همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: دانشمندان سال‌هاست شفق‌های قطبی را مطالعه می‌کنند، اما STEVE همچنان معمایی ناشناخته باقی‌مانده است. این نوار نورانی بنفش، سفید و گاهی سبز، برخلاف شفق‌های قطبی، حرکت نمی‌کند و مکانی نامتعارف در آسمان را برای نمایش خود انتخاب می‌کند. اما علت ظهور ناگهانی آن چیست؟
قوی‌ترین طوفان خورشیدی
۲۳ مارس، زمین با قوی‌ترین طوفان خورشیدی شش سال اخیر مواجه شد. یک پرتاب جرمی از تاج خورشیدی (CME)، یعنی توده‌ای عظیم از پلاسمای داغ و میدان مغناطیسی که از خورشید خارج شده بود، به زمین برخورد کرد. این برخورد بدون هشدار قبلی رخ داد و منجمان را شگفت‌زده کرد، چراکه این طوفان به دلیل سرعت پایین‌ترش نسبت به CME های معمول، از دید تلسکوپ‌ها پنهان مانده بود.
در نتیجه این طوفان، شفق‌های قطبی خیره‌کننده‌ای در سراسر جهان مشاهده شد. اما این تنها شگفتی شب نبود. پدیده STEVE نیز در مناطق مختلفی از ایالات متحده و بریتانیا ظاهر شد. آیا این نشانه‌ای از فعالیت‌های مغناطیسی غیرمنتظرة زمین است؟
پدیده‌ای متفاوت از شفق‌های قطبی
به گزارش سایت space در نگاه اول، STEVE بسیار شبیه شفق‌های قطبی به نظر می‌رسد، اما در حقیقت پدیده‌ای کاملاً متفاوت است. درحالی‌که شفق‌های قطبی حاصل برخورد ذرات پرانرژی خورشیدی با جو زمین هستند، STEVE از یک جریان داغ پلاسما ایجاد می‌شود که با سرعتی حدود ۲۱,۴۰۰ کیلومتر بر ساعت از زمین عبور می‌کند.
این جریان پلاسما باعث ایجاد اصطکاک شدید با هوای اطراف شده و گازهای جو را تحریک می‌کند، درست مانند مکانیزمی که شفق‌های قطبی را ایجاد می‌کند. اما برخلاف شفق‌های قطبی که رقصان و متغیرند، STEVE ثابت و بی‌حرکت باقی می‌ماند و نوری نرم و گسترده در آسمان ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید :
طوفان خورشیدی و ظهور غیرمنتظره STEVE
در شب ۲۳ مارس، یک طوفان مغناطیسی قوی، شفق‌های قطبی را در بسیاری از نقاط جهان پدید آورد. اما همزمان، STEVE نیز در داکوتای جنوبی، ایالت واشنگتن، آیداهو، مونتانا و حتی در اسکاتلند مشاهده شد.
این طوفان خورشیدی غافلگیرکننده بود. دانشمندان آن را پیش‌بینی نکرده بودند، زیرا برخلاف طوفان‌های خورشیدی معمولی، این مورد با سرعتی کمتر از حد انتظار حرکت می‌کرد و در نتیجه از دید تلسکوپ‌های خورشیدی پنهان مانده بود. این رخداد توجه دانشمندان را به تأثیرات ناشناخته طوفان‌های خورشیدی بر مغناطوسفر زمین جلب کرده است.
چرا STEVE معمایی حل‌نشده باقی‌مانده است؟
با اینکه دانشمندان موفق شده‌اند بعضی ویژگی‌های STEVE را توضیح دهند، هنوز ابهامات زیادی درباره منشأ و مکانیزم دقیق آن وجود دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد میدان‌های مغناطیسی زمین هنگام طوفان‌های خورشیدی، تغییراتی غیرقابل‌پیش‌بینی را تجربه می‌کنند که ممکن است در شکل‌گیری STEVE نقش داشته باشد. اما هنوز برای درک کامل این پدیده، به مشاهدات و مطالعات بیشتری نیاز است.
آینده تحقیقات درباره STEVE
دانشمندان امیدوارند با استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌شده از ماهواره‌ها و تصاویر گرفته‌شده توسط عکاسان نجومی بتوانند به رمز و راز STEVE پی ببرند. اگرچه این پدیده نادر است، اما افزایش فعالیت‌های خورشیدی در سال‌های آینده ممکن است باعث تکرار آن شود.
به گفته محققان، مطالعه STEVE می‌تواند به ما کمک کند تا درک بهتری از تأثیرات طوفان‌های خورشیدی بر زمین و تغییرات مغناطیسی ناشی از آن پیدا کنیم؛ موضوعی که در آیندة فناوری‌های ارتباطی و ماهواره‌ای نیز اهمیت بسیاری دارد.
دریچه‌ای به ناشناخته‌های کیهانی
STEVE هنوز معمایی حل‌نشده است، اما هر بار که ظاهر می‌شود، اطلاعات جدیدی در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد. آیا این پدیده کلید درک بهتر میدان مغناطیسی زمین و تأثیرات خورشید بر آن است؟ آیا می‌تواند به ما کمک کند تا خطرات احتمالی طوفان‌های خورشیدی را پیش‌بینی کنیم؟
پاسخ این پرسش‌ها هنوز مشخص نیست، اما چیزی که روشن است این است که STEVE یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی است و همچنان در دل شب، با نوری اسرارآمیز، ما را به تفکر وامی‌دارد.
