فیلم حال وخیم ستاره سادات قطبی مجری برنامه هلال / عاشقانه‌های همسرش شهرام شکیبا درکنار یار باوفایش
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، رشت و حومه، ۱۹ بهمن ۱۴۰۳ – یک شبِ بارانی کافی بود تا رودخانه‌های زرجوب و گوهررود از خشم بترکند و سیل، خیابان‌ها و خانه‌ها را در خود ببلعد. ماشین‌ها در آب غوطه‌ور شدند، کسب‌وکارها فلج شد. اما این تازه اول ماجرا بود! وقتی آب فرو نشست، آنچه باقی ماند، چیزی فراتر از خسارات معمول یک سیلاب بود؛ یک افشاگری زیست‌محیطی!
رودهای زرجوب و گوهررود که زمانی مایه حیات بودند، حالا گورستانی از زباله‌های پلاستیکی و فاضلاب شهری‌اند! از سنگر و سراوان تا رشت، از پیربازار تا تالاب انزلی، هر جا که نگاه بیندازی، تصویر چندش‌آور بطری‌های پلاستیکی، لاستیک‌های رهاشده و زباله‌هایی را می‌بینی که سال‌ها در آب‌های آلوده تلنبار شده‌اند.
این زباله‌ها یک‌شبه از دل طبیعت بیرون نیامده‌اند! سال‌هاست که گیلان زیر فشار مسافران و سوءمدیریت دست‌وپا می‌زند. کافی است شهریور امسال را به یاد بیاورید؛ ترافیک وحشتناک، هجوم بی‌امان گردشگران، قحطی نان و بنزین! حالا همان زباله‌هایی که روزی در جنگل و خیابان رها شدند، با قدرت سیلاب، پرده از واقعیت زشت مدیریت شهری در گیلان برداشته‌اند.
دیگر فرقی ندارد کجای رشت و اطرافش باشی؛زباله‌ها مثل هیولاهایی خاموش، در همه جا چنگ انداخته‌اند! کارناوال زشتی که به این زودی‌ها تمام نمی‌شود.
و بدتر از همه، پلاستیک‌هایی که تا ارتفاع چهار متری روی شاخه‌ها گیر کرده‌اند! این‌ها تا صدها سال همین‌جا می‌مانند، مگر اینکه معجزه‌ای رخ دهد.
سیل، یک تلنگر بود؛ یک زنگ خطر بلند که نشان داد تا چه حد در بحران زباله فرو رفته‌ایم. اما سوال اینجاست: مسئولان چه می‌کنند؟ منتظر فاجعه‌ی بعدی هستند؟ یا قرار است یک بار برای همیشه این کابوس زباله را از گیلان پاک کنند؟اگر اقدامی نشود، فردا خیلی دیر است.
دکتر صدرالدین علیپور، کارشناس محیط زیست و رئیس سابق سازمان پسماند شهرداری تهران در خصوص روش‌های فوری و مسیر بلندمدت ساماندهی ابر بحران پسماند در شمال کشور اینگونه به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: «در خصوص این استانها باید بگویم که وضعیت موجود در طول سال، به‌ویژه در فصل‌های خاص، نتیجه عوامل متعددی است. همانطور که می‌دانید، به دلیل مشکلات اقتصادی و نوسانات ارزی، سفرهای خارجی به‌شدت کاهش یافته و این کاهش سفرهای خارجی موجب افزایش چشمگیر سفرهای داخلی، به‌ویژه به استان‌های شمالی کشور، شده است. بر اساس آماری که داریم، این افزایش سفرها نه‌تنها در طول سال، بلکه در هر روز و هفته هم وجود دارد. در ایام تعطیلات نوروز، حجم سفرها و مسافران به این استانها چندین برابر افزایش یافته و این وضعیت فشار مضاعفی به زیرساخت‌های این مناطق وارد می‌کند.
برای مقابله با بحران‌هایی که در حال شکل‌گیری هستند، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مؤثر داریم، به‌ویژه در حوزه مسائل محیط‌زیستی. مدیریت منابع آبی، انرژی و پسماند باید در اولویت قرار گیرد، چرا که این مسائل در ایام پیک سفرها، به‌ویژه در تعطیلات، شدت می‌یابد. در گذشته، حدوداً ده تا دوازده سال پیش، تدابیری برای کاهش مشکلات در نظر گرفته شده بود. مثلاً، سازمان‌هایی همچون راهداری و محیط‌زیست اقداماتی انجام می‌دادند، از جمله توزیع کیسه‌های پسماند و توزیع بروشورهایی به مسافران برای آگاهی‌رسانی در زمینه اهمیت رعایت نکات محیط‌زیستی.»
اما علیپور به این نکته نیز اشاره کرد که برای حل جدی این مشکلات، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تر است. «باید در کنار اقدامات فرهنگی، قوانین و مقررات جدید و مؤثری برای مدیریت پسماند وضع شود. به‌طور مثال، قوانین موجود در این زمینه، به‌ویژه در حوزه مدیریت پسماند، به‌طور قابل توجهی به‌روز نشده‌اند. قوانین سال‌های ۸۴ و ۸۵ که در این زمینه تصویب شدند، دیگر جوابگو نیستند. جریمه‌ها باید به‌روزرسانی شوند تا بازدارنده باشند. در حال حاضر، جریمه‌های بسیار ناچیز برای افرادی که زباله‌ها را در طبیعت رها می‌کنند، وجود دارد که باید اصلاح شوند.»
علیپور در ادامه افزود که قوانین به‌تنهایی کافی نیستند: «همانطور که در مسائل ترافیکی هم شاهد هستیم، بدون نظارت جدی و همکاری بین نهادهای اجرایی مانند پلیس و سازمان‌های محیط زیست و راهداری، هیچ‌کدام از این قوانین تأثیرگذار نخواهند بود. بنابراین، همکاری همه‌جانبه نهادها ضروری است. در غیر این صورت، حتی بهترین برنامه‌های فرهنگی نیز نتیجه مطلوبی نخواهند داشت.»
دکتر علیپور پیش‌بینی کرد که وضعیت بحرانی کنونی در آینده‌ای نه‌چندان دور می‌تواند به یک بحران غیرقابل کنترل تبدیل شود، مگر آنکه به‌طور فوری اقدامات جدی و اساسی صورت گیرد. «وضعیت کنونی نشان‌دهنده روندی است که در ۲۰ سال اخیر بدتر شده و اگر به آن رسیدگی نشود، تهدیدات جدی‌تری در انتظار این مناطق خواهد بود. به‌ویژه با توجه به حجم زیاد مسافران و پسماندها در ایام تعطیلات، این وضعیت در معرض تهدید جدی قرار دارد.»
وی تأکید کرد که در صورتی که از همین حالا با برنامه‌ریزی و تخصیص منابع مالی اقدامات مناسبی انجام شود، می‌توان به بهبود وضعیت در ۴ یا ۵ سال آینده امیدوار بود. «اگر نهادهای دولتی و مردم همکاری کنند، می‌توانیم بحران‌های جدی‌تری را در آینده پیشگیری کنیم و وضعیت را به تدریج بهبود ببخشیم.»
در نهایت، دکتر علیپور گفت: «برای رسیدن به اهداف زیست‌محیطی و بهبود وضعیت مدیریت پسماند، تغییرات بنیادین در سیاست‌ها، قوانین و شیوه‌های اجرایی لازم است. این تغییرات باید از همین حالا آغاز شود تا در آینده نتایج مطلوبی حاصل شود.»
