به گزارش اقتصادنیوز، امواج میدیا با انتشار یادداشتی مدعی شد، دولت دونالد ترامپ از تمدید معافیت تحریم‌ها برای واردات برق عراق از ایران خودداری کرده؛ رخدادی که احتمال بحران انرژی در بغداد را برجسته کرده است. این اقدام بخشی از سیاست "فشار حداکثری" ترامپ علیه تهران است و با توجه به اینکه بخش بانکی عراق نیز به نظر در لیست سیاه واشنگتن قرار دارد، نگرانی‌هایی به وجود آورده که پیامدهای این تصمیم ممکن است منجر به معکوس شدن دستاوردهای اقتصادی و امنیتی حساس عراق، به ویژه در سال انتخابات شود.اگرچه واردات برق تنها بخش کمی از مصرف عراق را تامین می‌کند، اما احتمال اقدام ایالات متحده برای هدف قرار دادن گاز طبیعی ایران می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد.
به ادعای این وبگاه، کمبودهای داخلی ایران باعث شده که این کشور صادرات گاز خود را در ماه‌های اخیر کاهش دهد. در حالی که تهران خود را برای خاموشی‌های تابستان پیش رو آماده می‌کند، تصمیم آمریکا برای هدف قرار دادن تمام صادرات انرژی ایران به عراق ممکن است، به طور غیرمستقیم، در کوتاه‌مدت به ایران تمام شود. در واقع، تهران ممکن است در موقعیتی قرار گیرد که بتواند از تعهدات قراردادی خود اجتناب کرده و مسئولیت را به دوش واشنگتن بیندازد.در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ (۲۰۱۷-۲۰۲۱)، او معمولا معافیت‌هایی برای عراق جهت واردات و پرداخت برق و گاز از ایران صادر می‌کرد. این سیاست توسط جانشینش یعنی جو بایدن (۲۰۲۱-۲۰۲۵) نیز ادامه یافت. با این حال، یادداشت رئیس‌جمهور در زمینه امنیت ملی که ترامپ تنها چند هفته پس از آغاز دوره ریاست‌جمهوری اش آن را در ژانویه امضا کرد، راه را برای تغییرات هموار ساخت. وزارت امور خارجه آمریکا در اعلام این تغییر مدعی است که در حال "بازنگری" تمامی معافیت‌های تحریمی است که "هرگونه تسهیلات اقتصادی یا مالی به ایران می‌دهند." رسانه‌های عراقی این تحول را به‌عنوان یک "چالش عمده برای عراق جهت تامین منابع انرژی جایگزین" خبری کرده و تلاش‌های عراق برای واردات گاز از ترکمنستان را که با موانع مالی و لجستیکی روبرو شده را برجسته کرده‌اند. در همین حال، برخی رسانه‌های عربی منطقه نیز این تصمیم را با دید انتقادی مطرح کرده و پیشنهاد کرده‌اند که ترامپ "عراق را همراه با ایران تنبیه می‌کند" و هشدار داده‌اند که "بحران برق در انتظار بغداد است."
به ادعای ناظران در هفته‌های پیش از این تغییر، محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق از آمریکا خواسته بود که معافیت‌ها را تا سال ۲۰۲۸ ادامه دهد، بازه زمانی که عراق قصد دارد به "استقلال انرژی" دست یابد. با این حال، با پایان یافتن معافیت قبلی در ۸ مارس، گزارش شده که السودانی مدعی شده که عراق در حوزه تحریم ها با آمریکا همکاری خواهد کرد.نگرانی‌ها در مورد بحران انرژی قریب‌الوقوع در رسانه‌های اجتماعی عراق نیز منعکس شده است، به‌طوری‌که یکی از کاربران گفته که عراق "تابستان داغی را بدون برق خواهد گذراند." دیگران سعی کرده‌اند نشان دهند که مشکلات انرژی عراق فراتر از مشکلات واردات گاز و برق است. یکی از کاربران در مورد وابستگی مداوم به ژنراتورهای خصوصی که با سیستم‌های غیررسمی سیم‌کشی برق ارتباط دارند، نوشته، دیگران هم گفتند که بحران انرژی قریب‌الوقوع، بحرانی است که عمدا طراحی شده و به ادعای آنها ماحصل تلاش‌های متحدان ایران در عراق برای وابسته کردن بغداد به تهران است. در ارتباط با پایان معافیت واردات برق، مقامات آمریکایی عراق را تشویق کرده‌اند تا به گاز طبیعی کردستان عراق روی آورد و گفته‌اند که این امر "فرصتی برای تقویت روابط درون قومیتی این کشور خواهد بود."
