به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد، پایگاه تحلیلی «اسپشیال اوراسیا» در مطلبی نوشت: در فوریه ۲۰۲۵، هیأتی از داغستان سفری دو روزه به استان مازندران داشت تا درباره توسعه روابط تجاری و اقتصادی گفت‌وگو کند.
«آندری ناتایف»، نماینده دولت داغستان در نمایندگی تجاری روسیه در ایران، و «آندری الکساندرویچ آلینکین»، معاون سرکنسول سفارت روسیه در رشت، با مقامات محلی، فعالان اقتصادی و مدیران منطقه آزاد اقتصادی دیدار و گفت‌وگو کردند. در این جلسات، نمایندگان ایرانی و داغستانی در خصوص همکاری در حوزه‌های لجستیک، آموزش و تجارت تبادل‌نظر کردند. طرف ایرانی پیشنهاد کرد همکاری بین بنادر «امیرآباد» و «ماخاچکالا» برای تقویت حمل‌ونقل دریایی برقرار شود.
این دیدارهای اخیر، تنها بخشی از یک رابطه تجاری و فرهنگی دیرینه است که قرن‌ها قدمت دارد و پایه‌ای محکم برای همکاری پایدار ایجاد کرده است. ایران و داغستان از دیرباز روابط تجاری و اقتصادی قوی و متقابلاً سودمند داشته‌اند که سابقه آن به دوران حکومت مادها بازمی‌گردد. این تعاملات طولانی‌مدت موجب گسترش زبان و ادبیات فارسی و همچنین وجود عناصری از آیین زرتشتی در جنوب داغستان شد.
مسیرهای تجاری تاریخی، ازجمله جاده ابریشم که از دربند و سواحل داغستان عبور می‌کرد و همچنین مسیر تجاری «ولگا-خزر»، در طول قرن‌ها نقش کلیدی در تقویت تعاملات اقتصادی روسیه و ایران داشته‌اند.
همکاری بین تهران و مسکو در منطقه خزر، به‌عنوان وزنه‌ای در برابر پروژه‌های تحت رهبری اروپا عمل می‌کند. در مقابل، کریدور بین‌المللی حمل‌ونقل شمال-جنوب، ارتباطات بین کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی با ایران را از طریق منطقه خزر تقویت کرده است.
با تغییر تمرکز روسیه به سمت شرق در واکنش به تحریم‌های غرب، رابطه آن با ایران، به‌ویژه از طریق دسترسی به بنادر ایرانی در خزر و خلیج‌فارس، اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است.
در مورد همکاری در دریای خزر، استان مازندران ایران نقش استراتژیک قابل توجهی پیدا کرده است. در جریان سفر اکتبر ۲۰۲۴ مقامات ایرانی به روسیه برای شرکت در «همایش بین‌المللی مناطق آزاد تجاری» مسکو، آن‌ها با مسؤولان مرکز همکاری‌های اقتصادی و حقوقی ایران و روسیه دیدار کردند. در نتیجه، یک تفاهم‌نامه همکاری برای تأسیس مرکز همکاری‌های اقتصادی و حقوقی روسیه-مازندران در منطقه آزاد تجاری مازندران امضا شد.
رئیس این مرکز روسی، همراه با پروفسور ریوال، دانشمند روسی متخصص در حوزه نفت و انرژی، به ایران سفر کرد و از پژوهشگاه صنعت نفت وزارت نفت بازدید کرد. در همان دیدار، مرکز روسی و منطقه آزاد مازندران یک توافق‌نامه همکاری دوجانبه برای ترویج همکاری گسترده در زمینه انتقال فناوری و تبادلات علمی امضا کردند.
تهران همچنین از مناطق آزاد روسیه، هم در داغستان و هم در منطقه آستاراخان، برای ایجاد فرصت‌های تجاری جدید بهره می‌برد. به‌عنوان نمونه، در دسامبر ۲۰۲۴، یک شرکت زیرمجموعه هلدینگ بزرگ ایرانی ساخت یک واحد تولیدی را در منطقه ویژه اقتصادی «لوتوس» آغاز کرد. این شرکت از تسهیلات مالی اعطایی توسط صندوق توسعه صنعتی منطقه آستاراخان استفاده و وامی به ارزش ۴۰ میلیون روبل دریافت کرد.
بندر ماخاچکالا نقطه مهمی در «کریدور بین‌المللی شمال-جنوب» است که روسیه را به ایران متصل می‌کند و در نهایت به منطقه آزاد اقتصادی در جزیره قشم ایران در خلیج فارس می‌رسد. ایران، با بهره‌گیری از بنادر خود در دریای خزر، از جمله انزلی، نوشهر و امیرآباد، و همچنین موقعیت استراتژیک خود در خلیج فارس که دسترسی به آب‌های بین‌المللی را فراهم می‌کند، نقش محوری در این مسیر ایفا می‌کند.
داغستان نقشی کاملاً استراتژیک دارد. پیوندهای تاریخی آن با ایران و مناطق آزاد اقتصادی‌اش، برای مسکو به‌عنوان پلی دیپلماتیک و تجاری به ایران عمل می‌کند؛ درست همان‌طور که چچن برای تعامل با بازارهای خلیج فارس اهمیت دارد. از سوی دیگر، نفوذ دیرینه ایران در داغستان به تهران امکان می‌دهد از این منطقه به‌عنوان ابزاری برای قدرت نرم و دیپلماسی اقتصادی خود بهره ببرد.
