن ایران برای خرید اتر از صرافی‌های آنلاین معمولاً به یکی از دو روش زیر عمل می‌کنند:
برای خرید اتر از صرافی‌های ایرانی، ابتدا به صفحه خرید اتریوم روی ارز دیجیتال بروید. تنها با واردکردن مبلغ دلخواه و احراز هویت در عرض چند ثانیه، اترها به کیف پول شما واریز خواهد شد. با‌این‌حال، گاهی اوقات که نقدینگی صرافی‌های داخلی اندک یا هزینه تمام‌شده خرید زیاد است، سرمایه‌گذاران می‌توانند از روش دوم استفاده کنند؛ یعنی خرید بیت کوین یا تتر از وب‌سایت‌های داخلی و سپس تبدیل آن به اتر در صرافی‌های خارجی مانند کوکوین.
همان طور که گفتیم ETH بستری غیرمتمرکز برای اجرای قراردادهای هوشمند است. هیچ‌گونه احتمال ازکارافتادگی، سانسور، تقلب یا دخالت واسطه‌ها برای برنامه‌هایی که روی این شبکه اجرا می‌شوند، وجود ندارد. پس آینده اتراز همین ابتدای کار روشن است!
اتریوم اولین و بزرگترین شبکه بلاک چینی برای ساختن قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز است و به عقیده بسیاری، حتی آینده‌اش از بیت کوین هم روشن‌تر خواهد بود. بگذارید یک مثال برایتان بزنیم تا آینده جذاب اتر واضح‌تر باشد:
برنامه‌ای مانند تلگرام یا اینستاگرام را در نظر بگیرید. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از این برنامه‌های مفید برای پیام‌رسانی و ارتباط استفاده می‌کنند؛ اما مسئله‌ای بنیادین درباره‌شان وجود دارد که کمتر کسی به آن توجه می‌کند: این برنامه‌ها متمرکز هستند. برای مثال، اینستاگرام به شرکت فیس‌بوک یا همان متا (Meta) تعلق دارد و این شرکت طبق سیاست‌هایش، ممکن است محتوایی را حذف یا دسترسی‌ها را مسدود کند یا حتی داده‌های خصوصی را بفروشد.
ازنظر تئوری، با اتریوم، این بستر غیرمتمرکز، میتوان اینستاگرامی ایجاد کرد که به‌جای فیس‌بوک، مالک حقیقی آن همان کاربرانش باشند و خودشان آن را کنترل کنند. این همان وب ۳.۰ است که آینده اینترنت خواهد بود.
بیشتر بخوانید: وب ۳ چیست؟
ویتالیک بوترین در وبلاگی که در ابتدای سال ۲۰۲۵ منتشر کرد، نقشه راه جامع اتریوم برای سال ۲۰۲۵ و پس از آن را تشریح کرده است. این نقشه راه بر افزایش مقیاس‌پذیری، امنیت و پایداری شبکه تمرکز دارد:
بوترین در این طرح چشم‌انداز بلندمدتی را ترسیم کرده که در آن، اتریوم به پلتفرمی کاملاً مقیاس‌پذیر، تعامل‌پذیر و پایدار تبدیل می‌شود که قادر به پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از برنامه‌های غیرمتمرکز و خدمات در آینده دیجیتال خواهد بود.
اتریوم به عنوان یکی از پیشگامان فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند، مانند هر فناوری نوظهور دیگری، نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد. در حالی که این پلتفرم با ویژگی‌های انقلابی خود افق‌های جدیدی در دنیای دیجیتال گشوده، چالش‌هایی نیز پیش روی آن قرار دارد که شناخت آنها برای هر سرمایه‌گذار و کاربر ضروری است.
قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز: مهمترین مزیت اتریوم توانایی آن در اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز است. این قابلیت، اتریوم را از یک ارز دیجیتال ساده به یک پلتفرم کامل برای نوآوری و توسعه تبدیل کرده است.
اکوسیستم گسترده و فعال: اتریوم دارای بزرگترین جامعه توسعه‌دهندگان در دنیای بلاک چین است. هزاران برنامه، پروژه و توکن روی این پلتفرم ساخته شده‌اند که نشان‌دهنده اعتماد و اطمینان به زیرساخت آن است.
انعطاف‌پذیری و سازگاری: اتریوم با ارائه استانداردهایی مانند ERC-20 و ERC-721، امکان ایجاد انواع توکن‌ها و دارایی‌های دیجیتال را فراهم کرده است. این استانداردها به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند بدون نیاز به ایجاد بلاک چین جدید، روی بستر موجود نوآوری کنند.
