گاهشماری بر بستر محاسبات نجومی / تقویم‌ها چطور تنظیم می‌شوند

عصر ایران سه شنبه 28 اسفند 1403 - 10:11
تقویم‌ها یا آنچه در باستان با عنوان گاهشمار شناخته می‌شد، سیستمی برای تقسیم زمان در دوره‌های روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه و ترتیب این تقسیمات به شکلی معین است.

یک تقویم برای تنظیم زندگی شهری، مراسم مذهبی و برای اهداف تاریخی و علمی تدوین می‌شود. دانش گاهشماری دانش و فن تعیین و نگهداری حساب زمان است. همچنین تقویم، گاهنامه، سالنما یا سالنامه معمولاً به‌صورت نتایج یا جدول محاسبات یک سال یا یک دوره زمانی خاص اطلاق می‌شود.

نیاز روزمره

به گزارش همشهری آنلاین، توسعه یک تقویم برای مطالعه گاهشماری حیاتی است، چراکه مربوط به محاسبه زمان براساس تقسیم‌بندی‌ها یا دوره‌های منظم و استفاده از آنها برای تاریخ رویدادها است. همچنین برای هر تمدنی که به دلایل کشاورزی، تجاری، خانگی یا دیگر نیاز به اندازه‌گیری دوره‌ها دارد ضروری است. تقویم همچنین می‌تواند به‌معنای فهرستی از رویدادهای برنامه‌ریزی‌شده باشد، مانند تقویم دادگاه، یا فهرستی جزئی یا کاملا زمانی از اسناد، مانند تقویم وصیت‌نامه‌ها.

واحد محاسبات

واحد اصلی محاسبات در تقویم روز است. اگرچه اکنون روزها از نیمه‌شب تا نیمه‌شب اندازه‌گیری می‌شود، اما همیشه اینطور نبوده است. به‌عنوان مثال، ستاره‌شناسان از حدود قرن دوم میلادی تا سال ۱۹۲۵، روزها را از ظهر تا ظهر می‌شمردند.

در تمدن‌های پیشین و در میان مردمان بدوی که ارتباط کمتری بین سکونتگاه‌ها یا گروه‌های مختلف وجود داشت، روش‌های مختلف محاسبه روز هیچ مشکلی نداشت. بیشتر قبایل بدوی از حساب سحر تا سپیده استفاده می‌کردند و به‌ترتیب روزهای متوالی را طلوع یا خورشید می‌گفتند.

بعداً بابلی‌ها، یهودیان و یونانیان یک روز را از غروب تا غروب خورشید می‌شمردند، درحالی‌که گفته می‌شد برای هندوها و مصریان روز از سپیده‌دم و برای رومی‌ها در نیمه‌شب آغاز می‌شد. دوره‌های یک تقویم (مانند سال‌ها و ماه‌ها) معمولاً، نه لزوماً، با چرخه خورشید یا ماه هماهنگ هستند. متداول‌ترین نوع تقویم پیشامدرن، تقویم قمری بود، تقویم قمری که گهگاه یک‌ماه میانی اضافه می‌کند تا در درازمدت با سال شمسی هماهنگ بماند.

واحدها و چرخه‌های استاندارد

همچنین تنوع زیادی در روش‌های تقسیم روز وجود داشت. به‌عنوان مثال، در بابل، روز نجومی متفاوت از روز مدنی تقسیم می‌شد که مانند سایر فرهنگ‌های باستانی از «ساعت» تشکیل شده بود. طول ساعت‌ها ثابت نبود، اما با فصل متفاوت بود، ساعت‌های روز در تابستان و ساعت‌های شب در زمستان طولانی‌تر بودند.

چنین تغییرات فصلی در تقسیمات روز، که اکنون ساعات فصلی یا زمانی نامیده می‌شود، در دوران باستان مرسوم شد، چراکه با طول زمان خورشید در بالای افق، حداکثر در تابستان و حداقل در زمستان مطابقت داشت. تنها با ظهور ساعت‌های مکانیکی در اروپای غربی در پایان قرن سیزدهم، ساعات فصلی دیگر کاربردی نداشت.

اندازه‌گیری زمان

بیشتر تمدن‌های اولیه غربی از ۲۴ساعت فصلی در روز استفاده می‌کردند - ۱۲ساعت نور روز و ۱۲ساعت تاریکی. این رویه مربوط به یونانیان، سومری‌ها و بابلی‌ها، مصری‌ها و رومی‌ها و تا آنجا که به‌حساب مدنی مربوط می‌شد، مسیحیت غربی بود.

اخترشناسان بابلی، شاید در ترجیح سیستم مدنی متغیر، هر روز را به ۱۲واحد مساوی تقسیم می‌کردند که bēru نامیده می‌شد، که هریک به ۳۰گش تقسیم می‌شد. قدیمی‌ترین متون نجومی شناخته شده مربوط به دوره بابلی قدیم است، اما این سیستم دوگانه ممکن است به جامعه سومری قبلی نسبت داده شود.

منبع خبر "عصر ایران" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.