ابر ایچیموکو یا ایچیموکو کلاود (Ichimoku Cloud) یک شاخص معاملاتی است که نواحی حمایت و مقاومت، مومنتوم و روندها را نشان می‌دهد. شما برای معامله در بازار پرنوسان ارز دیجیتال نیازمند تغییر سریع استراتژی‌های معاملاتی‌تان هستید که این کار با استفاده از اندیکاتور ایچیموکو کلاود امکان‌پذیر است. در این مطلب، اجرای تشکیل‌دهنده اندیکاتور ابر ایچیموکو و نحوه استفاده از آن در استراتژی‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال را آموزش می‌دهیم.
ایچیموکو کلاود یا ابر ایچیموکو (Ichimoku Cloud) یک ابزار تکنیکال است که با ترکیب چند خط، به شناسایی نواحی حمایت و مقاومت، مومنتوم و پیش‌بینی نقاط تغییر روند کمک می‌کند. ایچیموکو از پنج خط تشکیل می‌شود که سه خط آن، خطوط اصلی و دو خط آن، ناحیه ابر یا کلاود را تشکیل می‌دهند.
تا امروز تریدرهای زیادی از سیگنال‌های صادرشده توسط این اندیکاتور استفاده کرده‌اند، اما شکل ظاهری آن باعث ترس و سردرگمی تریدرهای تازه‌وارد می‌شود. به‌همین‌خاطر، ما در این مطلب به زبان ساده و به‌صورت تصویری، سیگنالها و استراتژی‌های معاملاتی شاخص ایچیموکو را آموزش می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: تحلیل تکنیکال چیست؟
در دهه ۳۰ میلادی، یک تحلیلگر و روزنامه‌نگار ژاپنی به‌نام گوئیچی هوسودا (Goichi Hosoda) با نام مستعار ایچیموکو سانجین (Ichimoku Sanjin)، اندیکاتور ایچیموکو را طراحی کرد. اسم کامل ژاپنی این اندیکاتور، «Ichimoku Kinko Hyo» است که به‌انگلیسی «Equilibrium chart at a glance» و در فارسی «نمودار تعادل در یک نگاه» ترجمه می‌شود.
در آن زمان، گوئیچی تحقیقات خود را مخفی نگه داشته بود، اما با افزایش تقاضا برای افشای آن‌ها، او در سال ۱۹۵۰ روش خود را با تعهد محرمانگی ۱۰ ساله، به تنها سه نفر، از جمله رئیس یکی از بزرگترین شرکت‌های کارگزاری ژاپن، آموزش داد.
تقریباً ۲۰ سال بعد در سال ۱۹۶۹، هفت جلد کتاب درباره این شاخص منتشر شد و رفته‌رفته توجه دیگران را به خود جلب کرد. از این هفت کتاب، امروزه امکان خرید تنها چهار نسخه شامل Ichimoku Kinko Hyo, Ichimoku Kinko Hyo Complete, Ichimoku Kinko Hyo Weekly و My best Keifu برای عموم وجود دارد. سه جلد دیگر این کتاب‌ها در کتابخانه ملی ژاپن نگهداری شده و فقط در داخل کتابخانه قابل مطالعه هستند.
همانطور که گفتیم، ایچیموکو کلاود از ترکیب چند خط و یک ناحیه تشکیل شده می‌شود. این ناحیه و خطوط شامل موارد زیر هستند:
تنکان سن (Tenkan-sen) یا کانورژن لاین (Conversion Line) که «خط تغییر روند» نام دارد، مومنتم کوتاه‌مدت را می‌سنجد. برای محاسبه این خط، به‌صورت پیش‌فرض متوسط بیشترین و کمترین قیمت در ۹ دوره آخر را اندازه می‌گیرند. بنابراین، این خط، ناحیه میانی بین بیشترین و کمترین قیمت‌ها در ۹ دوره آخر محسوب می‌شود. این خط در پلتفرمهای تحلیلی معمولاً به رنگ آبی تیره است.
