عصر ایران- پاییز 1403 تنها با خبر بمباران مرکز استقرار حزب الله و شهادت سید حسن نصرالله در مهرماه خبر ساز نبود. چرا که دومین ماه آن - آبان- آبستن خبری دیگر بود.
رویارویی مستقیم ایران و اسراییل در تاریخ سابقه نداشت هر چند ایران پیشتر حمله به ساختمان سفارت در دمشق را چنان که آمد تعرض به خاک خود اعلام و در عملیات "وعده صادق" هم برای نحستین بار موشک‌هایی به سوی اسراییل پرتاب کرد چرا که مستشار ارشد نظامی ایران در سوریه هم در زمره قربانیان حادثه بود و اسراییل مسوولیت آن را بر عهده گرفت.
در بمباران ضاحیه بیروت با 80 بمب هزار کیلوگرمی هم چنان که در روایت مهر ماه آمد یک سردار ارشد سپاه در کنار دبیر کل حزب الله و ایران به همین خاطر اعلام کرد در صدد تلافی برخواهد آمد و برای اولین بار اسراییل نیز آشکارا از قصد خود برای حمله به ایران خبر داد.
به سبب بُعد مسافت و همسایه نبودن ما مشخص بود اسراییل از طریق دریا و زمین نمی‌تواند نیرو گسیل دارد ضمن این که جغرافیای وسیع ایران ما با گسترۀ محدودی که اسراییلی‌ها از آنِ خود می دانند قابل قیاس نیست.
از این رو قابل انتظار بود که عملیات از طریق هوا باشد. اما مشخص نبود چگونه؟ این که جنگنده بفرستند و در صدد بمباران باشند یا با موشک و پهپاد این کار را انجام دهند و این که مقامی ارشد را هدف قرار دهند یا مراکز سیاسی را یا مراکز هسته‌ای یا مراکز انرژی را یا به جای اینها دست به خراب‌کاری بزنند و اختلالاتی ایجاد کنند محل سؤال بود و در سال تازه هم این بحث درگرفته که اگر مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا به میزبانی امارات به نتیجه نرسد و آمریکا و اسراییل بخواهند رو به کاری نظامی بیاورند به دنیال چه هدفی هستند؟
به هر رو در هشتمین روز از سال نو نوبت روایت هشتمین ماه سال کهنه است و باید در بامداد 5 آبان توقف کرد که مردم غرب تهران با صداهای مهیبی از خواب برخاستند که بعدتر اعلام شد صدای شلیک پدافندهای خودی بوده است.
این که جنگنده‌های اسراییل وارد آسمان ایران شده یا موشک و پرتابه فرستاده بودند یا خراب‌کاری پهپادی بوده مبهم بود تا این که 12 ساعت بعد ستاد کل نیروهای مسلح در اطلاعیه رسمی خود این گونه گزارش داد:
"جنگنده‌های اسراییلی با استفاده از فضای در اختیار ارتش آمریکا در عراق در 100 کیلومتری مرز‌های ایران و از راه دور، تعدادی موشک دور‌بردِ هواپایه را با سر‌جنگی بسیار سبک - در حدود یک‌پنجم کلاهک موشک‌های بالستیک ایرانی - به سمت برخی از رادار‌های مرزی در استان‌های ایلام، خوزستان و اطراف استان تهران پرتاب کردند و در پی عملکردِ به موقع پدافند هوایی خسارت محدود و کم‌اثری را وارد ساختند و چند سامانۀ راداری آسیب دید که تعدادی بلافاصله ترمیم شدند."
این در حالی بود که صدا و سیما از زبان مجریان به ماجرا جنبه طنز داده بود واعلام کشته شدن 4 نیروی ارتش و یک پیمانکار موجب شد صدا و سیما دست از تمسخر و کوچک‌انگاری بردارد. کوچک انگاری‌یی که بی‌اشارۀ مستقیم به صدا وسیما انتقاد رهبری را هم در پی داشت چندان که از حملۀ اسراییل با لفظ " شرارت نابخردانه" یاد کردند و هم از "بزرگ‌نمایی" برحذر داشتند و هم "کوچک‌انگاری".
در خطبه‌های نماز جمعه بعد از بمباران بیروت هم رهبری راهبرد جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تعرضات اسراییل را "نه تعلل نه شتاب‌زدگی" اعلام کرده بودند.
این چندمین بار بود که راهبرد میانه انتخاب و اعلام می‌شد چندان که قبل‌تر گفته شده بود "نه مذاکره نه جنگ" و این بار "نه تعلل نه شتاب‌زدگی" و درباره حمله 5 آبان هم: "نه بزرگ نمایی نه کوچک انگاری". چرا که اولی موجب افزایش سطح توقعات و شتاب در پاسخ و تصور کاهش امکانات دفاعی می شود و دومی باعث غفلت از حمله احتمالی بعدی.
