خبرگزاری مهر، گروه استانها: فرهنگ گذشت و مدارا در اسلام یکی از اصول اساسی زندگی اجتماعی مسلمانان است که در آیات قرآن و سیره بزرگان دین بارها مورد تأکید قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین آیات در این زمینه، آیه «۱۹۹ سوره اعراف» است که خداوند در آن می‌فرماید: «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ»، گذشت را پیشه کن، به نیکی فرمان ده و از جاهلان روی بگردان.
این آیه به سه اصل مهم در روابط اجتماعی چون گذشت و چشم‌پوشی از خطاها که موجب کاهش تنش‌های اجتماعی و آرامش روحی فرد می‌شود. ۲. دعوت به نیکی و ارزش‌های اخلاقی که نشان می‌دهد مدارا به معنای بی‌تفاوتی نیست، بلکه باید با امر به معروف همراه باشد و۳. بی‌اعتنایی به رفتار جاهلان که از مجادلات بیهوده و تلف شدن انرژی جلوگیری می‌کند اشاره دارد.
در تاریخ اسلام نیز نمونه‌های بارزی از این اصول دیده می‌شود. پیامبر اکرم (ص) با اخلاق کریمانه خود توانست بسیاری از دشمنان را به اسلام جذب کند. همچنین، حجت‌الاسلام مرحوم ابوترابی، اسوه صبر و استقامت در دوران اسارت، با گذشت از شکنجه‌گران خود، نمونه‌ای از این روحیه متعالی را به نمایش گذاشت. روایت شده است که یکی از شکنجه‌گران وی، پس از جنگ به ایران آمد و از اسرا طلب حلالیت کرد و در نهایت به قافله شهدای مدافع حرم پیوست.
گذشت، عاملی برای آرامش روحی و اجتماعی
حجت‌الاسلام رضا دیلمی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اهمیت گذشت در زندگی اجتماعی گفت: انسان‌های بزرگ برای رسیدن به قرب الهی، از حقوق شخصی خود در برابر خطاهای دیگران می‌گذرند و دیگران را به انجام کارهای نیکو دعوت می‌کنند.
وی با استناد به آیه ۱۹۹ سوره اعراف، بیان کرد که خداوند به پیامبر اسلام (ص) و تمام جامعه ایمانی سه دستور مهم داده است که نخستین آن گذشت از حقوق شخصی در برابر خطاهای دیگران، که موجب آرامش روحی فرد و کاهش تنش‌های اجتماعی می‌شود، دومین آن دعوت به معروف، که نشان می‌دهد گذشت به معنای بی‌تفاوتی نیست، بلکه باید همراه با تشویق به ارزش‌های اخلاقی باشد و سومین آن پرهیز از مجادله با جاهلان، چرا که مقابله با افراد نادان اغلب اتلاف وقت و انرژی است و بهترین راه، بی‌اعتنایی به رفتارهای جاهلانه است.
مدارا عامل استحکام جامعه دینی
دیلمی در ادامه به نقش مدارا در تقویت بنیان جامعه دینی اشاره کرد و افزود: عاقل‌ترین انسان‌ها کسانی هستند که بیش از همه با دیگران مدارا می‌کنند. پیامبر اسلام (ص) نیز با اخلاق نیکو و گذشت از آزارهای مشرکان، زمینه هدایت بسیاری از آنان را فراهم کرد.
وی افزود: البته گذشت و مدارا نباید به معنای تساهل در برابر دشمنان اسلام باشد. در مقابل مستکبران و دشمنان اسلام باید ایستادگی کرد، اما در مواجهه با خطاهای مؤمنان، اصل بر بخشش و دعوت به رفتار پسندیده است.
رمضان، فرصتی برای تمرین گذشت و ایثار
معاون فرهنگی اداره‌کل تبلیغات اسلامی گلستان با اشاره به ماه مبارک رمضان به‌عنوان فرصت ویژه‌ای برای تمرین گذشت و ایثار اظهار کرد: این ماه، بهترین زمان برای پاک کردن کدورت‌ها، دعا برای یکدیگر و تلاش برای وحدت امت اسلامی است.
وی افزود: در این ماه مبارک، باید با الهام از تعالیم قرآنی، اگر از کسی کدورتی داریم، آن را از دل پاک کنیم، برای همدیگر دعا کنیم و به نیکی سفارش کنیم تا خطاهای گذشته تکرار نشود.
ماه مبارک رمضان، فرصتی ارزشمند برای تقویت روحیه گذشت، ایثار و مدارا در جامعه اسلامی است. اگر مسلمانان این ارزش‌ها را در زندگی خود به‌کار گیرند، علاوه بر استحکام روابط اجتماعی، مسیر تحقق امت واحده اسلامی نیز هموار خواهد شد. در این ماه باید کینه‌ها را از دل‌ها پاک کنیم، برای عزت اسلام و مسلمانان دعا کنیم و با پیروی از سیره بزرگان دین، همواره اهل بخشش و دعوت به نیکی باشیم.