خط تنکان-سن دارای ویژگی‌ها و کاربردهای زیر است:
فرمول محاسبه خط تنکان سن به‌صورت زیر است:
۲ ÷ (کف قیمت ۹ دوره آخر + سقف قیمت ۹ دوره آخر) = تنکان سن
کیجون سن (Kijun-sen) یا بیس لاین (Base Line) که «خط استاندارد» اندیکاتور ابر ایچیموکو محسوب می‌شود، مومنتم میان‌مدت را نشان می‌دهد. این خط، متوسط بیشترین و کمترین قیمت در ۲۶ دوره آخر را اندازه می‌گیرد و به‌همین‌خاطر، سرعت تغییرات آهسته‌تری نسبت به خط تنکان سن دارد. در نتیجه، از کیجون سن برای کسب دید مسطح‌تر نسبت به بازار استفاده می‌شود. این خط معمولاً در چارت‌ها به رنگ قرمز تیره است.
خط کیجون-سن دارای ویژگی‌ها و کاربردهای زیر است:
فرمول محاسبه خط کیجون-سن به‌صورت زیر است:
۲ ÷ (کف قیمت ۲۶ دوره آخر + سقف قیمت ۲۶ دوره آخر) = کیجون سن
در اندیکاتور ایچیموکو کلاود، دو خط سنکو اسپن داریم. یکی از مهترین ویژگی‌های خطوط سنکو اسپن، عملکرد به‌عنوان سطوح حمایت و مقاومت است.
اولین خط، سنکو اسپن ای (Senkou Span A) یا لیدینگ اسپن ای (Leading Span A) است که «خط پیشروی آ» ما را تشکیل می‌دهد. این خط برای شناسایی سقف و کف‌های آتی کاربرد دارد. برای اندازه‌گیری خط سنکو اسپن ای، باید متوسط خطوط تنکان سن و کیجون سن را محاسبه کرده و برای ۲۶ دوره بعدی روی نمودار رسم کنیم. این خط در پلتفرمهای تحلیلی معمولاً به رنگ سبز روشن است.
خط سنکو اسپن ای دارای ویژگی‌ها و کاربردهای زیر است:
فرمول محاسبه سنکو اسپن آ به‌صورت زیر است:
۲ ÷ (کیجون سن + تنکان سن) = سنکو اسپن آ
سنکو اسپن بی (Senkou Span B) یا لیدینگ اسپن بی (Leading Span B) که « خط پیشروی بی» ما را تشکیل می‌دهد نیز به‌عنوان خط حمایت یا مقاومت عمل می‌کند. این خط با میانگین‌گیری سقف‌ها و کف‌های قیمت در ۵۲ دوره آخر محاسبه و برای ۲۶ دوره بعدی روی نمودار رسم می‌شود. خط سنکو اسپن بی شدیداً به عملکرد تاریخی قیمت متکی است و برای شناسایی دید بلندمدت‌تر در آینده کاربرد دارد. این خط معمولاً به رنگ قرمز روشن یا گلبهی است.
خط سنکو اسپن بی دارای ویژگی‌ها و کاربردهای زیر است:
فرمول محاسبه سنکو اسپن بی به‌صورت زیر است:
۲ ÷ (کف ۵۲ دوره آخر + سقف ۵۲ دوره آخر) = سنکو اسپن بی
چیکو اسپن (Chikou Span) یا لگینگ اسپن (Lagging Span) که «خط تأخیر» اندیکاتور ابر ایچیموکو است، «قیمت بسته شدن (Closing price) فعلی» ارز دیجیتال مورد نظر را درنظر گرفته و آن را روی ۲۶ دوره قبل روی نمودار رسم می‌کند. این خط درواقع روندهای فعلی و قبلی را با یکدیگر مقایسه می‌کند. این خط معمولاً به رنگ سبز تیره است.
خط چیکو اسپن دارای ویژگی‌ها و کاربردهای زیر است:
فرمول محاسبه خط چیکو اسپن به‌صورت زیر است:
قیمت بسته شدن فعلی روی ۲۶ دوره قبل = چیکو اسپن
فضای بین سنکو اسپن آ و بی، کومو (Kumo) یا همان کلاود را می‌سازد که به آن «ابر» می‌گویند. همانطور که گفتیم، این دو خط برای شناسایی نواحی حمایت و مقاومت کاربرد دارند. اندازه، محل قرارگیری و رنگ ابر ایچیموکو بسته به تغییرات قیمت تغییر می‌کند. هرچه فضای ابری ما بزرگتر باشد، یعنی قیمت ثبات بیشتری دارد، درحالی‌که فضای ابری کوچکتر و نازکتر به‌معنای نوسان بیشتر قیمت است.
