جواد مرشدی: سال ها از کلید خوردن افزایش تعرفه ها و جنگ تجاری می گذرد و حالا با روی کار آمدن دوباره ترامپ این تقابل رنگ و بوی بیشتری به خود گرفته و ظاهرا آتش جنگ تجاری افروخته تر شده است.آتشی که بیشتر دامن چین را گرفته و حالا باید دید با گرایشی که روسیه به آمریکا پیدا کرده و شکاف ایجاد شده آیا چین از کارت ایران برای معامله با آمریکا استفاده خواهد کرد.
این پرسش دور از ذهن نیست که ترامپ که سودای جایزه صلح نوبل را در سر می پروراند در تحقق برخی وعده های خود از جمله صلح غزه موفق بوده ولی آیا خواهد توانست رقبایی همچون چین را در جنگ تجاری مغلوب سیاست های خود کند.
خبرگزاری "خبرآنلاین " در گفتگو با اسفندیار خدایی کارشناس و تحلیل گر مسائل آمریکا به این موضوع پرداخته است که در ادامه می خوانیم:
اگر ترامپ همه این اقدامات را عملی کند در امپراتوری‌های بزرگ تاریخ بی‌نظیر خواهد بود
اسفندیارخدایی با برشمردن اقدامات ترامپ مبنی بر وعده‌های بزرگی که داده و قرار است گرینلند را به خاک آمریکا ضمیمه کند، کانادا را ایالت پنجاه و یکم آمریکا کند، کانال پاناما را تحت کنترل آمریکا درآورد، دو میلیون نفر ساکنین غزه را به طور مسالمت‌آمیز اخراج کند و نوار غزه را تحت کنترل آمریکا درآورد، در داخل کشورش میلیون‌ها مهاجر غیرقانونی را از آمریکا اخراج کند، از سویی تعرفه‌های سنگین بر چین، مکزیک، اروپا، کانادا و سایر شرکای تجاری آمریکا تحمیل کند، و برنامه هسته‌ای ایران را با یک توافق و احیاناً با یک حمله نظامی محدود، متوقف کند به "خبرآنلاین"گفت: «اگر ترامپ این قول‌های بلندپروازانه و بی‌سابقه را محقق کند، بدون شک در تاریخ آمریکا ماندگار خواهد شد و در ردیف روسای جمهور بزرگی مثل جورج واشنگتن و آبراهام لینکلن قرار خواهد گرفت. اما آنچه این برنامه‌ها را جالبتر می‌کند، اینکه او قول داده بدون توسل به جنگ، این اهداف را محقق کند؛ چرا که ترامپ امیدوار است که جایزه صلح نوبل را نیز از آن خود کند. در صورت تحقق این وعده‌ها، وسعت آمریکا بیش از دو برابر خواهد شد و اقتصادی و قدرت سیاسی این کشور به جایگاهی افسانه‌ای خواهد رسید که در امپراتوری‌های بزرگ تاریخ بی‌نظیر خواهد بود. با این اوصاف، مردم آمریکا در انتخابات اخیر حق داشتند به او رأی بدهند تا شاید فقط بخشی از این قول‌ها عملی شود. نکته اینکه ترامپ بیشتر این وعده‌ها را پس از پیروزی در انتخابات رو کرد».
ترامپ بر خلاف بایدن، مرد عمل است اما برخی وعده های ترامپ هرگز محقق نخواهد شد
این کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه ترامپ برخی از وعده‌ها را محقق کرده و یا در شرف نتیجه است گفت: «اما تحقق بسیاری از این قول‌ها احتمالاً هرگز ممکن نخواهد شد.وی ادامه داد ترامپ جنگ غزه را متوقف کرد و این وعده عملی شد و اعتباری بود که نشان داد که ترامپ بر خلاف بایدن، مرد عمل است. همچنین جنگ اوکراین ظاهراً در مراحل پایانی قرار دارد. گرچه خاتمه دادن به این جنگها پس از سال‌ها خونریزی، انتظار می‌رفت، ولی بی‌انصافی است اگر نقش ترامپ را نادیده بگیریم».
این استاد مطالعات آمریکا در دانشگاه تهران با اذعان به اینکه اما ترامپ برخی از این وعده‌ها را هرگز محقق نخواهد کرد اظهار داشت: «گرچه رسیدن به مذاکراتی که برخی منافع آمریکا را در کانال پاناما و گرینلند تأمین کند غیرممکن نیست، اما ضمیمه کردن کانادا به آمریکا هرگز واقع‌بینانه نیست، حتی با جنگ نظامی و تجاری و سیاسی تمام‌عیار».
