فیلم / صخره‌نوردی دو پلنگ کوهستان در ارتفاعات منطقۀ شکار ممنوع سوادکوه
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در روزهایی که بسیاری از زنان ایرانی با مشکلات جدی اقتصادی، تبعیض‌های شغلی و موانع اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، معاونت امور زنان و خانواده از برنامه‌هایی برای توسعه کسب‌وکارهای خانواده‌محور و نمایش پیشرفت‌های زنان ایران در سطح بین‌المللی سخن می‌گوید. این رویکرد شامل موضوعاتی همچون مهارت‌های زندگی، ازدواج، طلاق و همچنین حمایت از کسب‌وکارهای مرتبط با کودکان و نوجوانان است. برگزاری نمایشگاه «روایت‌های پیشرفت زنان» با حضور سفرا و نمایندگان دستگاه‌های مختلف، نمونه‌ای از اقداماتی است که این معاونت در جهت معرفی دستاوردهای زنان ایرانی در دستور کار قرار داده است.
اما در این میان، سؤالی اساسی مطرح می‌شود: آیا تمرکز بر نمایش و تبلیغ موفقیت‌ها در سطح بین‌المللی می‌تواند جایگزین سیاست‌گذاری‌های مؤثر و عملی برای رفع مشکلات زنان در داخل کشور باشد؟ آیا بهتر نیست به‌جای روایت‌سازی، برای حل مشکلات واقعی زنان برنامه‌ریزی و اقدام شود؟
برای درک بهتر این موضوع، باید نگاهی دقیق‌تر به چالش‌های روزمره‌ای داشته باشیم که زنان ایرانی با آن مواجه‌اند. درحالی‌که دولت تلاش دارد تا تصویری مثبت از وضعیت زنان در کشور ارائه دهد، واقعیت این است که بخش قابل‌توجهی از زنان ایرانی با مشکلات ساختاری و اقتصادی‌ای روبه‌رو هستند که روند پیشرفت و توانمندسازی آن‌ها را با موانع جدی مواجه کرده است.
یکی از مهم‌ترین مشکلات زنان ایرانی، وضعیت نامساعد آن‌ها در بازار کار است. بر اساس آمارهای رسمی، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در ایران به‌طور قابل‌توجهی پایین‌تر از میانگین جهانی است. در بسیاری از موارد، زنان حتی با داشتن تحصیلات عالی و تخصص کافی، با موانع متعددی برای ورود به بازار کار مواجه می‌شوند.
از سوی دیگر، زنانی که موفق به یافتن شغل می‌شوند، غالباً در مشاغلی کم‌درآمد، ناپایدار و فاقد امنیت شغلی فعالیت می‌کنند. بسیاری از کارفرمایان هنوز هم تمایلی به استخدام زنان، به‌ویژه در مشاغل مدیریتی و تصمیم‌گیری، ندارند. در برخی موارد، زنان حتی در شرایطی برابر با همتایان مرد خود، حقوق و مزایای کمتری دریافت می‌کنند. این تبعیض‌ها نه‌تنها ناعادلانه است، بلکه مانعی برای توسعه اقتصادی کشور نیز محسوب می‌شود؛ زیرا نیمی از نیروی کار بالقوه کشور به‌درستی مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرد.
علاوه بر این، نبود حمایت‌های کافی برای زنان شاغل، از جمله مرخصی زایمان مناسب، امکانات نگهداری از کودکان در محیط‌های کاری و تضمین امنیت شغلی در دوران بارداری و پس از آن، باعث می‌شود که بسیاری از زنان بین اشتغال و زندگی خانوادگی مجبور به انتخاب شوند. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، سیاست‌هایی همچون کار انعطاف‌پذیر و حمایت از مادران شاغل به اجرا درآمده است تا امکان مشارکت اقتصادی زنان بدون آسیب‌دیدن زندگی شخصی آن‌ها فراهم شود.