رنگ این قسمت نیز صعودی یا نزولی بودن روند را نشان می‌دهد. اگر قیمت بالای این ناحیه باشد، یعنی هر دو خط سنکو اسپن ای و بی به‌ترتیب خطوط اول و دوم حمایت ما هستند و فضای آن به رنگ سبز روشن است. در مقابل، اگر قیمت پایین ایچیموکو کلاود باشد، خطوط سنکو اسپن ای و بی به‌ترتیب نواحی اول و دوم مقاومت هستند و کل ابر نیز به رنگ قرمز روشن است.
بیشتر بخوانید: حمایت و مقاومت چیست؟
فضای ابری و خطوط ایچیموکو، سیگنال‌های صعودی و نزولی بودن روند، نواحی حمایت و مقاومت و مومنتم را به ما نشان می‌دهند. در بخش قبلی کمی درباره این موارد صحبت کردیم. در این قسمت، این سیگنالها را به‌صورت جزئی‌تر بررسی می‌کنیم.
فضای ابری، محل قرارگیری خطوط سنکو اسپن آ و بی و همچنین قیمت، سیگنال‌های خوبی ارائه می‌دهد از جمله:
از خط چیکو اسپن که خط تأخیر است می‌توان برای تأیید روند یا شناسایی نقاط بالقوه ریورسال استفاده کرد:
سنکو اسپن‌های آ و بی مهمترین معیار برای تعیین سطوح حمایت و مقاومت هستند:
تقاطع خطوط تنکان سن و کیجون سن و خط چیکو اسپن نیز سیگنال‌های مومنتم را به ما می‌دهد:
با تحلیل حرکت خطوط اندیکاتور ایچیموکو و ابر آن در نمودار، می‌توانیم سیگنال‌های معاملاتی را کسب کرده و استراتژی‌های مختلفی را براساس آن‌ها را تنظیم کنیم. در قسمت قبل، سیگنال‌های حرکت خطوط و ابر ایچیموکو را بررسی کردیم. در این قسمت، به آموزش استراتژی‌های معاملاتی براساس آن‌ها آن می‌پردازیم.
یکی از استراتژی معاملاتی با ایچیموکو، تقاطع یا اصطلاحاً کراس (Cross) بین دو خط تنکان سن و کیجون سن است. این حالت به تقاطع‌های بین خطوط میانگین متحرک که تحت عنوان گلدن کراس و دث کراس شناخته می‌شوند، شباهت زیادی دارد.
بیشتر بخوانید: میانگین متحرک چیست؟
ویژگی‌های تقاطع:
در تصویر زیر، عبور خط تنکان سن به بالای کیجون یک سیگنال بالقوه صعودی و خرید است. در این مثال، هر دوی خطوط و قیمت بالای ناحیه کومو هستند که قدرت سیگنال را نشان می‌دهد.
برای تعیین نقطه خروج نیز می‌توانید منتظر تقاطع بین این دو خط در جهت مخالف یا عبور قیمت به طرف دیگر ناحیه ابری باشید.
رنگ، محل قرارگیری و ضخامت کومو یا ابر ایچیموکو، احساسات و نوسان در بازار را مشخص می‌کند. برای ترید براساس استراتژی «شکست کومو» باید به‌دنبال ویژگی‌های زیر در نمودار قیمت ارز دیجیتال مورد نظر باشید:
همانطور که در چارت ۱ روزه قیمت بیت کوین مشاهده می‌کنید، قیمت در روز ۸ فوریه ۲۰۲۴ (۱۹ بهمن ۱۴۰۲)، ابر ایچیموکو را به سمت بالا شکسته است. پس از بسته شدن قیمت در بالای این ناحیه، می‌توانیم آن را یک سیگنال خرید بالقوه در نظر بگیریم.