خدایی درمورد وعده ترامپ در خصوص جابجایی ساکنان غزه نیز به خبرآنلاین گفت: «دو میلیون نفر جمعیت ساکن غزه حتی با جنگ و نسل‌کشی هم جابه‌جا نخواهند شد. ترامپ می‌تواند با جنگ و زور غزه تخریب‌شده را فقیرتر و بیابانی‌تر کند، اما تبدیل غزه به "ریویرا"یی که ترامپ وعده داده، غیر ممکن است».
ممکن است قدرت‌های بزرگ علیه آمریکا ائتلاف کنند
وی وعده اخراج میلیون ها مهاجر غیر قانونی از خاک آمریکا را بسیار دشوار دانست و افزود: «حتی اگر ترامپ موفق به کنترل مرزها شود و از ورود مهاجران جدید جلوگیری کند، خروج گسترده مهاجران فعلی از آمریکا تأثیرات اقتصادی جدی خواهد داشت. چرا که بسیاری از صنایع این کشور به نیروی کار ارزان وابسته‌اند و خروج گسترده مهاجران می‌تواند به بحران اقتصادی منجر شود.»
این تحلیل‌گر روابط بین‌الملل درخصوص جبران کسری تجاری آمریکا با جنگ تجاری و تعرفه‌ای علیه چین، اروپا، کانادا، مکزیک و سایر شرکای تجاری عمده آمریکا گفت: «مطابق منطق اقتصاد و سیاست، هرگاه یک کشور وارد تقابل اقتصادی، سیاسی و نظامی با سایر قدرت‌ها شود، این قدرت‌ها به‌طور طبیعی با هم ائتلاف می‌کنند و منابع خود را برای مقابله با آن کشور به کار می‌گیرند.»
فرصت استراتژیک برای ایران/تهران می‌تواند از اختلاف واشنگتن با قدرت‌های بزرگ به نفع خود بهره اقتصادی ببرد
وی با اشاره به اینکه در این شرایط، جنگ تجاری ترامپ می‌تواند یک فرصت استراتژیک برای ایران ایجاد کند اظهارداشت: «جنگ تجاری آمریکا با چین و سایر قدرت‌های اقتصادی فرصتی برای ایران فراهم کرده تا با گسترش همکاری‌های اقتصادی و دور زدن تحریم‌ها، فشارهای واشنگتن را کاهش دهد. ایران می‌تواند با استفاده از اختلافات آمریکا با اروپا، هند، چین، ژاپن، کره جنوبی، ویتنام و حتی ترکیه این کشورها را ترغیب کند که برای حفظ منافع اقتصادی خود، مکانیزم‌های مالی و بانکی با استفاده از ارزهای غیر دلار را فعال‌تر کنند. همچنین، با ارائه تخفیف‌های نفتی به چین، هند و سایر کشورهایی که از سیاست‌های تجاری آمریکا آسیب دیده‌اند، می‌تواند جریان فروش نفت خود را حفظ کند. استفاده از تجارت دوجانبه با ارزهای ملی به‌جای دلار، می‌تواند محدودیت‌های مالی ناشی از تحریم‌ها را کاهش دهد.
ایران می تواند هزینه اقدام نظامی را برای آمریکا افزایش دهد
از نظر امنیتی، مشغولیت آمریکا در جنگ تجاری باعث کاهش تمرکز این کشور بر اقدام نظامی علیه ایران می‌شود. در این شرایط، ایران می‌تواند با تحکیم روابط خود با گروه‌های منطقه‌ای، هزینه هرگونه اقدام نظامی آمریکا را افزایش دهد. همچنین، حفظ کنترل بر تنگه هرمز به‌عنوان یک اهرم فشار، می‌تواند نقش بازدارنده‌ای در برابر تهدیدهای واشنگتن داشته باشد. این تحولات، در مجموع، به ایران امکان می‌دهد که در فضای جدید جهانی، موقعیت اقتصادی و امنیتی خود را تثبیت کند.
