عصرایران ؛ رضا غبیشاوی – ترامپ با اعلام عمومی ارسال نامه به رهبری ایران، خواسته یا ناخواسته، نامه اش را نابود کرد. نامه ای که قبل از ارسال به تهران و رسیدن به دست آیت الله خامنه ای، توسط نویسنده اش کشته شد. چون ترامپ اگاهانه یا نااگاهانه، پیش از ارسال، موضوع را رسانه ای و اعلام عمومی کرد. با این اقدام، شانس موفقیت نامه اش را به حداقل کاهش داد.
* این برای چندمین باری است که یک رئیس ایالات متحده امریکا برای رهبر ایران نامه مکتوب (و نه پیام) ارسال می کند. نخستین آن مربوط به جیمی کارتر به امام خمینی در فروردین 1359 و درباره حادثه اشغال و گروگان گیری سفارت امریکا در تهران است.
معروف ترین اما مربوط به نامه مکتوب اوباما به آیت الله خامنه ای است که به صورت محرمانه ارسال شد. بعدها مشخص شد این نامه از طریق قابوس سلطان وقت عمان به تهران و رهبری ایران منتقل شد. این نامه با پاسخ مثبت روبه رو شد و براساس آن، مذاکرات با امریکا انجام و توافق برجام به دست آمد. بر این اساس نامه ترامپ سومین نامه یک رئیس ایالات متحده به یک رهبر ایران و دومین به ایت الله خامنه ای است.
* نامه ترامپ به آیت الله خامنه ای برخلاف نامه های شفاهی و مکتوب قبلی سران امریکا به رهبری ایران، به صورت محرمانه یا بدون اعلام عمومی انجام نشد بلکه برای اولین بار خود ترامپ این موضوع را اعلام و علنی کرد. حتی در زمانی که به گفته یک مقام امریکایی این نامه به سمت تهران ارسال نشده و به همین دلیل مقامات ایرانی در این باره اظهار بی خبری کردند. این اقدام به معنی نابود کردن نامه است. براساس شناخت و رویه قبلی، پاسخ به چنین نامه ای منفی خواهد بود مگر اینکه اتفاق استثنایی رخ دهد.
ترامپ برخلاف روسای سابق امریکا، با چهارچوب مناسب نامه نگاری با سران جهان از جمله رهبری ایران آشنا نیست. او با در پیش گرفتن شیوه نادرست برای ارتباط با ایران و درخواست مذاکره، به نوعی خودزنی دست می زند چرا که اقدامات خود را به شکست می کشاند. درخواست مذاکره با ایران دارای الزاماتی در محتوا و شیوه است.
به لحاظ نتیجه گرایی، ترامپ برخلاف روسای سابق امریکا، با آداب و آیین نامه نگاری با سران جهان از جمله رهبری ایران آشنا نیست همانطور که در دولت قبلی و جدیدش، در روش درخواست مذاکره با ایران مسیر اشتباهی را طی کرده و می کند.
ترامپ با در پیش گرفتن شیوه نادرست در ارتباط و درخواست مذاکره با ایران، به نوعی به خودزنی دست می زند چرا که اقدامات خود را به شکست می کشاند. درخواست مذاکره با ایران دارای چارچوب ها و الزاماتی در محتوا و شیوه اجراست.
اشتباه ترامپ این است که در زمینه مذاکرات، تنها نتیجه گرا نیست بلکه روند را هم دوست دارد. او دوست دارد مذاکرات علنی – اعلام شده داشته باشد چیزی شبیه انچه در مذاکرات سران امریکا - کره شمالی رخ داد؛ در کنار هم ایستادند لبخند زدند و عکس یادگاری گرفتند.
به لحاظ نتیجه گرایی، مسیر صحیح این است که درخواست از سوی امریکا بدون رسانه ای شدن موضوع انجام شود. از نظر مقامات عالی ایران، رسانه ای شدن ارسال نامه از سوی ترامپ یعنی نویسنده نامه خود اقدامی در راستای فشار بر طرف مقابل انجام می دهد.
