دونالد ترامپ چه در دوره نخست حضورش در قدرت به عنوان رئیس جمهور آمریکا و چه اکنون، همواره ضربهزدن به شبکه صادرات نفت ایران را به مثابه یک اولویت راهبردی برای خود تعریف کرده است. در این چهارچوب، وی و متحدانش در قدرت، از همان نخستین روزهای پس از پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا، از اراده جدی شان برای آنچه متوقفکردن صادرات نفت ایران اعلام کردند، خبر داده اند.
تندورهای حامی ترامپ بر این باورند که وی باید صادرات نفت ایران را به صفر برساند و از این رهگذر، ایران را به میز مذاکره و امتیازدادن به آمریکا بکشاند. اساسا به همین دلیل هم بوده که شاهد بوده ایم تنها اندکی پس از حضور ترامپ در کاخ سفید، وی در بخشنامهای خواستار اجراییشدن قانون Ship Act علیه شبکه صادرات نفت کشورمان شد و البته که با لحنی تهدیدآمیز گفت امیدوار است که چندان مجبور به امضای قوانینی از این دست علیه ایران نشود.
با این همه، تنها اندکی پس از موضعگیری چند وقت قبل مقام معظم رهبری که مذاکره با آمریکا را عاقلانه و شرافتمندانه ندانستند، بار دیگر شاهد اوج گیری لفاظی های ترامپ و ترامپیست ها علیه کشورمان بوده ایم. در این چهارچوب، به تازگی برخی منابع و رسانههای عربی گزارش داده اند که ترامپ به دنبال اجرایی کردن طرحی است که در قالب آن با همکاری متحدان این کشور، زمینه برای متوقفکردن و بازرسی ناوگان دریایی حامل نفت ایران فراهم شود. موضوعی که به ادعای تندروهای آمریکایی می تواند موجب تاخیر در رسیدن سفارش های خریداران نفت ایران شود و همین مساله عدم قطعیتها در مورد صادرات نفت ایران را برای مشتریان بین المللی افزایش می دهد و به زعم ترامپ ضربه ای بزرگ به صادرات نفت کشورمان است.
تجربیات تاریخی نشان داده ایران در مقابل اقدامات مخرب علیه صادرات نفت خود ساکت نمی نشیند. کشورمان مخصوصا در دریاها از ظرفیت های قابل ملاحظه ای برای احقاق حقوق خود برخوردار است که آخرین نمونه های آن را در قالب رونمایی از ناو پهپادبر شهید باقری یا عملیاتی شدن سریعترین ناوچه رزمی جهان موسوم به حیدر 110 مشاهده کرده ایم.
پیشتر همچنین در چندین نوبت شاهد بوده ایم که توقیف نفت کشهای ایران توسط قدرتهای خارجی سبب شده تا تهران نیز واکنش متقابل نشان دهد و طرفهای مقابل خود را به عقب نشینی وادار کند. از این رو، ایران مرعوب ترامپ و ترامپیست ها نیست و اهرم های خاص خود را برای استیفای حقوقش دارد. حضور و نفوذ راهبردی ایران در تنگه های هرمز و باب المندب نیز می تواند چالش های جدی را برای آن دسته از دولت هایی ایجاد کند که به دنبال ایحاد مزاحمت برای ناوگان دریایی حامل نفتِ صادراتی ایران هستند.
دیگر اینکه باید توجه داشته باشیم هرگونه اخلال در روند صادرات نفت ایران از طریق ایجاد مشکل برای ناوگان نفتی کشورمان به ویژه در مسیر شرق جهان و در مناطقی نظیر تنگه مالاگا، از سوی قدرت هایی نظیر چین نیز به مثابه اقدامی تحریک آمیز ارزیابی میشود و می تواند بحران های جدی را برای آمریکا ایجاد کند. به هر حال، اینکه آمریکا و متحدانش دست به اقدامات فراقانونی و بیسابقه در آب های بین المللی بزنند، موضوعی نیست که کشوری نظیر چین آن را در مناطق مجاور و نزدیک با خود بپذیرد.
همین حالا نیز آمریکاییها و چینی ها در مناطقی نظیر تنگه مالاگا رقابت های راهبردی دارند. از این رو، هرگونه ایجاد چالش از سوی ترامپیست ها برای ناوگان نفتی ایران می تواند بحران های جدی را برای واشنگتن در چهارچوب رقابت میان قدرت های بزرگ نیز ایجاد کند. چالش هایی که آمریکا در وضعیت کنونی توان مواجهه با آن ها را ندارد. از یاد نبریم که ترامپ در دوره نخست حضورش در قدرت نیز کلکسیونی از طرح های مخرب علیه صادرات نفت ایران را در دستورکار داشت. با این حال، در نهایت شکست خورد و ایران توانست رکوردهای قابل توجهی را در زمینه تولید و صادرات نفتش به ثبت برساند و حتی به سومین تولید کننده بزرگ سازمان اوپک تبدیل شود.