قهوه، نوشیدنی تلخی که در سال‌های اخیر طرفداران پر و پا قرصی در ایران هم پیدا کرده، در ماه‌های اخیر روند فزاینده قیمتی را در بازار پیدا کرده است. عوامل متعددی در رشد نرخ این محصول در بازار جهانی نقش دارند که این عوامل زنجیره تأمین قهوه، از مزرعه تا فنجان را تحت تأثیر قرار داده‌‌اند.
قهوه که بعد از نفت از پرمعامله‌ترین محصولات در جهان شناخته می‌شود، در ماه‌های اخیر رشد ۱۰۳ درصدی قیمت را از خود بر جای گذاشته که این امر نگرانی زیادی را در بین طرفداران آن ایجاد کرده است.
این محصول کشاورزی در مناطق گرمسیری محدودی کشت می‌شود که ازجمله آن می‌توان به برزیل، کلمبیا، ویتنام و اتیوپی اشاره کرد. یکی از دلایل رشد قیمت قهوه، شرایط اقلیمی ویتنام و برزیل است. خشکسالی شدید در ماه‌های اوت و سپتامبر و سپس بارندگی شدید در ماه اکثبر باعث شده تا تولید این محصول در این کشورها کاهش یابد.
افزایش تقاضا و کاهش عرضه در برزیل و کلمبیا نیز از دیگر عوامل مهم جهش بیش از دو برابری قیمت قهوه به حساب می‌آیند.
علاوه بر تغییرات اقلیمی، قوانین و تعرفه واردات قهوه در هر کشور بر افزایش قیمت این محصول در آن کشور تأثیر چشمگیری دارد. به طور مثال در آمریکا، بعد از راه یافتن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس جمهور آمریکا به کاخ سفید، بحث اعمال تعرفه‌های وارداتی دوباره اوج گرفت.
ترامپ مدت‌هاست که بر کاهش کسری‌های تجاری، مهار مهاجرت غیرقانونی و برخورد با قاچاق مواد مخدر تأکید دارد. به همین دلیل، او با استناد به قانون اختیارات اقتصادی بین‌المللی در شرایط اضطراری، اقدام به وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر تمامی کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک کرده است.
از آنجایی که آمریکا بزرگ‌ترین وارد‌کننده و مصرف‌کننده قهوه در جهان است، بخشی از قهوه مورد نیاز خود را از کشورهای کانادا و مکزیک تأمین می‌کند. انجمن ملی قهوه آمریکا هم اعلام کرد که در صورت وضع این تعرفه‌ها، قیمت قهوه تا سقف ۵۰ درصد در آمریکا افزایش می‌یابد.
با توجه به اینکه آمریکا نقش مهمی در بازار جهانی دارد، بنابراین اعمال این تعرفه‌ها می‌تواند به صورت غیرمستقیم بر افزایش قیمت این محصول در کنار سایر موارد تأثیرگذار باشد.
در ایران هم سیاست‌گذاری‌های انجام شده در زمینه ارز، بر افزایش قیمت این محصول در بازار تأثیر گذاشته است. آنطور که چندی پیش حسام ربعی، رئیس انجمن قهوه ایران به انتخاب گفته، در گذشته واردات قهوه با ارز نیمایی انجام می‌شد، اما حالا و با توجه به حذف ارز نیمایی، نرخ ارز وارداتی قهوه به ۶۵ هزار تومان رسیده که این عدد متغیر است.
با توجه به اینکه احتمال افزایش نرخ گمرکی واردات قهوه وجود دارد و معاملات هم بر مبنای تالار ارزی انجام می‌شود، قطعا این شرایط می‌تواند بر رشد نرخ قهوه در ایران نقش داشته باشد.
قهوه عربیکا و روبوستا رست‌شده دو نوع محبوب قهوه در جهان هستند. بررسی قیمت قهوه در فروشگاه‌های اینترنتی حاکی از آن است که در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲، هر کیلو قهوه عربیکا رست‌شده بسته به نوع و کیفیت محصول با قیمت ۳۵۰ هزار تا ۶۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسید. همچنین قهوه رست‌شده روبوستا هم از ۳۲۰ هزار تومان شروع می‌شد و تا ۶۰۰ هزار تومان ادامه داشت.
اما حالا، نرخ قهوه عربیکا رست‌شده بین ۱۲۵ تا ۱۴۶ درصد افزایش داشته و قیمت این نوع قهوه درحال حاضر بین ۷۹۰ هزار تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان متغیر است.
قیمت قهوه روبوستا رست‌شده هم با افزایش نرخ ۱۰۰ تا ۱۰۳ درصدی همراه بوده و در حال حاضر این نوع قهوه بین ۶۵۰ هزار تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است.
در بازار جهانی هم هر تن روبوستا سال گذشته با قیمت ۲۷۰۰ دلار به ازای هر تن به فروش می‌رسید. اما در حال حاضر با افزایش ۱۰۳ درصدی، با نرخ ۵۵۰۰ دلار به ازای هر تن عرضه می‌شود.
براساس این گزارش، قهوه یک کالای پرتقاضا در بازار محسوب می‌شود. از آنجایی که قیمت قهوه بیش از هر چیز به شرایط اقلیمی وابسته است، حداقل کار این است که دولت‌ها برای واردات این کالا تعرفه‌های سنگین و سیاست‌گذاری‌های ارزی اشتباه وضع نکنند تا هم کسب‌وکارها آسیب نبینند و هم تمام مردم بتوانند به راحتی به این محصول دسترسی داشته باشند.
