بیش از نیمی از جمعیت کشور در حالی مشمول دریافت سود سهام عدالت هستند و به انتظار واریز سود پایان سال شرکت های سرمایه پذیر نشسته اند که این شرکت ها هنوز اقدام خاصی در این زمینه انجام نداده اند. سود سهامی که معمولا هر ساله در دو مرحله پرداخت و مرحله دوم آن نیز روزهای پایانی هر سال انجام می شود. اما اکنون ابهام و شبهاتی در مورد پرداخت به موقع و تمام و کمال رقم این نوع سود سهام برای مشمولان سهام عدالت وجود دارد که به گفته ولی‌اله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، پیگیری‌های برای پرداخت این نوع سود، انجام شده و سپرده‌گذاری مرکزی نیز طبق مصوبه شورای عالی بورس، در دو نوبت با شرکت‌های سرمایه‌پذیر درباره پرداخت سود سهام عدالت مکاتبه کرده است اما تا کنون مبلغ قابل توجهی وصول نشده است.
البته براساس این مصوبه، سپرده‌گذاری مرکزی مسئول دریافت و تجمیع سود سهام عدالت مربوط به عملکرد سال ۱۴۰۲ شرکت‌های سرمایه‌پذیر است و مکاتبات لازم با ناشران برای واریز این نوع سود انجام شده است. وی همچنین تاکید کرده است؛ شرکت‌های سرمایه‌پذیر موظفند سود سهام عدالت را در زمان‌بندی مشخص به حساب سپرده‌گذاری مرکزی واریز کنند. همچنین به گفته جعفری، طبق قانون، با ناشرانی که به مقررات پایبند نباشند، برخورد خواهد شد و تلاش می شود با ادامه پیگیری‌ها و تجمیع بخشی از سود سهام عدالت، تا پایان سال مبلغی به حساب سهامداران واریز شود.
اکنون که روزهای پایانی سال در حال سپری شدن است و خیلی ها بخصوص ضعفا و کم درآمدها روی همین مبلغ اندک سود سهام حساب باز کرده اند اما آنگونه که مشخص است معلوم نیست که آیا شرکت های سهام عدالت تا پایان سال رقم کامل سود سهام را به حساب مشمولان می پردازند یا خیر
پیگیری ها برای پرداخت سود سهام عدالت به ۴۹ میلیون ایرانی در حالی است که شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت طبق قانون باید تا آخر سال سود عملکرد سال گذشته را بدهند اما اکنون که روزهای پایانی سال در حال سپری شدن است و خیلی ها بخصوص ضعفا و کم درآمدها روی همین مبلغ اندک سود سهام در انتهای سال حساب باز کرده اند اما آنگونه که مشخص است هنوز معلوم نیست که آیا شرکت ها تا پایان سال رقم کامل سود سهام عدالت را به حساب مشمولان می پردازند یا خیر.
البته همانطور که اعلام شده است سازمان بورس و اوراق بهادار برای مدیران عامل شرکت‌های سرمایه پذیر نامه ارسال کرده است که سودهای مصوب مجامع خود را هرچه سریع‌تر برای تجمیع و واریز به حساب ذینفعان به حساب شرکت سپرده گذاری مرکزی واریز کنند. اما آنگونه که مشخص است تا کنون تعداد اندکی از شرکت‌های کوچک حاضر در پورتفوی سهام عدالت، سودهای خود را دادند و هنوز شرکت‌های بزرگ سود خود را واریز نکردند. این در حالی است که برای واریز نوبت اول سود عملکرد سال ۱۴۰۲ سهام عدالت باید شرکت‌های بزرگ سرمایه پذیر مانند ملی مس، پتروشیمی خلیج فارس، مپنا، مخابرات و پالایشگاه تهران سودهای خود را واریز کنند و این سودها تجمیع شده و بعد از حساب و کتاب به شکلی متمرکز به حساب ذینفعان نهایی سهام عدالت واریز شود.
شرکت های سهام عدالت معمولا بزرگ با بنیه مالی و پرتوی قوی هستند که طی سالهای گذشته سودآورذی فوق العاده ای را داشتند اما اکنون به دلیل رشد نرخ ارز و بالارفته هزینه های آنها خیلی شرایط مساعدی ندارند به همین دلیل حتی در پرداخت به موقع سود سهام عدالت مشمولان تا حدی لنگ مانده اند
اسماعیل غلامی، معاون سازمان خصوصی سازی دولت نهم در گفت وگو با « بازار» درباره علل عدم پرداخت به موقع سود سهام عدالت و رقم آن با توجه به رشد نرخ تورم و کم ارزش شدن پول ملی، گفت: شرکت های سهام عدالت معمولا بزرگ با بنیه مالی و پرتوی قوی هستند که طی سالهای گذشته از سودآورذی فوق العاده ای برخوردار بودند اما اکنون به دلیل رشد نرخ ارز و بالارفتن هزینه های آنها خیلی شرایط مساعد و مناسبی نسبت به گذشته ندارند، به همین دلیل است که حتی برای پرداخت به موقع سود سهام عدالت مشمولان این طرح تا حدی لنگ مانده اند.