امنیت و غیرمتمرکز بودن: با تغییر به مکانیزم اثبات سهام، اتریوم نه تنها مصرف انرژی خود را کاهش داده، بلکه امنیت شبکه را نیز افزایش داده است. با توزیع اعتبارسنج‌ها در سراسر جهان، مقاومت در برابر حملات و سانسور بیشتر شده است.
پتانسیل سرمایه‌گذاری: اتر به‌عنوان ارز بومی شبکه، یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه‌گذاری است و در طول سال‌ها رشد قابل توجهی را نشان داده است.
مشکلات مقیاس‌پذیری: علی‌رغم تلاش‌های مداوم برای بهبود، اتریوم همچنان با چالش‌های مقیاس‌پذیری مواجه است. در زمان‌های اوج استفاده از شبکه، تراکنش‌ها می‌توانند کند و پرهزینه شوند.
کارمزدهای بالا (Gas Fees): یکی از بزرگترین انتقادات به اتریوم، کارمزدهای بالای آن در زمان‌های شلوغی شبکه است. این مسئله می‌تواند استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز را برای کاربران عادی غیراقتصادی کند.
پیچیدگی فنی: استفاده از اتریوم و تعامل با قراردادهای هوشمند برای کاربران عادی می‌تواند پیچیده باشد. این موضوع مانعی برای پذیرش گسترده‌تر آن است.
رقابت فزاینده: پلتفرم‌های بلاک‌چینی جدیدتر مانند سولانا، آوالانچ و کاردانو با ارائه راه‌حل‌های مقیاس‌پذیرتر و کارمزدهای کمتر، رقبای جدی برای اتریوم محسوب می‌شوند.
خطرات امنیتی قراردادهای هوشمند: با وجود امنیت بالای شبکه، آسیب‌پذیری‌ها در کد قراردادهای هوشمند می‌تواند منجر به حملات و از دست رفتن دارایی‌ها شود، مانند آنچه در هک The DAO رخ داد.
مصرف انرژی (قبل از اتریوم ۲.۰): هرچند با گذار به اثبات سهام این مشکل تا حد زیادی حل شده، اما قبل از آن، اتریوم به دلیل مصرف بالای انرژی در مکانیزم اثبات کار مورد انتقاد بود.
با وجود این چالش‌ها، تیم توسعه اتریوم به طور مداوم در حال کار روی بهبود پلتفرم و رفع محدودیت‌های آن است، و با توجه به نقشه راه آینده، بسیاری از این مشکلات در سال‌های آینده برطرف خواهند شد.
شبکه‌های لایه دوم، راهکارهایی هستند که روی بلاک چین اصلی اتریوم (لایه یک) ساخته می‌شوند تا مشکلات مقیاس‌پذیری و کارمزد بالا را بدون به خطر انداختن امنیت و غیرمتمرکز بودن شبکه حل کنند. این راهکارها با پردازش تراکنش‌ها خارج از زنجیره اصلی و ارسال نتایج نهایی به آن، سرعت را افزایش و هزینه‌ها را کاهش می‌دهند.
برای آشنایی بیشتر با مفهوم و انواع شبکه‌های لایه دوم، مقاله جامع شبکه‌های لایه دوم اتریوم را مطالعه کنید.
آپتیمیزم یک راهکار رول‌آپ خوش‌بینانه یا آپتیمستیک است که تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش می‌کند و تنها داده‌های فشرده‌شده را به بلاک چین اتریوم ارسال می‌کند. این پلتفرم سازگاری کاملی با EVM دارد، به این معنی که برنامه‌های موجود اتریوم می‌توانند بدون تغییر کد روی آن اجرا شوند. آپتیمیزم می‌تواند کارمزدها را تا ۱۰ برابر کاهش دهد.
آربیتروم نیز یک رول‌آپ خوش‌بینانه محبوب است که مشابه آپتیمیزم عمل می‌کند، اما با معماری متفاوت. این شبکه به دلیل سازگاری بالا با برنامه‌های اتریوم و امنیت قابل‌اعتمادش، به یکی از پرکاربردترین راهکارهای لایه دوم تبدیل شده است. آربیتروم تراکنش‌هایی با سرعت بالا و هزینه پایین ارائه می‌دهد.
