دونالد ترامپ ، رئیسجمهور ایالات متحده، اخیرا اعلام کرده که نامهای به آیتالله علی خامنهای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، برای مذاکره ارسال کرده است. این ادعا در اظهارات او در اتاق بیضی کاخ سفید و مصاحبه با شبکه فاکسنیوز مطرح شده است. ترامپ گفت: امیدوارم شما وارد مذاکره شوید، زیرا اگر مجبور شویم از نظر نظامی اقدام کنیم، این یک فاجعه برای ایران خواهد بود. با این حال، در روز شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳، آیتالله خامنهای در سخنرانی خود اعلام کرد: اصرار برخی از دولتهای قلدر برای مذاکره، به منظور حل مسائل نیست، بلکه برای تحکم و تحمیل توقعات خودشان است. جمهوری اسلامی ایران قطعا توقعات آنها را نخواهد پذیرفت. این اظهارات نشاندهنده موضع شفاف و سریع ایران در رد پیشنهاد مذاکره است.
ترامپ در سخنان خود مدعی شد که ایران در دوران ریاستجمهوری جو بایدن، به دلیل لغو تحریمها، به ۳۰۰ میلیارد دلار دست یافته و تاکید کرد که این کشور نباید به سلاح هستهای دسترسی پیدا کند. او ۲ گزینه را مطرح کرد: یا از نظر نظامی یا از طریق دستیابی به یک توافق. اما آیتالله خامنهای در سخنرانی امروز خود تصریح کرد که جمهوری اسلامی توقعات دولتهای قلدر را برآورده نخواهد کرد. در مواضعی همسو، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه (AFP) گفت: تا زمانی که آمریکا به سیاست فشار حداکثری ادامه دهد، وارد هیچ مذاکره مستقیمی با این کشور نخواهیم شد. او افزود: تاسیسات هستهای ایران در نقاط بسیار مختلفی در کشور پراکنده است؛ ما مطمئن هستیم که قابل از بین بردن نیست. اگر آمریکا وارد جنگ در منطقه شود، به شدت آسیبپذیر خواهد بود. عراقچی همچنین هشدار داد: تهدید جنگ علیه ایران تهدیدی است که فقط درباره آن صحبت میشود، اجرای این تهدید خطر بسیار بزرگی خواهد بود و میتواند به یک آتش فراگیر در منطقه تبدیل شود؛ نه اینکه ایران این کار را انجام دهد، بلکه این خواست اسرائیل است که بقیه کشورهای منطقه را درگیر جنگ کرده و آمریکا را به جنگ بکشاند.
ترامپ در مصاحبه با فاکسنیوز هم گفته است: من ترجیح میدهم توافقی انجام شود چون قصد ندارم به ایران آسیبی برسانم. آنها مردم فوقالعادهای هستند. اما با توجه به اظهارات روز شنبه آیتالله خامنهای و موضعگیری عراقچی، ایران بر مواضع خود پافشاری میکند. عراقچی به خبرگزاری فرانسه گفت: برنامه هستهای ایران را نمیتوان با عملیات نظامی از بین برد. فناوری در مغز ماست و نمیشود آن را بمباران کرد. تأسیسات ما پراکنده و محافظتشده است.
این تنشها ریشه در سیاست فشار حداکثری دارد که ترامپ از سال ۲۰۱۸ با خروج از برجام و بازگرداندن تحریمها آغاز کرد. اکنون که او بار دیگر به قدرت بازگشته، به نظر میرسد این سیاست را با پیشنهاد مذاکره همراه کرده است. اما ایران اعلام کرده تا زمانی که فشارها ادامه داشته باشد، مذاکره مستقیم در کار نخواهد بود.
