به گزارش همشهری آنلاین، جوان نوشت: تصور کنید کشوری که روزی خود را «رهبر جهان آزاد» و «ابرقدرت بلامنازع» جهان می‌نامید، امروز درگیر چالش‌هایی است که قبلاً حتی تصور آن را نیز نمی‌کرد. چالش‌هایی که به سرعت انگاره ابرقدرتی این کشور را در اذهان ملل جهان خدشه‌دار کرده و آن را در مسیر افولی تاریخی قرار داده است.
ایالات متحده امریکا، ابرقدرتی که پس از جنگ جهانی دوم نظم امریکایی جهان را شکل داد، اکنون با نشانه‌های آشکاری از افول مواجه است و در مسیری قرار گرفته که بسیاری از استراتژیست‌ها و سیاست‌مداران جهانی از آن به عنوان «سراشیبی افول» یاد می‌کنند. اما این افول چگونه در حال رخ دادن است و چه عواملی باعث شده که امریکا دیگر آن قدرت بلامنازع گذشته نباشد؟
اقتصاد امریکا امروز با چالش‌های بی‌سابقه‌ای همچون بدهی‌های فزاینده، نابرابری گسترده و کاهش سهم از تولید ناخالص جهانی مواجه است. بدهی‌های کلان ملی که هر سال افزایش می‌یابد، نه تنها توانایی این کشور برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را محدود کرده، بلکه اعتماد جهانی به دلار به عنوان ارز مرجع جهانی را نیز کاهش داده است. در حالی که امریکا با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند، چین به سرعت در حال تبدیل شدن به یک قدرت اقتصادی جهانی است و ابتکاراتی مانند «کمربند و جاده» و سرمایه‌گذاری‌های کلان در فناوری‌های پیشرفته، چین را به سرعت به رقیبی جدی برای امریکا تبدیل کرده و حتی دلار، نماد قدرت اقتصادی امریکا را تحت فشار شدید قرار داده است. امروز وابستگی به دلار با چالشی اساسی مواجه شده، زیرا با زیاده‌روی و اسراف دولت‌های امریکا در استفاده از ابزار تحریم در قبال کشورهای مخالف، باعث شده که بسیاری ازکشورها به دنبال کاهش وابستگی به سیستم مالی امریکا باشند وکشورهایی مانند روسیه، چین، ایران و به طور کلی اعضای بریکس در تلاش هستند تا وابستگی خود به دلار را کاهش دهند و سیستم‌های پرداخت جایگزین را ایجاد کنند. موضوعی که حتی ترامپ در جریان رقابت‌های انتخاباتی به صراحت به مخرب بودن آن اعتراف کرد. این تغییرات نشان می‌دهد که اقتصاد امریکا دیگر آن موتور محرکه بی‌رقیب گذشته نیست.
اما افول امریکا فقط به اقتصاد محدود نمی‌شود. در عرصه سیاسی نیز، امریکا با کاهش نفوذ جهانی مواجه است. شکست‌های پرهزینه در جنگ‌های طولانی مانند افغانستان و عراق، اعتبار این کشور را به عنوان یک قدرت نظامی و سیاسی کاهش داده است. این جنگ‌ها نه تنها هزینه‌های مالی و انسانی زیادی برای امریکا داشته، بلکه باعث شده‌اند بسیاری از متحدان سنتی امریکا نسبت به قابلیت‌های رهبری این کشور تردید کنند. افزون بر این، خروج امریکا از پیمان‌های بین‌المللی مانند توافقنامه برجام و نیز معامله کردن دولت‌های وابسته همچون اوکراین با قدرت‌های جهانی در کنار خروج از برخی نهادهای بین‌المللی، اعتبار این کشور را به عنوان یک شریک قابل اعتماد در عرصه جهانی به شدت کاهش داده است.
در داخل مرزهای امریکا نیز، چالش‌های جدی و شکاف‌های سیاسی و اجتماعی عمیقی وجود دارد که مانند آتش زیرخاکستر مترصد زبانه کشیدن هستند و توانایی این کشور برای حفظ پرستیژ بین‌المللی و قدرت جهانی را تضعیف می‌کنند. جامعه امریکا امروز بیش از هر زمان دیگری دچار تفرقه‌های سیاسی است. اختلافات بین دو حزب اصلی (دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان) و افزایش قطبی‌شدن جامعه، توانایی امریکا برای اتخاذ تصمیم‌های کلان و هماهنگ را کاهش داده است. نابرابری اقتصادی و مسائلی مانند نژادپرستی، خشونت‌های مسلحانه و بحران‌های بهداشتی نیز از جمله چالش‌های اساسی داخلی امریکا هستند که هر لحظه می‌توانند این کشور را در بحران فرو برند.