عراق در طول دهه گذشته به طور قابل توجهی به واردات انرژی از ایران وابسته شده است، چرا که سال‌ها جنگ و تحریم‌های بین‌المللی باعث تخریب بسیاری از زیرساخت‌های انرژی این کشور شد. علی‌رغم اینکه عراق یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان را دارد، اما فاقد تاسیسات کافی برای پردازش گاز و ظرفیت تولید برق برای تأمین نیازهای داخلی خود است. این واقعیت باعث شده که واردات انرژی از ایران برای جلوگیری از خاموشی‌های گسترده، به ویژه در ماه‌های تابستان که دما به‌طور معمول از ۵۰ درجه سانتیگراد فراتر می‌رود، ضروری باشد.ایران یکی از بازیگران اصلی در تأمین مستقیم برق نیست و به‌طور متوسط تنها ۱.۲ گیگاوات برق به عراق صادر می‌کند که بخش کوچکی از تقاضای کشور را پوشش می‌دهد. با این حال، گاز طبیعی ایران چندین نیروگاه در جنوب کشور و همچنین تأسیسات ۳ گیگاواتی بیسمایه در بغداد را تغذیه می‌کند. یک منبع ارشد عراقی با آگاهی از این صنعت پیشتر به امواج‌مدیا گفته بود که حجم واردات گاز ۵۰ میلیون مترمکعب می‌تواند کمی بیش از یک‌سوم تأمین برق عراق را تولید کند. این مسئله به‌طور صریح از سوی وزارت برق عراق پس از اعلام تصمیم آمریکا مبنی بر توقف واردات برق از ایران، برجسته شد.در این میان واقعیت دیگری نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شود: صادرات گاز ایران به طور مرتب از حجم‌های قراردادی پایین‌تر بوده ، دلایل مختلفی از جمله تقاضای بالای داخلی در ایران و بدهی‌های پرداخت‌نشده عراق از جمله این موارد است. این موضوع توسط وزارت برق عراق نیز تایید شده که تهران از مدت‌ها پیش صادرات به نیروگاه بیسمایا را متوقف کرده و نیروگاه‌های جنوب نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. ایران طی ماه‌های گذشته با کمبودهای داخلی روبرو بوده و از همین رو وزارت انرژی پیش بینی کرده که در ماه‌های تابستان آینده، کسری تأمین 25, هزار مگاواتی (MW) را خواهد داشت، گزاره ای که نشان‌دهنده این است که صادرات گاز ایران به عراق احتمالا محقق نخواهد شد، چه با معافیت‌های تحریمی و چه بدون آن. از این رو، تحلیلگران می‌گویند که ممنوعیت کامل صادرات انرژی ایران به عراق ممکن است در کوتاه‌مدت به نفع ایران تمام شود، چرا که به ادعای ناظران تهران می‌تواند شکست در انجام تعهدات خود را به واشنگتن نسبت دهد. البته، صادرات انرژی برای ایران درآمدهای ارز خارجی ضروری را فراهم می‌کند، اما تحریم‌های بانکی جداگانه آمریکا توانایی ایران را برای دسترسی به این درآمدها محدود کرده ، از جمله از طریق محدود کردن دسترسی شان به فعالیت‌های غیرقابل تحریم مانند واردات غذا.