وقتی ایران در اولویت نباشد، آمریکا برای اهداف بزرگتر مثل مهار چین، حاضر به معامله بهتری با ایران خواهد شد
به زعم این کارشناس مسائل آمریکا تقابل گسترده قدرت‌های بزرگ با آمریکا نه‌تنها می‌تواند اقتصاد این کشور را دچار مشکلات داخلی کند، بلکه ممکن است به شکست جمهوری‌خواهان در انتخابات ۲۰۲۶ منجر شود و ترامپ را در سراشیبی سقوط قرار دهد. از سوی دیگر، تمرکز ترامپ بر پرونده‌های متعدد مانند گرینلند، کانادا، پاناما، غزه، اوکراین، چین، مکزیک و اروپا، باعث می‌شود که ایران در اولویت سیاست خارجی آمریکا قرار نگیرد. وقتی ایران در اولویت نباشد، آمریکا برای نیل به اهداف بزرگتری که اولویت دارند مثل مهار چین، حاضر به معامله بهتری با ایران خواهد شد و شانس بیشتری برای رسیدن به توافقی معقول برای جمهوری اسلامی فراهم خواهد شد.
توافق ایران و آمریکا به ضرر چین و روسیه است
خدایی، دستیابی ترامپ به یک توافق با جمهوری اسلامی را به ضرر چین و روسیه برشمرد وعلت آن را ازدست دادن مهمترین کارت پکن و مسکو برای تعامل با آمریکا دانست.
ترامپ از سیاست‌های اسرائیل پیروی بی‌چون‌وچرا نمی‌کند،هنر سیاست در این است که جمهوری اسلامی بتواند با درک این فرصت، از آن به نفع خود استفاده کند
وی معتقد است ترامپ برخلاف بسیاری از سیاستمداران سنتی واشنگتن، تحت تسلط لابی اسرائیل نیست. این برخلاف بسیاری پیش‌بینی‌های تحلیل‌گران ایرانی هم هست. ایران برای ترامپ اولویت نیست و این برای مخالفان جمهوری اسلامی ناامیدکننده است.
خدایی در پاسخ به چرایی این اگر ترامپ تحت تسلط لابی اسرائیل می‌بود افزود: «قاعدتاً مثل جرج‌بوش اولویت او تمرکز بر خاورمیانه و نابودسازی برنامه هسته‌ای ایران و مقابله با تهدیدات علیه اسرائیل بخصوص حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان و انصارالله در یمن می‌بود. اما اولویت ترامپ، چین و کانادا و گرینلند و پاناما و مکزیک و اروپا و جبران کسری تجاری آمریکاست نه فدا کردن چندین تریلیون دلار بی‌حاصل در خاورمیانه. شواهد حکایت از آن دارد که ترامپ از سیاست‌های اسرائیل پیروی بی‌چون‌وچرا نمی‌کند، و این برای ایران یک فرصت باشد. هنر سیاست در این است که جمهوری اسلامی بتواند با درک این فرصت، از آن به نفع خود استفاده کند».
آمادگی ترامپ برای توافق با ایران
این کارشناس آمریکا با تکرار اینکه چنانچه جمهوری اسلامی با ترامپ به توافق برسد، نه‌تنها چین و روسیه، بلکه اسرائیل و برخی از رقبای منطقه‌ای ایران نیز در جرگه بازندگان این توافق قرار خواهند گرفت اظهار داشت: «طبیعی است که این کشورها برای جلوگیری از چنین توافقی اقدامات مختلفی انجام دهند. اما اگر به سیاست‌های کلی ترامپ و جنگ‌های اقتصادی و سیاسی او نگاه کنیم، به نظر می‌رسد که او آماده است تا با ایران به توافق برسد و در ازای محدودیت‌های هسته‌ای، در زمینه رفع تحریم‌ها اقداماتی انجام دهد.»
این یک فرصت بی نظیر برای ایران است که تهران باید آن را مدیریت کند
خدایی در پایان خاظر نشان کرد حتی اگر ایران و ترامپ نتوانند به یک توافق جامع مثل برجام دست یابند، و فقط به یک توافق ضمنی برسند (مثل دوره بایدن) باز هم جنگ تجاری ترامپ علیه چین، اروپا، کانادا، مکزیک و سایر کشورها یک فرصت بی‌نظیر برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. به‌شرط آنکه این فرصت به‌درستی مدیریت شود و ایران بتواند از این فرصت بدون افتادن در دام قدرت‌های خارجی، بهره‌برداری کند.
۳۱۵ ۲۱۲