در عرصه قدرت نرم نیز امریکا با وضعیتی جدید مواجه است. مدل فرهنگی و سبک زندگی امریکایی که زمانی برای بسیاری از کشورها جذاب بود، امروز با انتقادات زیادی مواجه است. مسائلی مانند مصرف‌گرایی افراطی، فردگرایی و بحران‌های اخلاقی، باعث شده‌اند که بسیاری از کشورها به دنبال الگوهای فرهنگی جایگزین باشند. علاوه بر این، امریکا به دلیل سیاست‌های خارجی تهاجمی و مداخله‌جویانه، با انتقادات گسترده‌ای از سوی مردم جهان مواجه بوده و این انتقادات باعث شده است که بسیاری از کشورها نسبت به ارزش‌های تبلیغ‌شده توسط امریکا تردید کنند.
قدرت‌یابی مجدد دونالد ترامپ، با شعار «اول امریکا» و تلاش‌های وی از نظر بسیاری از تیزبینان عرصه سیاست، آخرین دست و پا زدن‌های مذبوحانه امریکا برای جلوگیری از افول و پایین کشیده شدن از ابرقدرتی است. ترامپ در تلاش است با کاهش تعهدات بین‌المللی و اتخاذ سیاست‌هایی مانند تشدید جنگ تجاری با چین و سایرین، تصاحب یا تسلط کامل بر برخی مناطق مانند گرینلند، کانادا و پاناما، کاهش حضور نظامی در غرب آسیا و فشار حداکثری بر ایران، موقعیت امریکا را تقویت کرده و سدی در برابر افول این کشور قرار دهد. وی همچنین در صدد آن است که با نشان دادن چهره‌ای خشن و ژستی تهاجمی، نفوذ امریکا را در جهان حفظ کرده و با تهدید به جنگ تجاری و نظامی، دیگر کشورها را وادار به اطاعت از خواسته‌های خود نماید که این خود نشانه‌ای از افول شدید قدرت نرم امریکا و ناگزیر شدن این کشور به توسل به قدرت سخت یا تظاهر به آن است.
در این میان از همه مضحک‌تر تهدید ایران است مبنی بر این است که یا شرایط ما را برای مذاکره بپذیر یا مورد حمله قرار خواهی گرفت! هرچند معقول و ضروری است که جمهوری اسلامی ایران هر تهدیدی را جدی بگیرد و هر کار لازم برای خنثی‌سازی تهدید را انجام دهد ولی کم‌هوش‌ترین تحلیلگران و استراتژیست‌های جهان و حتی خود سیاسیون امریکا هم می‌دانند که در شرایط کنونی درگیری امریکا با قدرتی، چون ایران که اگر در هر زمینه‌ای ضعیف باشد در هماوردی نظامی و هنر مقاومت، صاحب سبک و مکتب است و در طول تاریخ بزرگ‌ترین قدرت‌ها را هم به زانو درآورده است، بزرگ‌ترین باتلاقی است که سرعت افول امریکا را به صورت تصاعدی افزایش داده و بدترین اتفاق ممکن را برای امریکا رقم خواهد زد.
سیاست‌های معامله‌گرانه ترامپ و بی‌وفایی به متحدان و دست‌نشانده‌های سابق، باعث کاهش اعتماد متحدان سنتی امریکا شده و بسیاری از کشورها را به دنبال پیدا کردن راه‌هایی برای کاهش وابستگی به امریکا کشانده و فضای جدیدی را برای قدرت‌های رقیب فراهم آورده است. شعارهای ملی‌گرایانه داخلی نیز به خصوص بر اساس تجربه دوره اول، نه تنها تفرقه‌های داخلی را کاهش نداده و نخواهد داد، بلکه باعث تشدید آنها نیز خواهد شد.
بر اساس همین واقعیات کنونی امریکا است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار دانشجویی اخیر فرمودند: «امریکا امروز در مسیر ضعیف‌تر شدن است، نه در مسیر قوی‌تر شدن؛ این یک واقعیتی است. هم از لحاظ اقتصادی در مسیر ضعیف‌تر شدن است، هم از لحاظ موقعیت سیاسی در دنیا، هم از لحاظ سیاست داخلی خودش، هم از لحاظ مسائل اجتماعی درون خودش؛ همه عوامل در حال تضعیف امریکا هستند. امریکا آن قدرت امریکای سی سال پیش و بیست سال پیش را ندارد و نخواهد هم داشت و نمی‌تواند داشته باشد.»
این سخنان رهبر انقلاب دقیقاً بازتاب‌دهنده تحولات عمیق و عینی‌ای است که در عرصه جهانی و داخلی امریکا در حال رخ دادن است. تضعیف اقتصادی، کاهش نفوذ سیاسی، چالش‌های داخلی و از دست دادن جذابیت فرهنگی، همگی نشان‌دهنده این واقعیت هستند که امریکا دیگر آن قدرت بلامنازع گذشته نیست و تهدید ملت تاریخی و بزرگی، چون ایران از سوی این کشور، فارغ از اهداف پروپاگاندایی مستتر در آن، بیشتر به یک شوخی توسط سیاستمداری شبیه است که از قضا روزگاری اجراکننده شوهای تلویزیونی بعضاً کمیک نیز بوده است.