به ادعای امواج میدیا، همچنین بعد سیاست عراق نیز باید در نظر گرفته شود. مدت‌هاست که ادعا می‌شود وابستگی بغداد به انرژی ایران بیشتر ناشی از ائتلاف‌های سیاسی نخبگان شیعی عراق است تا واقعیت‌های مادی. پس از پایان معافیت تحریمی برای واردات برق از ایران، باسیم الخراجی، تحلیلگر عراقی، مدعی شد که نوری المالکی نخست‌وزیر سابق (2006–2014) عمداً دو نیروگاه گازی در نزدیکی ایران ساخته تا نیازهای انرژی عراق را به تهران متصل کند. تصویر بزرگ‌تر این است که عدم توانایی ایران در انجام تعهدات قراردادی خود، معمولاً باعث به وجود آمدن اتهامات زیان‌بار می‌شود و موجب خواهد شد تا قطع صادرات به عنوان ابزاری در سیاست خارجی تلقی شود.با نزدیک شدن به انتخابات پارلمانی عراق در اواخر امسال، خاموشی‌ها در تابستان ممکن است فشار زیادی به محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، وارد کند که به احتمال زیاد به دنبال آن است تا برای بار دوم در کارزار انتخاباتی پیروز میدان شود. با این حال، به ادعای ناظران این احتمال بالا است که اعتراضات خیابانی به دلیل قطع برق به نفع دشمنان ایران در عراق تمام نشود. این دینامیک‌ها نشان می‌دهد که اعمال محدودیت بر ایران از طریق فشار به مردم عادی عراق، احتمالاً در ابتدا تهدیدی برای دستاوردهای اقتصادی و امنیتی حساس بغداد در سال‌های اخیر خواهد بود.
دولت‌های عراقی در دهه گذشته توجه زیادی به ضرورت افزایش تولید داخلی و تنوع منابع انرژی داشته‌اند، به ویژه در میان فشارهای مستمر ایالات متحده. مقامات عراقی همواره تاکید کرده‌اند که وابستگی انرژی به ایران مسئله‌ای از سر ضرورت است نه ترجیح سیاسی، و استدلال کرده‌اند که منابع جایگزین نیازمند توسعه زیرساخت‌هایی است که زمان‌بر است. تا به امروز، این توسعه عمدتا شامل تغییراتی به سمت کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس بوده است.در سال 2022، عراق توافقی با شورای همکاری خلیج فارس برای اتصال استان جنوبی بصره به شبکه‌های برق کشورهای همسایه امضا کرد. در همان سال، توافقی با عربستان سعودی برای احداث خطوط برق جدید به طول 435 کیلومتر (270 مایل) با ظرفیت 1 گیگاوات (GW) که آرار در شمال پادشاهی سعودی را به یوسفیه نزدیک بغداد متصل می‌کند، امضا شد. مقامات سعودی این پروژه را بخشی از چشم‌انداز 2030 عربستان توصیف کرده و آن را گامی به سوی ایجاد یک بازار برق منطقه‌ای دانسته‌اند. در این راستا، عراق سال گذشته توافقی برای واردات برق از اردن امضا کرد.
