آلبانی، کشوری کوچک و کوهستانی در بالکان، به دلیل فرهنگهای خاص خود در دنیا شناخته شده است. یکی از داستانهای جالب و عجیب این کشور مربوط به گروهی از زنان است که در یک دهکده کوهستانی در شمال آلبانی زندگی میکنند. این زنان نه تنها در برابر فشارهای اجتماعی و فرهنگی مقاومت کردهاند، بلکه به شکلی شجاعانه هویت خود را تغییر دادهاند تا نقش مردان را در جامعه ایفا کنند. داستان زندگی این زنان در دهکدهای دورافتاده از نظر هویتی و اجتماعی بسیار منحصر به فرد است.
در گذشته، آلبانی تحت تأثیر سنتهای قبیلهای و ساختارهای اجتماعی مردسالار قرار داشت. یکی از ویژگیهای برجسته این جوامع، خصومتهای طایفهای و قتلهای ناموسی بود. این مسائل در بسیاری از نقاط کشور، بهویژه در نواحی کوهستانی و دورافتاده، بهطور گستردهای مشاهده میشد. در این شرایط، برخی از زنان مجبور بودند برای حفظ خانوادههای خود و جانشان، نقشهایی را به عهده بگیرند که بهطور سنتی مختص مردان بود.
بر اساس این سنتهای قبیلهای، برخی از دختران جوان که بهدنبال زندگی خانوادگی و ازدواج بودند، به دلیل تهدیدات اجتماعی و خطرات فراوان، تصمیم به تجرد و پذیرفتن هویت مردانه گرفتند. این زنان در واقع عهد کردند که تا پایان عمر خود مجرد بمانند و نقشهای مردانهای همچون رهبری خانواده، دفاع از ناموس و انجام فعالیتهای مردانه را بر عهده گیرند.
تغییر هویت اجتماعی این زنان به تدریج و در واکنش به فشارهای بیرونی رخ داد. آنها برای پذیرش این نقش جدید، ظاهر خود را تغییر دادند. این تغییرات شامل پوشیدن لباسهای مردانه، کوتاه کردن موها، و پذیرش رفتارهای مردانه بود. این زنان به عنوان "مرد خانواده" شناخته میشدند و تمام مسئولیتهای اجتماعی و خانوادگی که معمولاً بر دوش مردان بود، بر دوش آنها قرار میگرفت.
این تغییرات اجتماعی در بسیاری از موارد بهطور کامل در جامعه پذیرفته شد. در برخی مناطق، این زنان حتی در برخی موقعیتها از امتیازات اجتماعی مشابه مردان بهرهمند میشدند. برای مثال، در برخی خانوادهها و روستاها، این زنان به جای استفاده از عناوین زنانه، بهعنوان "عمو" یا "آقا" شناخته میشدند. این تغییر هویت به این معنا بود که آنها از حقوق و مسئولیتهای مشابه مردان برخوردار میشدند.
زندگی این زنان با وجود پذیرش هویت مردانه، بهطور خاص با ویژگیهای منحصر به فردی همراه بود. آنها بهطور معمول سیگار میکشیدند، در کارهای مردانه مانند کشاورزی و دامداری شرکت میکردند و حتی در برخی مواقع به عنوان نمایندگان خانواده در مناسبات اجتماعی و فرهنگی حاضر میشدند. در بسیاری از مواقع، این زنان در جمعهای مردانه نیز حضور داشتند و در گفتگوهای عمومی، تصمیمگیریها و حتی در مواردی در حل اختلافات طایفهای مشارکت میکردند.
با گذشت زمان، جامعه آلبانی تغییرات بسیاری را به خود دیده است. امروزه، تنها تعداد کمی از این زنان باقی ماندهاند، زیرا تغییرات اجتماعی و فرهنگی گستردهتری در دهههای اخیر در کشور رخ داده است. با این حال، هنوز هم در برخی مناطق، زنانی هستند که این سنتها را حفظ کرده و در نقشهای مردانه خود زندگی میکنند.