ترامپ در نشست خبری پایان هفتگی خود با خبرنگاران خارجی در اتاق بیضی در بخش سیاست خارجی به طرح صحبتهای مفصلی درباره ایران پرداخت. او در پاسخ به سوالی درباره نحوه مواجهه با ایران گفت: ایران پول نداشت. ایران کاملا ورشکسته و بیپول بود و حالا پول زیادی دارد. اما موضوع بعدی که در مورد آن صحبت خواهید کرد این خواهد بود که درباره ایران چه اتفاقی خواهد افتاد؟ روزهای جالبی در پیش رو خواهد بود. این همه آن چیزی است که من میتوانم به شما بگویم. ما به آخرین مراحل نهایی با ایران رسیدهایم. این زمان جالبی خواهد بود. ما خواهیم دید چه اتفاقی میافتد. ما در لحظات پایانی هستیم و نمیتوانیم به ایران اجازه دهیم که سلاح هستهای داشته باشد. من فکر میکنم میتوانستم در عرض یکماه پس از انتخابات تقلبی ۲۰۲۰ با آنها به یک توافق برسم. آنها کاملا شده بودند که توافق کنند و بعد وقتی که من باختم، آنها دیدند که این شخص (بایدن) یک آدم احمق است، یک آدم بسیار احمق. و آنها گفتند توافق نمیکنیم و حق با آنها بود. او (بایدن) تحریمها را برداشت. آنها در زمان بایدن ثروتمند شدند. آنها از نداشتن هیچ پولی به داشتن ۴۰۰ میلیارد دلار رسیدند. همه اینها در یک مدت کوتاه اتفاق افتاد. نفت به سرعت پولساز است. اگر یک چاه نفت کوچک خوب داشته باشید، زندگی خوبی خواهید داشت و آنها دارند، آنها چاههای نفت خیلی خوبتری دارند، درست است؟ این یک زمان جالب در تاریخ جهان است. ما در موقعیتی با ایران قرار داریم که چیزی خیلی سریع اتفاق خواهد افتاد، خیلی خیلی سریع. من فکر میکنم خیلی زود درباره آن صحبت خواهید کرد و امیدواریم که بتوانیم به یک توافق صلح برسیم. من نه از موضع قدرت و نه از موضع ضعف صحبت میکنم. فقط میگویم ترجیح میدهم که یک توافق صلح ببینم تا گزینه دیگر. اما گزینه دیگر هم مشکل را حل خواهد کرد.
او همچنین در مصاحبه با فاکسنیوز در پاسخ به این سوال که «گزارشهایی منتشر شد که میگویند روسیه اعلام کرده است به ایالات متحده کمک میکند تا درباره یک توافق هستهای با ایران مذاکره کند. شما به دنبال چه نوع توافقی با ایران هستید؟ شما گفتهاید که ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد»، گفت: بله، ۲ راه برای برخورد با ایران وجود دارد، یا از نظر نظامی یا از طریق دستیابی به یک توافق. من ترجیح میدهم توافق صورت بگیرد چون قصد ندارم به ایران آسیبی برسانم. آنها مردم فوقالعادهای هستند. من ایرانیان زیادی را در این کشور میشناسم. مردم ایران مردم بزرگی هستند ولی تحت حاکمیت یک رژیم سختگیرانه قرار دارند. آنها اعتراض میکنند و در خیابانها به آنها شلیک میشود. منظورم این است که شرایط سختی بوده، اما من ترجیح میدهم که توافقی انجام شود. من مطمئن نیستم که همه با من موافق باشند، اما ما میتوانیم توافقی انجام دهیم که به همان اندازهای که یک پیروزی نظامی به دست میآورد، موثر باشد. اما اکنون زمان تصمیمگیری است. زمان نزدیک شده است. به هر صورت اتفاق خواهد افتاد. من نامهای به آنها نوشتهام و در آن نوشتهام امیدوارم شما وارد مذاکره شوید، زیرا اگر مجبور شویم از نظر نظامی اقدام کنیم، این یک فاجعه برای آنها خواهد بود. من در نامه گفتم که امیدوارم شما مذاکره کنید، زیرا این برای ایران بسیار بهتر خواهد بود. و من فکر میکنم که آنها از این نامه استقبال کنند. گزینه دیگر این است که ما باید اقدامی انجام دهیم، زیرا نمیتوان اجازه داد که آنها سلاح هستهای داشته باشند.