کانال تلگرامی اندیشکده تهران نوشت: بیش از سه ماه از تسلط دولت سوریه توسط گروهک هیئت‌التحریر الشام می‌گذرد و اتحادیه اروپا همچنان بسیاری از تحریم‌های خود علیه این کشور را لغو نکرده است. اگرچه وزرای خارجه آلمان و فرانسه در یک سفر معنادار به دمشق با رئیس دولت انتقالی، الجولانی، دیدار کردند و حتی بریتانیا نیز برخی تحریم‌های مالی را از سوریه برداشت، اما اتحادیه اروپا به دنبال اتخاذ رویکردی محتاطانه در قبال سوریه است. این اتحادیه حضور در سوریه را فرصتی پرچالش و خطرناک می‌داند که می‌تواند بحران‌آفرینی دوباره برای اروپا ایجاد کند یا بحران‌های فعلی اروپا را تسکین ببخشد. بنابراین، درک دلایل و پیامدهای حضور مجدد اتحادیه اروپا در غرب آسیا برای پیش‌بینی روابط این اتحادیه با سوریه از اهمیت بالایی برخوردار است.
رویکرد عمل‌گرایانه و در عین حال محتاطانه اروپا
رئیس اتحادیه اروپا، لاین، اخیراً تأکید کرد که این اتحادیه رویکردی عمل‌گرایانه را در عین حفظ ارزش‌های خود اتخاذ خواهد کرد. این نگرش بدان معناست که اتحادیه اروپا ارزش‌های ترویج‌گرایانه‌اش را به عنوان پایه‌های تثبیت‌کننده منافع خود در نظر می‌گیرد. در سال‌های اخیر، به دلیل جنگ اوکراین و بحران مهاجرت، اروپا با مشکلات اقتصادی متعددی روبه‌رو شده و حضور در سوریه را فرصتی مناسب برای بازگشت مهاجران به کشورهای خود و انتقال انرژی می‌داند.
اتحادیه اروپا در تلاش است تا با اتخاذ رویکردی عمل‌گرایانه نسبت به دولت جدید سوریه، بیشترین بهره را از موقعیت سوریه کسب کند. به همین دلیل، این اتحادیه همچنان اهرم تحریم‌ها را حفظ کرده تا در صورت عدم پیروی دولت تازه تأسیس سوریه از سیاست‌های مورد نظر و منافع اروپا، بتواند فشارهای لازم را اعمال کند. مقامات اتحادیه اروپا نیز تصریح کرده‌اند که همکاری و لغو تحریم‌ها بستگی به ارزیابی اقدامات دولت سوریه خواهد داشت.
سابقه تروریستی دولت جدید سوریه
سابقه تروریستی دولت جدید سوریه و ارتباطات آن با گروهکی نظیر القاعده نگرانی‌هایی را برای مقامات اروپایی ایجاد کرده است. کشورهای اروپایی به دلیل سوابق شکنجه و سرکوب در استان ادلب، اعتمادی به این حکام ندارند؛ اما به دلیل همسویی این گروه با منافع غرب، تلاش می‌کنند روابط خود را با آنها حتی در صورت عدم رعایت حقوق بشر و دموکراسی تعمیق بخشند.
اتحادیه اروپا اخیراً حملات علیه تروریست‌های تحریرالشام را محکوم کرد و جنایات رخ داده را به نیروهای طرفدار اسد منتسب کرد. واکنش اتحادیه اروپا نسبت به جنایات اخیر علیه علوی‌های سوریه نشان داد که آنها حاضرند چشم خود را بر ارزش‌های خود ببندند تا منافع خود را تأمین کنند. البته لازم به ذکر است که کشورهای قطر و ترکیه تأثیر زیادی بر اروپایی‌ها داشته‌اند تا آنها روابط خود را با هیئت‌التحریر الشام به سمت عادی‌سازی پیش ببرند و از این طریق احساس تهدید اروپا نسبت به تروریستی بودن دولت جدید کاهش یابد.
فرصتی برای رفع بحران مهاجرت و انرژی
اروپا سوریه را فرصتی عالی برای مقابله با روسیه، بازگرداندن مهاجران، گسترش نفوذ و ارزش‌های خود در غرب آسیا و ایجاد کریدوری امن‌تر برای انتقال انرژی و کالا از آسیا به اروپا می‌بیند. اروپایی‌ها شرط تحقق این اهداف را ایجاد دولتی امنیت‌آور و شامل همه اقشار می‌دانند، اما نسبت به توانایی دولت فعلی در دستیابی به این هدف تردید دارند. بنابراین، آنها تلاش دارند تا با دیدارهای مکرر، ارزیابی دقیقی از ماهیت و اهداف دولت تازه تأسیس انجام دهند و آنها را با سیاست‌های تحریمی و کمک‌های بشردوستانه به مسیر مطلوب هدایت کنند.
البته این بدان معنا نیست که در صورت عدم پایبندی دولت جدید به سیاست‌های حقوق بشری، اروپایی‌ها به مقابله با آن خواهند پرداخت؛ زیرا آنها نشان داده‌اند که منافعشان از ارزش‌هایشان مهم‌تر است و تلاش دارند تا ظاهراً ارزش‌های خود را حفظ کنند؛ امری که جولانی به خوبی توانسته آن را مدیریت کند.
جمع‌بندی
در مجموع، اتحادیه اروپا با رویکردی محتاطانه و عمل‌گرایانه به دنبال تثبیت منافع خود در سوریه است. اگرچه نگرانی‌هایی درباره سابقه تروریستی دولت جدید وجود دارد، اما اتحادیه اروپا در تلاش است تا با چشم‌پوشی از این جنایات، از این فرصت برای مقابله با چالش‌های اقتصادی و سیاسی خود بهره‌برداری کند. حفظ اهرم تحریم‌ها و ارزیابی مستمر از اقدامات دولت سوریه نشان‌دهنده عزم جدی اتحادیه اروپا برای تداوم و تعمیق روابط خود با این کشور است؛ امری که چالش‌های فراوانی در پیش دارد اما منافع آن بیشتر از چالش‌هایش است.