این تغییرات هویتی همچنان بهعنوان یک پدیده اجتماعی جالب و قابل توجه مطرح است. تعدادی از عکاسان، از جمله جیل پیترز، توانستهاند تصاویری بینظیر از زندگی این زنان به ثبت برسانند. عکسهای گرفته شده توسط این عکاسان نه تنها نگاه دقیقتری به زندگی این زنان میاندازد، بلکه تصویری واقعی از جامعهای را نشان میدهد که در آن سنتهای قدیمی همچنان تأثیرگذار است.
در حالی که برخی از این زنان به زندگی جدید خود ادامه میدهند، آنها با چالشهای متعددی روبرو هستند. از یک سو، تغییرات اجتماعی و فرهنگی، بهویژه در جوامع مدرنتر، فشارهایی برای تغییر هویت آنها وارد میکند. از سوی دیگر، بسیاری از این زنان با مشکلات جسمی و روانی ناشی از زندگی در شرایط سخت و بدون حمایت اجتماعی مواجهاند.
از دیدگاه فرهنگی، تغییر هویت این زنان نیز مسئلهای پیچیده است. آنها نه تنها باید با فشارهای اجتماعی برای پذیرش هویت زنانه روبرو شوند، بلکه بسیاری از آنها برای حفظ جایگاه خود در خانواده و جامعه با چالشهای جدیدی مواجه خواهند شد.
۱. زنان مردنما در آلبانی چه نقشی در جامعه ایفا میکنند؟
زنان مردنما در آلبانی نقشهای مردانه را در خانواده و جامعه به عهده میگیرند. این زنان که در ابتدا قصد ازدواج داشتند، به دلیل شرایط اجتماعی و برای محافظت از خانوادههایشان، تصمیم گرفتند تا پایان عمر مجرد بمانند و به شمایل مردان درآمدند.
۲. چرا برخی از زنان آلبانی هویت زنانه خود را کنار گذاشتند؟
در گذشته، خصومتهای طایفهای و قتلهای ناموسی در این مناطق رایج بود. برخی از زنان مجبور شدند برای حفظ جایگاه اجتماعی خود و خانوادهشان، هویت زنانهشان را کنار بگذارند و به عنوان "مرد خانواده" شناخته شوند.
۳. زنان مردنما چگونه به شمایل مردان درآمدند؟
این زنان با پوشیدن لباسهای مردانه، کوتاه کردن موها، و پذیرش رفتارهای مردانه به شمایل مردان درآمدند. آنها به عنوان "عمو" یا "آقا" شناخته میشدند و از امتیازات اجتماعی مشابه مردان بهرهمند بودند.
۴. این زنان چه نوع رفتارهایی از خود نشان میدهند؟
زنان مردنما سیگار میکشند، در کارهای مردانه شرکت میکنند و با غرور در نقش جدید خود زندگی میکنند. آنها در جوامع خود به طور کامل پذیرفته شدهاند و دیگر به عنوان زنان خطاب نمیشوند.
۵. آیا هنوز هم زنانی با این هویت در آلبانی وجود دارند؟
امروزه تنها تعداد کمی از این زنان باقی ماندهاند. با این حال، زندگی آنها همچنان یکی از پدیدههای شگفتانگیز اجتماعی در آلبانی به شمار میرود.
این دهکده و زنان آن نمادی از استقامت و قدرت در برابر فشارهای اجتماعی و فرهنگی است. تغییر هویت اجتماعی این زنان در پاسخ به نیازهای زمانه و سنتهای قبیلهای، نه تنها نمایانگر شجاعت آنها در مقابله با مشکلات است، بلکه بهطور عمیقتری به تحولات هویتی و اجتماعی جوامع مختلف پرداخته است. زندگی این زنان در دهکدههای آلبانی، همچنان موضوعی است که میتواند درک بهتری از تأثیر سنتها و تحولات اجتماعی بر هویت فردی و جمعی انسانها فراهم کند.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته