به گزارش خبرنگار تابناک از استان گلستان، این استان یکی از قطب‌های تولید محصولات کشاورزی و طیور کشور، نقش کلیدی در تأمین امنیت غذایی ایران دارد. این استان با ۵۶۰ هزار هکتار زمین زراعی، تولیدکننده محصولات استراتژیکی مانند گندم با گلوتن بالا، کلزا، جو، چغندر قند، برنج و سویا است. همچنین بخش قابل‌توجهی از صیفی‌جات و میوه‌های باغی موردنیاز بازارهای کشور را تأمین می‌کند. اما این حجم از تولید، وابسته به کود و سم است که بخش زیادی از آن باید از طریق شرکت‌های خدمات حمایتی کشاورزی با قیمت دولتی در اختیار کشاورزان قرار گیرد.

در حالی که کشاورزان در آستانه کشت بهاره قرار دارند و مقابله با بیماری‌هایی مانند قارچ زنگ زرد نیازمند تأمین به‌موقع کود و سم است، نوسانات بازار، نگرانی گسترده‌ای میان آن‌ها ایجاد کرده است. کودهای یارانه‌ای تنها برای محصولاتی که طرف قرارداد دولت هستند، اختصاص می‌یابد و سایر کشت‌ها با چالش کمبود و افزایش قیمت کود مواجه‌اند.

نماینده مردم علی‌آباد کتول در مجلس، در تذکری شفاهی به رئیس مجلس، تأکید کرد که قوت غالب مردم گلستان از کشاورزی تأمین می‌شود و گرانی و کمبود کود و سم، کشاورزان را زمین‌گیر خواهد کرد. رحمت‌الله نوروزی با انتقاد از نبود کود شیمیایی در بازار، اعلام کرد که این مسئله دیگر به تحریم و عوامل خارجی مربوط نیست، بلکه ناشی از مشکلات تولید داخلی است و وزیر جهاد کشاورزی باید هرچه سریع‌تر به آن ورود کند.

وزیر جهاد کشاورزی در واکنش به این بحران، اعلام کرد که حمایت از تولید داخلی اولویت نخست وزارتخانه است و در صورت لزوم، از طریق واردات نیاز کشور را تأمین خواهد کرد.

بهمن‌ماه امسال، رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان کودهای شیمیایی طی نامه‌ای به وزیر جهاد کشاورزی، نسبت به ممنوعیت واردات مواد اولیه و عدم تخصیص ارز هشدار داده بود. در این نامه، صیاد فرهادی تصریح کرده بود که شرکت‌های دولتی عامل اصلی گرانی هستند. او توضیح داد که شرکت ملی نفت، قیمت گوگرد را سه برابر، شرکت ملی مس، اسید سولفوریک را ۲.۵ برابر و شرکت ملی پتروشیمی، قیمت اوره و اسید نیتریک را ۲.۵ برابر افزایش داده‌اند. به گفته وی، تولیدکنندگان کودهای شیمیایی بیش از یک سال است که با تمام مشکلات موجود، به فعالیت خود ادامه داده‌اند، اما ادامه این روند غیرممکن شده است.

سرپرست شرکت خدمات حمایتی کشاورزی گلستان نیز اعلام کرده که کمبود کود اوره در استان، به ناترازی گاز و قطع خوراک گازی شرکت‌های پتروشیمی طی سه ماه گذشته بازمی‌گردد. او با رد هرگونه افزایش قیمت رسمی کود اوره، اعلام کرد که این کود همچنان با نرخ هر کیسه ۵۰ کیلویی، سه میلیون و نهصد و پنجاه هزار ریال توزیع می‌شود و جای هیچ‌گونه نگرانی برای کشاورزان وجود ندارد.

وی افزود که باوجود مشکلات حمل‌ونقل، تاکنون ۸۱ هزار و ۴۰۰ تن کود اوره به استان منتقل شده و ۱۳۸ درصد از برنامه تأمین کود پتاسه نیز محقق شده است. همچنین، ۸۲ درصد از برنامه تأمین کود فسفاته اجرایی شده است. او تأکید کرد که تمامی فرآیندهای توزیع نهاده‌های کشاورزی، از طریق سامانه‌های الکترونیکی پایش و کنترل می‌شود.