برای خارج شدن از پوزیشن و دریافت سیگنال خروج نیز منابع مختلف پیشنهاد متفاوتی داده‌اند از جمله:
برای تأیید این خروج‌ها می‌توانید خط چیکو اسپن (سبزرنگ) را مبنا قرار دهید. اگر هنگام مشاهده هر کدوم از این سیگنال‌های خروج، خط چیکو اسپن همچنان در مسیر روند (در این مثال روند صعودی) قرا داشت، یعنی سیگنال تأیید نشده است. اما با عبور این خط به زیر خطوط تنکان و کیجون، ابر ایچیموکو یا قیمت، می‌توانید سیگنال خروج را تأییدشده در نظر بگیرید. در مثال ما نیز در نقطه خروج ۱، خط چیکو اسپن به زیر تنکان و کیجون و قیمت رسیده است که تأیید سیگنال خروج است.
برای معامله با خط Lagging Span در شاخص ایچیموکو باید موارد زیر را در نظر بگیریم:
البته تریدرها عمدتاً از سیگنال‌های حاصل از خط چیکو اسپن به‌تنهایی برای ورود و خروج در معاملات استفاده نمی‌کنند و بیشتر آن را برای تأیید سیگنال‌های دریافتی از دو استراتژی قبلی که آموزش دادیم، به‌کار می‌برند. برای مثال، اگر مشابه استراتژی اول بخواهیم پس از عبور خط تنکان سن به بالای کیجون سن وارد پوزیشن خرید شویم، می‌بینیم که خط چیکو اسپن به مدت ۲۶ دوره قبل از قیمت مورد نظر، بالای آن قرار داشته است که تأییدی بر سیگنال صعودی است.
آقای هوسودا در ابتدای طراحی ایچیموکو در دهه ۳۰ میلادی، وضعیت بازار بورس ژاپن و روزهای کاری آن را در نظر گرفته بود. ازآنجاکه این موارد برای بازارهای فعلی مالی تغییر کرده است، می‌توانید تنظیمات شخصی‌تان را روی خطوط این اندیکاتور اعمال کنید.
آقای هوسودا اندیکاتور ایچیموکو را برای چارت‌های روزانه طراحی کرده است. به‌همین‌خاطر، از این شاخص عمدتاً در تایم‌فریم‌های بلندتر استفاده می‌شود. درحالت‌کلی، این اندیکاتور در چارت‌های مبتنی بر تایم‌فریم‌های کوتاه‌تر مانند ساعتی و دقیقه‌ای، نرخ موفقیت کمتری دارد.
مورد بعدی درخصوص تنظیمات پیش‌فرض ایچیموکو که در بخش محاسبات و فرمول‌های آن نیز اشاره کردیم، این است که آقای هوسودا این شاخص را برای بازار بورس ژاپن که در آن زمان از روز دوشنبه تا شنبه باز بود، طراحی کرده و تنظیمات عادی آن یعنی دوره‌های ۹، ۲۶ و ۵۲ دوره‌ای (تنکان سن، کیجون سن، سنکو اسپن آ و بی) را نیز بر مبنایر ۶ روز هفته قرار داده بود؛ ۹ روز برابر یک هفته و نیم، ۲۶ روز و ۵۲ روز نیز به‌ترتیب برابر یک ماه و دو ماه کاری هستند.
ازآنجاکه این تنظیمات با معاملات فعلی در هر دوی بازار بورس و ارز دیجیتال همخوانی ندارد، می‌توان از تنظیمات دیگری استفاده کرد. بسیاری از تریدرهای بازار کریپتو به‌خاطر ذات ۲۴ ساعته معاملات در آن، از تنظیمات ۱۰، ۳۰ و ۶۰ دوره‌ای برای ایچیموکو استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز تنظیمات ۲۰، ۶۰ و ۱۲۰ را بهتر می‌دانند.
بااین‌حال، برخی از افراد، مؤثر بودن این تنظیمات را زیر سؤال برده‌اند. به‌همین‌خاطر، بهتر است خودتان شخصاً تنظیمات مختلف را برای ایچیموکو امتحان کرده و تأثیرات آن را روی استراتژی‌های معاملاتی‌تان بسنجید.
