خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در یکی از جدیدترین اقدام، دستور اجرایی انحلال وزارت آموزش و پرورش این کشور را امضاء کرد. رئیس جمهور آمریکا در مراسم امضای این فرمان با تاکید بر اینکه با این سیاست، آموزش بسیار بسیار بهتر خواهد شد اظهار داشت که اطمینان دارد ایالت‌های آمریکا پس از حذف وزارت آموزش، در زمینه آموزش بهتر عمل خواهد کرد. در مورد ابعاد این موضوع چند نکته حائز اهمیت است.

ترامپ و انحلال وزارت آموزش

طبق آمار سال ۲۰۲۲ بیش از ۴۹.۶ میلیون دانش آموز در مدارس دولتی ابتدایی و متوسطه در آمریکا ثبت نام کردند که حدود یک هفتم کل جمعیت این کشور را شامل می‌شود. شعار محوری وزارت آموزش آمریکا (U.S Department of Education) تقویت تعالی آموزشی و تضمین دسترسی برابر به فرصت‌های آموزشی برای همه است. وزارت آموزش یکی از وزارتخانه‌های دولت آمریکا است که وظیفه نظارت بر امور آموزش در این کشور را بر عهده دارد. در اکتبر ۱۹۷۹ م جیمی رئیس جمهور وقت آمریکا قانون سازمان‌دهی این وزارتخانه را امضا کرد. بر اساس این قانون، وزارت بهداشت، آموزش و رفاه به دو وزارت آموزش و وزارت بهداشت و خدمات انسانی تقسیم شد. در نتیجه این اقدام وزارت آموزش از می ۱۹۸۰ رسماً فعالیت خود را آغاز کرد.

از زمان تاسیس، وزارت آموزش و پرورش با درخواست‌های مستمر انحلال از سوی جمهوری‌خواهان مواجه بوده و اکنون با شدت بیشتری دنبال می‌شود. این انحلال همچنین بخشی از پروژه ۲۰۲۵ است که طرحی سیاستی توسط بنیاد هریتیج برای هدایت دومین دوره ریاست جمهوری ترامپ عنوان می‌شود. در اولین جمله بخش آموزش پروژه ۲۰۲۵ آمده است که سیاست آموزشی فدرال باید محدود شود و در نهایت وزارت آموزش فدرال باید حذف شود. بر همین اساس در دو ماه گذشته، اقدامات کاخ سفید، آسیب‌پذیری مدارس دولتی را افزایش داده است. برخی از این اقدامات شامل محروم کردن مدارس از بودجه، راه‌اندازی برنامه‌های کوپن مدارس ملی، تامین بودجه بیشتر و نظارت کمتر برای اپراتورهای خصوصی و چراغ سبز به حملات اداره مهاجرت و گمرک به مدارس دولتی است. با این حال، انجام این کار مستلزم تصمیم کنگره و حمایت هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه است. مجلس نمایندگان آمریکا در سال ۲۰۲۴ م اصلاحیه‌ای را در لایحه‌ای که به دنبال حذف این وزارتخانه بود، بررسی و رد کرد. همچنین از آنجا که بسیاری از اقدامات ترامپ برای تغییر شکل دولت فدرال در دادگاه مسدود شده است، احتمال اینکه قضات حکم به تجاوز ترامپ از اختیارات خود بدهند و احتمالاً با شکایت‌های قضایی مواجه شود نیز بسیار بالا است.

چرایی اقدام ترامپ و واکنش‌ها به آن

ترامپ در سخنرانی امضای فرمان اجرایی، وزارت آموزش را پرهزینه و ناکارآمد خواند. ترامپ اعلام کرد که می‌خواهد این وزارتخانه را لغو کند، زیرا نمرات دانش‌آموزان در نمرات استاندارد به طور مداوم کاهش یافته است و در صدد است تا کنترل نظام آموزش عمومی را از دولت فدرال به ایالت‌ها و دولت محلی منتقل کند. این در حالی است که طبق شاخص زندگی بهتر که توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، ایالات متحده از نظر میزان تحصیلات در بین ۴۱ کشور در رتبه هشتم و از نظر مهارت دانش‌آموزان در رتبه ۱۹ قرار گرفت. این در حالی است که اکثریت جامعه آمریکا با این اقدام ترامپ مخالف هستند. طبق نظرسنجی که در سال ۲۰۲۴ توسط سازمان All۴Ed انجام گرفت، ۵۸ درصد از پاسخ دهندگان در خطوط حزبی مخالف لغو وزارت آموزش بودند.

موافقان این اقدام بیشتر اعضای حزب جمهوری‌خواه و راست‌گرایان هستند. کوین رابرتز رئیس بنیاد هریتیج و از مدافعان اصلی این انحلال گفت که «برای دهه‌ها، میلیاردها دلار پول مالیات‌دهندگان وارد سیستمی در حال شکست شده است. سیستمی که تلقین چپ را بر برتری دانشگاهی اولویت می‌دهد، در حالی که پیشرفت دانش‌آموزان راکد می‌ماند و آمریکا بیشتر عقب می‌ماند.» این در حالی است که مخالفان معتقدند حذف این وزارتخانه باعث می‌شود کودکان در یک سیستم آموزشی اساساً نابرابر باقی بمانند. دریک جانسون رئیس انجمن ملی پیشرفت رنگین‌پوستان آمریکا اعلام کرد که «این روز سیاهی برای میلیون‌ها کودک آمریکایی است که برای آموزش با کیفیت به بودجه فدرال وابسته هستند، از جمله آنهایی که در جوامع فقیر و روستایی با والدینی که به ترامپ رای داده‌اند» چاک شومر رهبر اقلیت سنا از ایالت نیویورک، این فرمان را قبض قدرت ظالمانه و یکی از مخرب‌ترین و ویرانگرترین گام‌هایی که دونالد ترامپ تاکنون برداشته خواند. مارگارت اسپلینگ وزیر آموزش آمریکا در دوره جورج دبلیو بوش این سوال را مطرح کرد که آیا این وزارتخانه قادر به انجام ماموریت‌های باقی مانده خود خواهد بود و آیا در نهایت مدارس را بهبود خواهد بخشید یا خیر.