در سال‌های اخیر، کارآفرینی به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی توانمندسازی اقتصادی زنان مطرح شده است. اما آیا شرایط موجود در ایران، محیطی مساعد برای رشد و شکوفایی کارآفرینان زن فراهم کرده است؟
بسیاری از زنانی که به‌دنبال راه‌اندازی کسب‌وکارهای خود هستند، با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شوند. اولین مانع، دسترسی محدود به سرمایه و منابع مالی است. بانک‌ها و مؤسسات مالی، معمولاً در اعطای وام‌های کلان، زنان را در اولویت پایین‌تری نسبت به مردان قرار می‌دهند. از سوی دیگر، زنان کارآفرین با بروکراسی پیچیده‌ای مواجه هستند که فرآیند اخذ مجوزها و راه‌اندازی کسب‌وکار را دشوار می‌کند.
علاوه بر این، بسیاری از سیاست‌های حمایتی اعلام‌شده از سوی دولت، در عمل چندان مؤثر نبوده است. حمایت از کارآفرینی زنان نباید تنها به برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای نمادین محدود شود، بلکه نیازمند اقدامات عملی نظیر ارائه تسهیلات مالی با شرایط مناسب، ایجاد شبکه‌های حمایتی و آموزشی، و کاهش موانع قانونی برای ثبت و توسعه کسب‌وکارهاست.
یکی دیگر از مشکلات اساسی که زنان در محیط کار با آن مواجه‌اند، شکاف دستمزدی میان زنان و مردان است. در بسیاری از صنایع و مشاغل، زنان برای انجام کار مشابه با همتایان مرد خود، دستمزدی کمتر دریافت می‌کنند. این مسئله نه‌تنها انگیزه زنان برای حضور فعال در بازار کار را کاهش می‌دهد، بلکه بر وضعیت اقتصادی خانواده‌ها نیز تأثیر منفی دارد.
در بسیاری از کشورها، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای تضمین برابری دستمزد میان زنان و مردان وجود دارد، اما در ایران، چنین قوانینی یا اجرا نمی‌شوند یا فاقد ضمانت اجرایی کافی هستند. برای رفع این مشکل، نیاز است که سیاست‌گذاری‌های دقیقی در جهت شفاف‌سازی حقوق و مزایای شغلی انجام شود، و نهادهای نظارتی قوی‌تری برای مقابله با تبعیض‌های شغلی ایجاد گردد.
معاونت امور زنان و خانواده در حالی از معرفی توانمندی‌های زنان ایرانی به جامعه جهانی سخن می‌گوید که بسیاری از این زنان، در داخل کشور، با موانع و مشکلات جدی مواجه‌اند. برگزاری نمایشگاه‌هایی که هدف آن «روایت‌سازی» از پیشرفت زنان است، چه تأثیری بر بهبود شرایط زنان ایرانی خواهد داشت؟ آیا تمرکز بر تبلیغ و نمایش در سطح بین‌المللی می‌تواند مشکلات معیشتی، تبعیض‌های شغلی و محدودیت‌های اجتماعی زنان را حل کند؟
اگر هدف اصلی، توانمندسازی واقعی زنان است، باید به‌جای سرمایه‌گذاری بر نمایش و تبلیغ، سیاست‌گذاری‌های مؤثر و عملی برای حل مشکلات آن‌ها انجام شود. بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان نیازمند برنامه‌هایی همچون ایجاد فرصت‌های شغلی برابر، رفع موانع قانونی کسب‌وکار، حمایت از زنان کارآفرین، کاهش شکاف دستمزدی و ارائه حمایت‌های اجتماعی برای زنان شاغل است.
در شرایطی که بسیاری از زنان ایرانی با مشکلات اقتصادی، نابرابری‌های شغلی و موانع کارآفرینی مواجه‌اند، اولویت اصلی سیاست‌گذاران باید رفع این چالش‌ها باشد، نه نمایش و تبلیغ موفقیت‌هایی که هنوز به بخش زیادی از جامعه زنان نرسیده است.
توانمندسازی زنان نباید به شعار و تبلیغ محدود شود؛ بلکه نیازمند سیاست‌های عملی، حمایت‌های واقعی و اراده‌ای جدی برای ایجاد تغییر است.