برای رسم خودکار اندیکاتور ایچیموکو در تریدینگ ویو (TradingView) کافی است وارد وبسایت آن شده و پس از باز کردن چارت قیمت دارایی مورد نظر، روی گزینه «Indicator» در نوار ابزار بالا کلیک کنید. در این قسمت کافی است عبارت «Ichimoku» را جستجو و روی آن کلیک کنید.
اکنون این اندیکاتور به‌صورت خودکار با تنظیمات پیش‌فرض روی نمودار قیمت دارایی مورد نظر ترسیم می‌شود.
بیشتر بخوانید: آموزش تریدینگ ویو
تنظیمات پیش‌فرض این اندیکاتور در تریدینگ ویو دقیقاً همان تنظیمات ۹، ۲۶، ۵۲ است که آقای هوسودا انتخاب کرده بود. برای مشاهده و تغییر تنظیمات و همچنین تشخیص اینکه هر خط مربوط به کدام جزء ایچیموکو است، روی یک نقطه از این اندیکاتور روی نمودار کلیک کنید تا باکس مربوط به آن در بالای نمودار باز شود.
با کلیک روی «سه نقطه» در این باکس، منوی آبشاری آن باز می‌شود که باید گزینه آخر یعنی «Settings» را انتخاب کنید.
در ادامه، از تب «Inputs» می‌توانید مقادیر محاسبه هر خط و از تب «Style»، شکل ظاهری آن‌ها از جمله رنگ و مدل نمایش را تغییر دهید.
همانطور که تا اینجا متوجه شدیم، اندیکاتور ایچیموکو برای شناسایی موارد زیر کاربرد دارد:
فضای بین خطوط سنکو اسپن آ و بی که کومو (Kumo) یا ابر نام دارد، مهمترین معیار برای شناسایی نواحی حمایت و مقاومت است.
از تقاطع خط چیکو اسپن با ناحیه ابری و مقایسه آن با نواحی مشابه در گذشته نیز می‌توان سطوح حمایت و مقاومت را مشخص کرد.
خط چیکو اسپن و تقاطع بین تنکان سن و کیجون سن در این اندیکاتور نیز مهمترین اجزای تعیین‌کننده مومنتوم و سیگنال‌های خرید و فروش هستند که در بخش سیگنالها به‌طور کامل بررسی کردیم.
تقاطع خطوط و همچنین مکان قرارگیری آن‌ها نسبت به ناحیه ابری و قیمت، همگی برای شناسایی نقاط ریورسال و تغییر روند کاربردی هستند.
مشابه هر اندیکاتور دیگری، ایچیموکو نیز مزایا و محدودیت‌های مختص به خود را دارد از جمله:
اندیکاتور ایچیموکو برای شناسایی روند بازار، نقاط حمایت و مقاومت، و سیگنال‌های خرید و فروش استفاده می‌شود. این ابزار یک دید کلی از تعادل قیمت و جهت حرکت بازار ارائه می‌دهد.
تنظیمات پیش‌فرض (۹، ۲۶، ۵۲) معمولاً کافی است، اما برخی معامله‌گران برای بازارهای پرنوسان ارزهای دیجیتال، مقادیر سریع‌تر مانند (۶، ۱۳، ۲۶) یا مقادیر کندتر مانند (۱۰، ۳۰، ۶۰) را ترجیح می‌دهند. تعیین تنظیمات به استراتژی و ترجیجات شخصی شما بستگی دارد.
بله، اما یادگیری آن نیاز به تمرین دارد. ایچیموکو ترکیبی از چندین شاخص است که برای درک سیگنال‌های آن، تریدرها باید با اجزای آن مانند کیجون سن، تنکان سن و ابر کومو آشنا شوند.
ایچیموکو یک اندیکاتور تکنیکال قدرتمند است که برای شناسایی روند، سطوح حمایت و مقاومت و ارائه سیگنال‌های خرید و فروش در بازارهای مالی از جمله ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود. این اندیکاتور شامل چندین مؤلفه مانند تنکان سن، کیجون سن، چیکو اسپن و ابر کومو است که به معامله‌گران دید جامعی از شرایط بازار می‌دهد. ایچیموکو به‌دلیل ساختار کامل و چندبعدی خود، هم برای تحلیل تکنیکال کوتاه‌مدت و هم بلندمدت کاربرد دارد.