* چرا ترامپ خبر ارسال نامه به رهبری ایران را اعلام عمومی کرد؟
دو احتمال در این باره وجود دارد: اول اینکه ترامپ واقعا خواهان مذاکره و توافق است اما نااگاهانه شیوه ای را انتخاب کرده که احتمال موفقیت آن، اندک یا نزدیک به صفر است. دوم اینکه ترامپ به نادرستی شیوه خود برای درخواست مذاکره اگاه است اما عمدا این شیوه را انتخاب کرده تا هم در جایگاه متقاضی مذاکره قرار بگیرد و هم طرف مقابل (ایران) آن را رد کند. به نظر نگارنده ، گزینه اول صحیح است.
* هدف ترامپ از این اقدام (ارسال نامه به رهبری)، انداختن دوباره توپ مذاکره به سمت ایران است. قبل از این، ترامپ به هنگام امضای یادداشت فشار حداکثری، درخواست و پیشنهاد مذاکره به ایران را مطرح کرد. آیت الله خامنه ای هم به صریح ترین شکل ممکن ، مذاکره را رد و آن را "عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه " ندانستند.
* سابقه مذاکرات ایران و امریکا در 46 سال اخیر نشان می دهد مذاکرات به دو شکل "اعلام شده" و "اعلام نشده" انجام شده است. با این حال، تعداد مذاکرات مستقیم "اعلام شده" درباره موضوعات دوجانبه، بسیار اندک و انگشت شمار است. اکثر این مذاکرات، اعلام نشده بود که بعدا توسط رسانه ها یا مقامات دو طرف اعلام عمومی و رسانه ای شد.
در صورتی که ایران بخواهد با امریکا مذاکره کند مذاکرات اعلام نشده را در پیش می گیرد و این ، نیازمند دعوت به مذاکره به صورت "اعلام نشده" است. اصولا احتمال موفقیت مذاکرات "اعلام نشده" به مراتب بیشتر از "اعلام شده" است.
* هدف ترامپ از ارسال نامه چیست؟ علاوه بر انداختن توپ مذاکره در سوی ایران، تلاش برای به انزوا کشاندن ایران در افکارعمومی جهان است. اینکه از تهران چهره ای مخالف دیپلماسی و راه حل های صلح آمیز ترسیم کند.
* درباره دلیل ارسال نامه از سوی ترامپ به رهبری هم این موارد قابل اشاره هستند:
سران و رهبران کشورها، به همتایان خود در دیگر کشورها نامه می فرستند. در نتیجه این نامه نگاری و اقدام ترامپ در ارسال ان برای ایت الله خامنه ای رهبری ایران صحیح است.
براساس قانون اساسی و رویه و چهارچوب های موجود در جمهوری اسلامی، رهبری در ایران عالی ترین مقام و تصمیم گیرنده کلیدی و اصلی در سیاست خارجی است. همانطور که قبلا نیز روسای امریکا برای رهبری ایران از جمله امام خمینی نامه مکتوب ارسال کرده بودند. برهمین اساس، مذاکرات و ارتباط با امریکا، در دایره امور رهبری قرار گرفته است.
همچنین همه مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم میان ایران و امریکا در 40 سال قبل، با نظر و اجازه رهبری انجام شده است.
ترامپ پیش از این و به هنگام امضای یادداشت فشار حداکثری علیه ایران، وقتی موضوع مذاکره با ایران را مطرح کرد گفت: "آماده‌ام با همتای ایرانی‌ام گفت‌وگو کنم". حالا مشخص شده منظور او نه مسعود پزشکیان رئیس جمهوری بلکه رهبری ایران بوده است.
اشاره به این نکته هم مهم است که در آمریکا، رئیس جمهور یا رئیس جمهوری نداریم چون چیزی به نام جمهوری امریکا وجود ندارد که رئیس داشته باشد. رئیس جمهور امریکا یک غلط مصطلح در ایران است. انچه در آمریکا داریم رئیس است که عالی ترین و مهمترین مقام امریکاست و ریاست حکومت و دولت این کشور را برعهده دارد. رئیس امریکا به رهبر ایران نامه ارسال کرده است.