(در واکنش به نامۀ اخیر ترامپ با دو گانۀ توافق یا جنگ اما خبر رسیده با واسطه به نامه پاسخ داده شده و این بار هنوز سیاست نه توافق نه جنگ اعلام نشده است).
تأکید آیت‌الله خامنه‌ای در خطبه های"نماز نصر" در حالی بود که برخی از جریان‌های رادیکال دولت مسعود پزشکیان را به ممانعت از عملیات علیه اسراییل متهم می‌کردند.
البته وقتی اندک زمانی بعدتر موشک ها بر اسراییل بارید همان‌ها چندی زبان در کام گرفتند و تصویر رییس جمهوری جدید را که طبعا نمی‌پسندیدند بر تابلوهای شهر نشاندند که شهردار آن همچنان همان رقیب او در انتخابات ریاست جمهوری است که در برابر چشم میلیون‌ها ایرانی گفته بود "تا آخر می‌ماند" و نماند.
از خبرهای قابل اشارۀ آبان قبول استعفای یک نمایندۀ مجلس برای تصدی معاونت ریاست جمهوری در دولت پزشکیان بود که هر چند حسب ظاهر خبری عادی است اما از چند جنبه اهمیت داشت:
نخست این که آقای حسین‌زاده اهل سنت است و برای معاونت ریاست جمهوری در نظر گرفته شده بود. دربارۀ وزیران رأی اعتماد به نماینده به عنوان وزیر موافقت با استعفای او هم تلقی می شود ولی چون برای معاون رییس جمهور رأی اعتماد اخذ نمی شود با درخواست استعفا باید موافقت شود و در ۴ مهر ۱۴۰۳ از مجموع ۲۴۷ نماینده حاضر در صحن تنها ۱۰۷ نفر با استعفای او موافقت کرده بودند و ۱۲۹ نماینده رأی مخالف دادند و ۵ نفر هم ممتنع و این یعنی باید در مجلس می ماند و به دولت نمی رفت.
تنها ۳۵ روز بعد اما دوباره این درخواست به رأی گذاشته شد و این بار از ۲۴۴ نماینده حاضر در صحن ۱۵۶ نفر رأی موافق دادند و شمار مخالفان به ۶۹ فروکاست و ممتنع ها باز ۵ نفر بودند!
مشخص نشد در این فاصله به چه واقعیت جدیدی دست یافتند که در نوبت اول بر آنها نامکشوف بود. کل قصه این بود که رییس جمهور یک معاون خود را حسب وعده ها از اهل سنت انتخاب کرده و چون نمی‌خواسته با سد استعلام‌ها مواجه شود از بین نمایندگان برگزیده بود. همین. چرا ابتدا فقط ۱۰۷ نفر موافق بودند و بعد ۴۹ نفر اضافه شدند؟
این باور هم وجود داشت که طرح موضوع استعفا در صحن بیشتر تشریفاتی است. چرا که اگر بنای نماینده بر نیامدن باشد آن قدر نمی‌آید تا خود به خود از نمایندگی کنار برود.
مقایسه آرای نمایندگان به فاصله ۳۵ روز و در موضوعی که اهمیت آن به اندازه هیچ یک از مصوبات نبود نشان داد مواجهه شماری از نمایندگان با مسایل فاقد استراتژی سیاسی و تشکیلاتی است و این تفاوت را در رأی اعتماد به وزارت عبدالناصر همتی در شهریور و رأی به استیضاح او در پایان سال هم دیدیم.
خبر مهم دیگر در آبان که بر سیاست و اقتصاد ایران اثر می گذاشت طبعا پیروزی دونالد ترامپ و بازگشت او به کاخ سفید بود. این بار عملکرد جو بایدن در قبال غزه و سکوت تأیید آمیز و در واقع همراهی او با نتانیاهو چنان بود که در ایران به خاطرپیروز نشدن معاون بایدن- کامالا هریس- کسی افسوس نخورد و امیدها به این بود که ترامپ به کشتار غزه پایان دهد و در قبال ایران هم رفتارهای دوره قبل را تکرار نکند.
مهم ترین عامل موفقیت ترامپ و بازگشت او جدای گیج بازی بایدن در مناظره اول و کنارگذاشتن او و انتخاب عجولانه و از سر ناچاریِ کامالا هریس حضور ایلان ماسک در کنار ترامپ دانسته شد که از تغییر چهرۀ سیاست خبر می داد و ابرثروتمند معادله ها را تغییر داد./م.خ