بااین‌حال، کشاورزان گلستانی همچنان مجبورند کود بسیاری از محصولات خود را با قیمت آزاد تأمین کنند. کارشناسان بخش کشاورزی هشدار می‌دهند که افزایش هزینه‌های تولید، سرمایه کشاورزان را تحلیل برده و زمینه بیکاری را در مناطق روستایی فراهم می‌کند. وقتی هزینه‌های تولید از سود فروش محصول فراتر رود، بسیاری از کشاورزان مجبور به ترک این حرفه و روی آوردن به مشاغل دیگر خواهند شد.

روز گذشته نیز نماینده کشاورزان گلستانی در جلسه شورای گفت و گوی دولت و لخش خصوصی خطاب به استاندار گلستان از وضعیت فعلی کمبود کود انتقاد کرد و گفت که در حال حاضر به دلیل تعطیلی چند شرکت پتروشیمی و افزایش قیمت ان در سال آینده دچار کمبود کود بخصوص کود سرک شده ایم .

به گفته وی برای هر هکتار زمین زراعی یک پاکت کود سرک اختصاص داده اند که متاسفانه فقط 30 درصد آن به کشاورز تعلق گرفته و چنانچه این کود در روزهای اول بهار به دست انها نرسد عملا محصولی در کار نخواهد بود و ممکن است تولید محصولات زراعی در استان بخصوص گندم با کاهش شدید تولید روبرو شود که تبعات آن دامن همه جامعه را خواهد گرفت.

مسئولان همواره بر خودکفایی در کشاورزی تأکید دارند، اما روند کنونی، این هدف را به چالش کشیده است. گرانی کود و سم، هزینه‌های برداشت و نبود حمایت کافی، امنیت غذایی کشور را در معرض تهدیدی جدی قرار داده و وابستگی به واردات را تشدید می‌کند.

اجرای طرح‌های گلخانه‌ای و افزایش سطح زیر کشت محصولاتی مانند گندم، برنج و باغات میوه، نیاز استان به کود را بیش از هر زمان دیگری افزایش داده است. اگرچه شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید کودهای ارگانیک فعال شده‌اند، اما این نوع کودها هنوز نتوانسته‌اند جایگاه قابل‌توجهی در میان کشاورزان پیدا کنند. بسیاری از کشاورزان همچنان به دلیل تأثیر سریع‌تر کودهای شیمیایی، ترجیح می‌دهند از آن‌ها استفاده کنند.

درحالی‌که مسئولان از تأمین کود برای کشاورزان خبر می‌دهند، اما با توجه به افزایش قیمت جهانی مواد اولیه و مشکلات داخلی تولید، به‌احتمال زیاد سال آینده، کشاورزان با موج تازه‌ای از گرانی و کمبود کود مواجه خواهند شد.

ابتدای امسال، مدیر سابق شرکت خدمات حمایتی کشاورزی گلستان از افزایش ۳۰ درصدی قیمت کود شیمیایی خبر داده و اعلام کرده بود که کودهای یارانه‌ای، صرفاً برای محصولاتی که در چارچوب الگوی کشت تعیین‌شده قرار دارند، اختصاص می‌یابد.

اگرچه کودهای شیمیایی نقش مؤثری در افزایش تولید دارند، اما استفاده بیش‌ازحد از آن‌ها، پیامدهای زیست‌محیطی خطرناکی به همراه دارد. نیتروژن اضافی موجود در خاک، به نیترات تبدیل‌شده و منابع آبی را آلوده می‌کند. تجمع فسفر در خاک و آب نیز می‌تواند منجر به پدیده اوتروفیکاسیون شود که با رشد بی‌رویه جلبک‌ها، کیفیت آب را کاهش داده و حیات آبزیان را تهدید می‌کند.

درنهایت، کشاورزان گلستانی نه‌تنها با چالش تأمین نهاده‌های کشاورزی مواجه‌اند، بلکه آینده تولیدات کشاورزی استان نیز در سایه این مشکلات، بیش از هر زمان دیگری در معرض خطر قرار دارد.