اگر ماه کامل ناگهان کم‌نور شود، چه خواهید دید؟ پاسخ این پرسش در تصویر روز ناسا قابل‌مشاهده است؛ یک ویدیو تایم‌لپس چشمگیر که هفته گذشته در اروگوئه ضبط شده است. این پدیده سماوی، یکی از تماشایی‌ترین رویدادهای نجومی است که هم برای علاقه‌مندان به نجوم و هم برای دانشمندان اهمیت دارد.
در یک ماه‌گرفتگی کلی، زمین بین ماه و خورشید قرار می‌گیرد و باعث می‌شود که سایه زمین بر سطح ماه بیفتد. اما برخلاف یک گرفتگی ساده، ماه هیچ‌گاه کاملاً ناپدید نمی‌شود. دلیل این امر، جو زمین است که بخشی از نور خورشید را پراکنده کرده و به ماه می‌رساند. این نور که عمدتاً در طیف قرمز قرار دارد، باعث می‌شود ماه در طول گرفت رنگی متمایل به نارنجی یا قرمز خونین پیدا کند.
در ابتدای این ویدیو شگفت‌انگیز که در تصویر روز ناسا مشاهده می‌کنید، صحنه‌ای که می‌بینید ممکن است مانند روز روشن به نظر برسد، اما در حقیقت، این تنها نور قوی ماه کامل است که محیط را روشن کرده است. با آغاز گرفت، نور ماه به تدریج کاهش می‌یابد و درهمین‌حین، ستارگان کم‌نورتر که قبلاً درخشش آن‌ها تحت تأثیر نور ماه پنهان شده بود، یکی پس از دیگری آشکار می‌شوند.
یکی از زیباترین لحظات ماه‌گرفتگی کلی، هنگامی است که ماه تقریباً به‌طور کامل وارد سایه زمین شده و در دل کهکشان راه شیری قرار می‌گیرد. ناگهان آسمان پر از ستاره به نظر می‌رسد و رشته‌های پرغبار و درخشان راه شیری به‌وضوح دیده می‌شوند. این لحظه برای عکاسان نجومی یک فرصت طلایی است که بتوانند کهکشان و ماه را در یک قاب ثبت کنند.
رنگ قرمز-نارنجی ماه در طول گرفت، نتیجه پدیده‌ای به نام «پراکندگی رایلی» است. همان پدیده‌ای که باعث سرخی آسمان هنگام طلوع و غروب خورشید می‌شود، در طول ماه‌گرفتگی نیز رخ می‌دهد. وقتی نور خورشید از میان جو زمین عبور می‌کند، طول موج‌های کوتاه‌تر (آبی و بنفش) پراکنده می‌شوند و تنها طول موج‌های بلندتر (قرمز و نارنجی) باقی می‌مانند که به سطح ماه می‌رسند. به همین دلیل، ماه در اوج گرفت به ماه سرخ مشهور می‌شود.
ماه‌گرفتگی‌ها علاوه‌بر زیبایی خیره‌کننده، اهمیت علمی قابل‌توجهی نیز دارند. ستاره‌شناسان با بررسی رنگ و شدت نور منعکس‌شده از سطح ماه در طول گرفت می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درباره ترکیب جو زمین و تغییرات آن در طول زمان به دست آورند. حتی دانشمندان از این روش برای بررسی ترکیب جو سیارات فراخورشیدی که به دور ستاره‌ها دیگر می‌گردند نیز استفاده می‌کنند.
حدود دو ساعت پس از آغاز ماه‌گرفتگی، ماه به‌تدریج از سایه زمین خارج شده و درخشش خیره‌کننده خود را بازیابی می‌کند. بار دیگر نور آن بر آسمان شب حاکم می‌شود و ستاره‌هایی که برای مدتی در تاریکی می‌درخشیدند، کم‌کم در پس‌زمینه نور ماه محو می‌شوند.