چند هفته پیش از اعلام ایالات متحده مبنی بر عدم تمدید معافیت برای واردات برق از ایران، بغداد اعلام کرد که برنامه اضطراری برای تابستان دارد و گفته شده که تهران یک سوم از ظرفیت 3 گیگاواتی واردات پیش‌بینی شده را تأمین خواهد کرد. طبق این طرح، ترکیه قرار است تامین خود را به 600 مگاوات افزایش دهد و 500 مگاوات از شبکه عربی خلیج فارس و 150 مگاوات از اردن تأمین خواهد شد. اما با توجه به این که کسری در ماه‌های تابستان معمولا تا 5 هزار مگاوات است، احتمال خاموشی‌ها زیاد است. در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، بغداد توافق‌هایی با شرکت‌های انرژی فرانسوی توتال، شرکت سعودی Acwa Power و شرکت اماراتی مصدار برای ساخت نیروگاه‌های خورشیدی امضا کرده است. اما انتظار نمی رود هیچ‌یک از این پروژه‌ها به زودی عملیاتی شوند، اگرچه پیش‌بینی می‌شود که به طور تجمعی 7.5 گیگاوات به شبکه برق اضافه کنند. به همین ترتیب، در حالی که استخراج گاز در اقلیم کردستان عراق پتانسیل بالایی دارد، دستیابی به یک نتیجه تحول‌آفرین سال‌ها زمان خواهد برد و مشکلات اقتصادی، قانونی، سیاسی و امنیتی زیادی در این مسیر وجود دارد. با در نظر گرفتن موانع پیش‌رو در برآورده کردن تقاضا در کوتاه‌مدت و میان‌مدت، بغداد ممکن است به جای آن به استخراج بیشتر از منابع موجود خود توجه کند.
البته که ظرفیت ظاهری نیروگاه‌های برق عراق حدود 30 گیگاوات است اما تولید واقعی برق طبق برآورد برخی کارشناسان بسیار کمتر از این مقدار است. ظرفیت عملی پایین نیروگاه‌ها که حدوداً کمتر از 60٪ از ظرفیت حداکثری آنها برآورد می‌شود، عمدتا به دلیل دسترسی نداشتن به سوخت‌های مناسب است. علاوه بر کارآیی پایین نیروگاه‌ها، برخی کارشناسان به این نکته اشاره کرده‌اند که حدود 58.5٪ از برق تولیدی پیش از رسیدن به مصرف‌کننده نهایی از دست می‌رود. این وضعیت به مشکلات فنی ناشی از نگهداری ضعیف، آسیب‌های ناشی از درگیری‌های مسلحانه و سرقت نسبت داده می‌شود. بنابراین، تلاش برای افزایش کارآیی ممکن است مسیری باشد که بغداد کنترل بیشتری بر آن داشته باشد.بدون وجود منابع انرژی جایگزین قابل توجه، عراق ممکن است با افزایش قطعی برق مواجه شود که می‌تواند نارضایتی عمومی را به همراه داشته باشد، به ویژه در استان‌های جنوبی که دمای هوا قرار است افزایش یابد. مقامات عراقی احتمالا مذاکرات با تامین کنندگان جایگزین را تسریع خواهند کرد، هرچند که راه‌اندازی زیرساخت‌های لازم و اتصالات لجستیکی زمان خواهد برد. در این میان، برخی گزارش‌ها حاکی از آن هستند که واشنگتن ممکن است در صورت نقض تحریم‌ها توسط بغداد در واردات برخی انواع انرژی از ایران، اقدامات تنبیهی را دنبال نکند. اگر اینطور باشد، بحران مورد نظر ممکن است برای همه طرف‌ها نتیجه برد- برد دارد، به جز مردم عادی عراق. در حالی که دولت ترامپ می‌تواند ادعا کند که با ایران سختگیرانه رفتار کرده است، تهران این فرصت را خواهد داشت که بحران انرژی خود را با کمترین واکنش منفی از طرف مردم عراق مدیریت کند. در این سناریو، عراق همچنان می‌تواند برخی از واردات انرژی ایران را ادامه دهد بدون اینکه با عواقب از سوی واشنگتن مواجه شود. با این حال، نتیجه نهایی تا حد زیادی بستگی به این دارد که دولت ترامپ تحمیل تحریم‌ها را بخشی قابل مذاکره از استراتژی مذاکراتی خود با ایران قار دهد یا خیر. در هر صورت، امنیت انرژی و ثبات سیاسی عراق ممکن است در معرض خطر باشد چرا که بغداد مجبور است این فشارهای رقابتی را مدیریت کند.
