تینا مزدکی_صنعت هوافضای چین در سال‌های اخیر با پروژه‌های جاه‌طلبانه و پیشرفت‌های سریع خود توجه جهانیان را جلب کرده است. یکی از جذاب‌ترین دستاوردهای اخیر، رونمایی از جنگنده نسل ششم «امپراتور سفید» (Baidi) است؛ مفهومی که در ابتدا تحلیلگران غربی را غافلگیر کرد، اما پس از بررسی‌های دقیق‌تر، مشخص شد که این طرح بیش از آنکه یک واقعیت مهندسی باشد، به داستان‌های علمی-تخیلی شباهت دارد.
امپراتور سفید: آیا چین در حال ساخت جنگنده‌های فضایی است؟
این جنگنده نخستین بار در نمایشگاه هوایی ژوهای ۲۰۲۴ به نمایش درآمد، اما آنچه ارائه شد، تنها یک ماکت بود و نه یک نمونه عملیاتی. این طرح توسط شرکت هوانوردی چین (AVIC) توسعه یافته و بخشی از پروژه «نَنتیانمِن» است؛ برنامه‌ای که هدف آن ادغام قابلیت‌های رزمی در فضا و جو زمین است.
ویژگی منحصربه‌فرد امپراتور سفید، توانایی عملکرد در ارتفاعات نزدیک به فضا است که آن را به سلاحی استراتژیک در زرادخانه نظامی چین تبدیل می‌کند.
فناوری‌های پیشرفته امپراتور سفید
امپراتور سفید از طراحی بدون دم و بدنه‌ای الماسی‌شکل بهره می‌برد که به‌منظور کاهش سطح مقطع راداری و افزایش قابلیت پنهان‌کاری طراحی شده است. این جنگنده می‌تواند به سرعت‌های مافوق صوت و شاید حتی هایپرسونیک (فراصوتی) دست یابد، ویژگی‌ای که به آن اجازه می‌دهد در مدت کوتاهی فواصل طولانی را طی کند و از سامانه‌های دفاعی دشمن بگریزد.
یکی از نوآوری‌های مهم این جنگنده، قابلیت عملکرد در هر دو محیط جوی و نزدیک‌فضا است. این ویژگی، مزایای استراتژیکی را در هر دو حوزه هوایی و فضایی برای چین به ارمغان می‌آورد. از نظر تسلیحاتی، امپراتور سفید به یک محفظه تسلیحاتی کشیده برای حمل موشک‌های هایپرسونیک با کلاهک هسته‌ای و سلاح‌های ضدماهواره مجهز شده است. چنین تجهیزاتی، این جنگنده را به نیرویی قدرتمند در عملیات‌های تهاجمی و تدافعی تبدیل می‌کند.
همچنین، سیستم‌های اویونیکی مبتنی بر هوش مصنوعی در این جنگنده، توانمندی‌های عملیاتی آن را بهبود داده و بار کاری خلبان را کاهش می‌دهند. افزون بر این، گفته می‌شود که امپراتور سفید ممکن است به سیستم‌های لیزری جهت مقابله با موشک‌ها و سایر تهدیدات مجهز باشد.
البته، همه این قابلیت‌ها فعلاً در حد یک ماکت باقی مانده‌اند و تبدیل آن‌ها به واقعیت چالشی بزرگ خواهد بود.
آیا امپراتور سفید بیش از حد ایده‌آل‌گرایانه است؟
چین در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در فناوری‌های نظامی و هوافضایی داشته است. برای مثال، جنگنده نسل پنجمی J-۲۰ نشان داد که چین به‌طور جدی در حال توسعه فناوری پنهان‌کاری است. همچنین، این کشور موفق به آزمایش سامانه‌های موشکی هایپرسونیک مانند DF-ZF شده است که نشان می‌دهد رسیدن به چنین سرعت‌هایی در جنگنده‌های نسل آینده دور از ذهن نیست.
با این حال، اجرای عملیاتی مفهوم «جنگنده فضایی-هوایی» همچنان یک چالش مهندسی بزرگ محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین مسائل، چگونگی بازگشت چنین جنگنده‌ای از جو زمین و کنترل آن در سرعت‌های بسیار بالا است.
در بخش تسلیحاتی، چین تاکنون موشک‌های هایپرسونیک و سلاح‌های ضدماهواره را با موفقیت توسعه داده است. اما توانایی تجهیز امپراتور سفید به چنین تسلیحاتی، به‌خصوص در فضا، همچنان محل تردید است.
چین در حوزه هوش مصنوعی نیز یکی از پیشگامان جهانی است و ادغام هوش مصنوعی در سامانه‌های نظامی آن از جمله پهپادها و سامانه‌های خودکار، به‌سرعت در حال پیشرفت است. در نتیجه، استفاده از هوش مصنوعی در اویونیک امپراتور سفید چندان دور از ذهن به نظر نمی‌رسد.
اما سلاح‌های لیزری همچنان در مراحل آزمایشی قرار دارند و تجهیز یک جنگنده نسل ششم به چنین سامانه‌ای فعلاً بیش از حد خوش‌بینانه به نظر می‌رسد. اگرچه چین در این زمینه آزمایش‌هایی انجام داده، اما هنوز راه زیادی برای بهره‌برداری عملیاتی از این فناوری در جنگنده‌ها باقی مانده است.
امپراتور سفید: تهدید واقعی یا یک فریب مهندسی؟
برخی تحلیلگران معتقدند که امپراتور سفید ممکن است تنها یک ترفند تبلیغاتی باشد. نشریه Bulgarian Military در گزارشی مطرح کرده که این پروژه می‌تواند با هدف ترساندن غرب و تحریک ایالات متحده به افزایش هزینه‌های دفاعی طراحی شده باشد.
مشابه برنامه «جنگ ستارگان» که توسط رونالد ریگان در دوران جنگ سرد معرفی شد، چین ممکن است از امپراتور سفید به‌عنوان ابزاری برای ایجاد ترس و انحراف تمرکز رقبای خود استفاده کند.
علاوه بر این، همزمان با انتشار اخبار مربوط به امپراتور سفید، چین آزمایش‌هایی را روی جنگنده‌های نسل ششم J-۳۶ و J-۳۵ انجام داده است. برخی تحلیلگران گمان می‌کنند که تمرکز رسانه‌ها روی امپراتور سفید، در واقع پوششی برای پروژه‌های واقعی چین در زمینه جنگنده‌های نسل ششم است.
امپراتور سفید ممکن است یک تهدید نباشد، اما چین همچنان یک چالش است
امپراتور سفید بازتابی از جاه‌طلبی‌های چین در توسعه جنگنده‌های نسل آینده است. ویژگی‌هایی مانند پنهان‌کاری پیشرفته، سرعت‌های مافوق صوت، قابلیت‌های فضایی-هوایی و سامانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، نشان‌دهنده اهداف چین برای تبدیل شدن به قدرتی پیشرو در حوزه هوافضا هستند.
در حالی که برخی از این قابلیت‌ها با فناوری‌های فعلی چین دست‌یافتنی به نظر می‌رسند، بسیاری دیگر هنوز در مرحله مفهومی قرار دارند. توسعه یک جنگنده با چنین ویژگی‌هایی، نیازمند سرمایه‌گذاری هنگفت و حل چالش‌های فنی پیچیده است. بنابراین، هرچند ممکن است امپراتور سفید در آینده‌ای دور به واقعیت بپیوندد، اما در حال حاضر، چین همچنان راه درازی در پیش دارد تا بتواند چنین جنگنده‌ای را عملیاتی کند.
منبع: ۱۹fortyfive
۳۲۳