وی با بیان اینکه خیلی از شرکت های سهام عدالت هم اکنون با مشکل نقدینگی مواجه اند، افزود: چنین شرکت هایی اکنون دیگر چون گذشته سودآوری چندانی ندارند و بعضا حتی زیانده هم هستند. به طور مثال شرکت های پتروشیمی در پی افزایش تعرفه برق، گاز، آب و اوراق، اوضاع چندان مناسبی ندارند. سایر شرکت ها نیز نظیر خودرو سازها و دیگر شرکت های بزرگ و معتبر هم از چنین قاعده ای مستثنی نیستند. رشد هزینه در کنار اعمال تحریم های ناجوانمردانه باعث شده است تا سودآوری شرکت ها بشدت کاهش یابد و آنها چون سنوات گذشته از توان مالی قابل توجهی برخوردار نشوند.
فارغ از افزایش هزینه های مواد اولیه، تجهیزات، خوراک و... بحث هزینه کرد حمل و نقل که معمولا با ارز انجام می شود، هزینه های بسیار زیادی را به شرکت ها تحمیل کرده است چرا که هزینه ها با دلار انجام می شود به همین دلیل شرکت های سهام عدالت توان و بنیه قوی مالی نسبت به گذشته ندارند
معاون سازمان خصوصی سازی دولت نهم در ادامه افزود: با شناختی که از شرکت های سهام عدالت دارم، برخی شرکتها طی سال گذشته سودآوری افزون بر ۳ هزار میلیارد تومانی هم داشتند اما اکنون همین شرکت متاسفانه با زیان بالا مواجه اند. زیانی که ناشی از تاثیر گذاری تحریمها، رشد بالای هزینه ها در پی افزایش نرخ ارز است. حال فارغ از افزایش هزینه های مواد اولیه، تجهیزات و ماشین آلات، حقوق، خوراک و... بحث هزینه کرد حمل و نقل که معمولا با ارز انجام می شود، هزینه های بسیار زیادی را به شرکت ها تحمیل کرده است، چرا که هزینه ها با دلار انجام می شود و اکنون که هر دلار در بازار توافقی ۷۰ هزار تومان و آزاد نیز ۹۰ هزار تومان می باشد با این وجود چنانچه همان ارز توافقی رسمی حدود ۷۰ هزار تومانی را برای هزینه حمل و نقل در نظر بگیریم متوجه خواهیم شد که شرکت های سهام عدالت و البته همه شرکت ها دیگر چون گذشته به دلیل رشد هزینه ها توان و بنیه قوی مالی و درآمدی آنچنانی را ندارند.
وی در ادامه با بیان اینکه اخیرا جلسه ای با دکتر عبده تبریزی کارشناس ارشد امور مالی و مشاور در ریاست جمهوری درباره آزاد سازی سهام عدالت داشتیم، گفت: متاسفانه در زمان ریاست جمهوری روحانی اقدام به آزاد سازی سهام عدالت شد بدون اینکه به تبعات آن اندیشیده شود در چنین شرایطی حدود ۳۰ میلیون از ۴۹ میلیون نفر دارنده سهام عدالت چون از قشر کم درآمد و فرودست جامعه بودند حاضر به فروش سهام خود شدند، رویکرد اشتباهی که به دلیل ناکارآمدی مدیریتی موجب شد تا نماد سهام عدالت بسته شود. بنابراین اگر دولت قصد دارد سهام عدالت را آزاد کند باید به جمیع جهات و تبعات آن بیندیشد و بی گدار به آب نزند چرا که باهجوم دارندگان سهام عدالت برای فروش آن مشکلات فراونی متوجه بازار مالی و اقتصادی خواهد شد.
بنا به این گزارش، از آنجایی که مشمولان سهام عدالت همچنان به انتظار واریز سود سهام پایان سال نشسته اند اما خبرهایی به گوش می رسد که احتمالا همه شرکت ها سهام عدالت نتوانند در پرداخت به موقع سود کاری کنند. این در حالی است که پرداخت سود سهام عدالت مربوط به سال مالی ۱۴۰۲ که باید سال ۱۴۰۳ پرداخت شود و تا کنون می‌بایست از سوی شرکت‌های سرمایه‌پذیر محاسبه و واریز می‌شد آنگونه که مشخص است ظاهرا هنوز محقق نشده است. ولی طبق اعلام سازمان بورس، مجامع شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت تقریبا به اتمام رسیده و این شرکتها یک مهلت قانونی برای تقسیم سود دارند. تاخیر در این زمینه نوعی تخلف محسوب می‌شود که البته سازمان بورس اعلام کرده با ناشرانی که سود را نپردازند برخورد می‌کند.