پالیگان که قبلاً با نام Matic شناخته می‌شد، یک زنجیره جانبی و مجموعه‌ای از راهکارهای لایه دوم است که سازگار با اتریوم طراحی شده‌اند. برخلاف رول‌آپ‌ها، پالیگان بلاک چین مستقل خود را دارد، اما با اتریوم در ارتباط است. این شبکه با ارائه تراکنش‌های تقریباً آنی و کارمزدهای بسیار پایین، برای بازی‌ها و NFTها بسیار محبوب است.
زک‌سینک یک رول‌آپ مبتنی بر اثبات صفر-دانش (ZK-Rollup) است که از فناوری رمزنگاری پیشرفته برای فشرده‌سازی تراکنش‌ها استفاده می‌کند. این راهکار امنیت بالاتری نسبت به رول‌آپ‌های خوش‌بینانه ارائه می‌دهد، زیرا برای تأیید تراکنش‌ها نیازی به دوره زمانی چالش ندارد. زک‌سینک Era نسخه جدید این پلتفرم است که سازگاری کامل با EVM را ارائه می‌دهد.
استارک‌نت نیز یک راهکار ZK-Rollup است که از فناوری STARK برای ایجاد اثبات‌های فشرده استفاده می‌کند. این پلتفرم با زبان برنامه‌نویسی اختصاصی Cairo کار می‌کند و امکان پردازش حجم بالای تراکنش با هزینه کم را فراهم می‌سازد. استارک‌نت برای کاربردهایی که به محاسبات پیچیده نیاز دارند، بسیار مناسب است.
خیر، با به‌روزرسانی اتریوم (ETH ۲.۰) استخراج این ارز دیجیتال پایان یافت؛ بنابراین، دیگر نمیتوان اتر استخراج کرد.
این موضوع در جامعه ارزهای دیجیتال با عنوان Flippening شناخته می‌شود. با توجه به کاربردهای گسترده‌تر اتریوم و رشد اکوسیستم آن، برخی تحلیلگران معتقدند این امکان وجود دارد. اما پیش‌بینی دقیق بازارهای مالی غیرممکن است و هر دو ارز مزایا و طرفداران خاص خود را دارند.
هیچ کس نمی‌تواند با قطعیت قیمت ارزهای دیجیتال را در آینده پیش‌بینی کند. قیمت اتریوم به عوامل متعددی مانند پذیرش جهانی، تحولات فناوری، قوانین دولت‌ها و رقابت با سایر ارزها بستگی دارد. برخی تحلیلگران خوش‌بین با توجه به محدودیت عرضه و افزایش تقاضا، رشد چشمگیری را پیش‌بینی می‌کنند، اما این صرفاً حدس و گمان است.
اگرچه در دنیای فناوری هیچ چیز غیرممکن نیست، اما با توجه به زیرساخت قدرتمند، جامعه فعال توسعه‌دهندگان و کاربردهای گسترده اتریوم، سقوط کامل آن بسیار بعید به نظر می‌رسد. البته همیشه ریسک‌هایی مانند نقص فنی، حملات امنیتی یا ظهور فناوری‌های برتر وجود دارد. سرمایه‌گذاران باید همواره متنوع‌سازی را در نظر داشته باشند.
پاسخ کوتاه و صریح به این سؤال «نه» است؛ پس مراقب کلاهبرداری‌ها و وب‌سایت‌هایی که وقتتان را تلف می‌کنند، باشید.
اتریوم، فراتر از یک ارز دیجیتال، به زیرساختی انقلابی برای آینده اینترنت و اقتصاد دیجیتال تبدیل شده است. این پلتفرم با معرفی قراردادهای هوشمند، مسیر ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های غیرمثلی (NFT) و سازمان‌های خودمختار را هموار کرده و با گذار به مکانیزم اثبات سهام، گام بزرگی در جهت پایداری محیط زیستی و مقیاس‌پذیری برداشته است.
با وجود چالش‌ها و رقبای متعدد، اتریوم به پشتوانه جامعه فعال توسعه‌دهندگان و کاربران، همچنان مسیر تکاملی خود را ادامه می‌دهد. آینده این پلتفرم، فراتر از نوسانات قیمتی، به کاربردهای واقعی و ارزش‌آفرینی آن در زندگی روزمره وابسته است؛ و با توجه به نقشه راه بلندپروازانه، راهکارهای لایه دوم و چشم‌انداز شاردینگ، اتریوم نه تنها یک بازیگر، بلکه پیشگام و معمار آینده دیجیتال باقی خواهد ماند.
