در آستانه نوروز ۱۴۰۴، دیجیاتو نظر چند مدیر ارشد و کلیدی اقتصاد دیجیتال ایران را درباره اتفاقات سال ۱۴۰۳ و پیش‌بینی‌شان از سال پیش رو پرسیده است.
«مسعود طباطبایی»، مدیرعامل «دیجی‌کالا»، در پاسخ به پرسش‌های دیجیاتو «مواجهه با انواع و اقسام رگولاتورها» را مهم‌ترین چالش و «رکود، نقدینگی و مهاجرت» را بزرگترین تهدیدات این اکوسیستم در سال آینده می‌داند؛ به همین دلیل پیش‌بینی می‌کند «نمی‌توان در سال ۱۴۰۴ سناریوی خاص یا اتفاق خارق‌العاده‌ای را برای استارتاپ‌های ایرانی متصور شد.»
در ادامه مشروح پاسخ‌های مدیرعامل دیجی‌کالا را به سؤال‌های دیجیاتو می‌خوانید.
مهم‌ترین چالش‌های کسب‌وکارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و اکوسیستم استارتاپی کشور در سال ۱۴۰۳ به‌طورکلی رگولاتوری و مواجهه با انواع و اقسام رگولاتورهاست. نوسانات نرخ ارز، کاهش قدرت خرید مردم و کیفیت پایین سرعت اینترنت هم همچنان چالش‌برانگیز است.
در چنین وضعی، نظر من درباره اثرگذاری این تحولات بر اکوسیستم این است که قاعدتاً هر نوع سرمایه‌گذاری، اعم از کوتاه‌مدت و بلندمدت، در اکوسیستم انجام شود به نفع اکوسیستم است.
هرچند امسال برخی تحرکات وجود داشت اما حجم آنها بسیار کوچک بود درحالی که انتظار بسیار بیشتر است. من نقش دولت و رگولاتوری را در افزایش جذابیت بازار برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم و پررنگ می‌بینم. واقعیت این است که اکوسیستم اقتصاد دیجیتال در مقایسه با بسیاری از اکوسیستم‌های سنتی، جذابیتی ندارد و باتوجه‌به شرایط امروز، اگر مردم پولشان را برای سرمایه‌گذاری وارد بازارهای دیگر کنند، سود بیشتری عایدشان می‌شود. اما با تمهیداتی ازجمله ورود شرکت‌ها به بورس و اعطای امتیازاتی به اکوسیستم، می‌توان جذابیت را به اکوسیستم بازگرداند؛ درنتیجه، درحال‌حاضر تحرکات بااینکه خیلی مثبت بوده اما بسیار کوچک است. در واقع، سال ۱۴۰۳ اکوسیستم با رکود همراه بود.
ورود داخلی‌ها، مثلاً گروه گلرنگ یا انتخاب، به اکوسیستم به‌نظرم اتفاق بسیار مبارکی است؛ به‌عبارتی، ورود سرمایه‌گذاران سنتی به اکوسیستم بیانگر این است به‌هرحال این بازار می‌تواند برای آنها هم جذابیت‌هایی داشته باشد که من از این رویه استقبال می‌کنم؛ چون منجر به تکاپو، پویایی و رشد اکوسیستم می‌شود.
باتوجه‌به روندهای فعلی و احتمالات پیش‌رو فکر می‌کنم نمی‌توان در سال آینده سناریویی برای استارتاپ‌های ایرانی متصور شد. دلیلش هم این است که اکوسیستم استارتاپی ایران از کل اقتصاد کلان ما خیلی دور نیست.
آنچه می‌بینم این است که امروز با رکود مواجهیم. من به اینکه سال آینده هم به‌طور جدی از رکود فعلی خارج شویم، خیلی خوش‌بین نیستم؛ تلاش می‌کنیم اما فکر می‌کنم این‌طور نیست که قرار است اتفاق خارق‌العاده‌ای بیفتد؛ زیرا اگر بخواهیم اکوسیستم جذابیت بیشتری داشته باشد، باید در سیاست‌گذاری‌ها تجدیدنظر کنیم.
دراین‌میان، تعامل با دنیا هم اهمیت زیادی دارد اما سرمایه‌گذار خارجی به‌واسطه تحریم نمی‌تواند وارد بازار ایران شود. آنهایی هم که آمدند ما روی خوشی به آنها نشان ندادیم؛ درنتیجه پول جدید به کشور وارد نشده و این روند خوبی نیست.
به همین دلیل در سال ۱۴۰۴ سناریوی خاص یا اتفاق خارق‌العاده‌ای برای استارتاپ‌های ایرانی متصور نیستم؛ یعنی شرایط کمافی‌السابق پیش می‌رود؛ چون سال ۱۴۰۳ جابه‌جایی‌های مختصر اتفاق افتاد، گروه‌های همراه اول، گلرنگ، انتخاب و فولاد مبارکه وارد اکوسیستم شدند و برخی قدیمی‌ترها مثل سرآوا از اکوسیستم خارج شدند.
معتقدم برای پیشرفت بهتر حوزه‌های کسب‌وکار یا فناوری هرجا که نوآوری و خلاقیت باشد، حتماً پتانسیل رشد وجود دارد. جدا از آن، فکر می‌کنم باتوجه‌به شرایط اقتصادی کشور برای بازارهای مالی و حوزه فین‌تک فرصت خوبی وجود دارد و می‌توانند رشد کنند. از طرفی، حوزه‌ای که مرتبط با هوش مصنوعی باشد هم جای پیشرفت دارد. با ضرب‌آهنگ شاید کمتر هم تجارت‌الکترونیک رشد خواهد کرد.
در طرف مقابل، همچنان چالش‌های بزرگ اکوسیستم قواعد و قانون‌گذاری‌های کلان مثل ممنوعیت واردات، مبارزه با قاچاق کالا و قواعد قیمت‌گذاری دستوری خواهد بود. البته صاحبان فضای سنتی به‌ویژه در بازارهای مالی مقاومت‌هایی خواهند کرد که این هم از دیگر چالش‌های این حوزه است.
رکود، نقدینگی و مهاجرت
باتوجه‌به اینکه مهم‌ترین تهدیدات برای اکوسیستم در سال آینده همچنان رکود و نقدینگی است، برای سال آینده به کارآفرینان استارتاپی توصیه می‌کنم امیدوار باشیم. باوجود مشکلات و چالش‌های بزرگ همچنان می‌توان ارزش‌آفرینی کرد؛ زیرا با این نگاه، منافع هم تأمین می‌شود. سخت است اما شدنی است؛ برای همین به نظرم باید همچنان امیدوار بود.