پیامدهای انحلال وزارت آموزش

افزایش آسیب‌پذیری دانش‌آموزان

هر چند دولت وعده داده است که تامین مالی مدارس تحت حمایت از جمله برای مدارس با فقر بالا و برنامه پیشرفت تحصیلی روستایی و کم درآمد را حفظ حواهد کرد، اما بکی پرینگل رئیس انجمن ملی آموزش آمریکا معتقد است که «انحلال این وزارتخانه به معنای منابع کمتر برای آسیب‌پذیرترین دانش‌آموزان، کلاس‌های بزرگ‌تر، خدمات آموزشی ویژه کمتر برای دانش‌آموزان دارای معلولیت و حمایت کمتر از حقوق مدنی است.» در این فرآیند انحلال به میلیون‌ها دانش‌آموز کم‌درآمد در سراسر کشور آسیب وارد می‌شود. به طور کلی ۹۰ درصد کل دانش آموزان و ۹۵ درصد دانش‌آموزان دارای معلولیت در آمریکا در مدارس دولتی حضور دارند. بر اساس تجزیه و تحلیل مرکز پیشرفت آمریکا، ۱۸۰ هزار موقعیت آموزشی ممکن است در پی این اقدام از دست برود که بر ۲.۸ میلیون دانش‌آموز در جوامع کم‌درآمد تاثیر می‌گذارد. تقریباً ۷.۵ میلیون دانش‌آموز دارای معلولیت آموزش ویژه با ارزش تقریبی ۱۵ میلیارد دلار دریافت می‌کنند. با انحلال وزارت آموزش این برنامه به آژانس دیگری منتقل می‌شود و احتمال دریافت خدمات و حمایت‌های مورد نیاز دانش‌آموزان ADHD، اوتیسم و … نیز کمتر می‌شود.

افزایش تبعیض

بعد از انحلال وزارت آموزش، وظایف آن به سایر ادارات فدرال منتقل می‌کند. به طور خاص دولت در نظر دارد دفتر حقوق مدنی وزارت آموزش را به وزارت دادگستری منتقل کند. این اقدام توانایی این سازمان را برای محافظت از دانش آموزان در برابر تبعیض نژادی، جنسیتی و ناتوانی تضعیف می‌کند. فقدان نظارت قوی فدرال میلیون‌ها دانش‌آموز را در معرض تبعیض قرار می‌دهد که در نوع خود منجر به سطوح پایین‌تر انگیزه و پیشرفت تحصیلی و خطر بالاتر ترک تحصیل می‌شود. موضوع دیگر چگونگی مدیریت کمک‌های مالی، وام‌های دانشجویی فدرال و مسائل مربوط به آنها است که اکنون در دست وزارت آموزش قرار دارد. حدود یک سوم از دانشجویان کالج در آمریکا برای پرداخت شهریه به این وام‌ها متکی هستند. انحلال این وزارتخانه می‌تواند دانش‌آموزان و خانواده‌ها را از این حمایت محروم کرده و ترک تحصیل بیشتر برای دانش‌آموزان را به عنوان انتخاب بهتر مطرح کند.

کاهش بدنه کارشناسی در سطح ملی

وزارت آموزش در چند ماه اخیر اعلام کرد که نیروی کار خود را در همه بخش‌ها تقریباً به نصف کاهش می‌دهد. در آغاز سال، مرکز ملی آمار آموزش بیش از ۱۰۰ نفر را استخدام کرد. اما در ماه مارس همه کارمندان به جز سه نفر در مرخصی اداری قرار گرفتند و در نهایت اخراج خواهند شد. این مرکز از سال ۱۸۶۷ م به عنوان یک منبع مرکزی و قابل اعتماد از اطلاعات برای مربیان، محققان و عموم مردم محسوب می‌شود. متیو گاردنر کلی که سیستم‌های مالی آموزش آمریکا (K-۱۲) کشور را در دانشگاه واشنگتن را مطالعه می‌کند، این امر را «یک تاثیر کاملاً ویرانگر» توصیف کرده است.

نتیجه

فرمان اجرایی انحلال وزارت آموزش جدیدترین اقدام ترامپ در داخل آمریکا است. این امر مخالفت بسیاری از کارشناسان را برانگیخته است در حالی که مهم‌ترین موافقان آن نیز جمهوری‌خواهان و راست‌گرایان هستند. دلیل این اقدام از سوی ترامپ پرهزینه بودن، عدم بازدهی مناسب و انتقال وظایف آموزشی از دولت فدرال به ایالت‌ها عنوان شده است. به نظر می‌رسد این اقدام به ویژه در بلندمدت تبعاتی از جمله کاهش بدنه کارشناسی در نظام آموزشی آمریکا، گسترش تبعیض بین دانش‌آموزان در بخش‌های عمومی و خصوصی و افزایش آسیب‌پذیری دانش‌آموزان کم توان مالی و دارای معلولیت را به همراه خواهد داشت.

سجاد مرادی کلارده؛ پژوهشگر روابط بین‌الملل