به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس در اعماق کوهستان‌های خشک و خشن ایران، دو معدن طلای موته و زرشوران مثل دو اژدهای خفته، ثروتی را در دل خاک پنهان کرده‌اند، اما گزارشات جدید از تولید سالانه این معادن، نه تصویری از افسانه‌های شرقی، که روایتی از نبرد بی‌امان با موانع فنی، سیاسی و اقتصادی را ترسیم می‌کند.
تولید در مسیر متضاد، زوال موته، طلوع زرشوران
معدن موته نماد تاریخی طلای ایران، امسال با تولید ۲۴۶ کیلوگرم طلا ۱۹ کیلوگرم کمتر از سال گذشته تولید ثبت کرد. در گزارش منتشر شده از فعالیت این معدن در کدال دلیل کاهش تولید ذکر نشده و مشخص نیست، افت تولید طلا در این سال مهم اقتصادی و فنی است یا دلایل راهبردی دارد. در مقابل، زرشوران، بزرگترین معدن طلای فعال ایران با تولید ۹۶۳ کیلوگرم طلا در سال ۱۴۰۲، ۲۳ کیلوگرم بیشتر از سال گذشته طلا تولید کرده است.
هزینه‌های سرسام‌آور و معمای سودآوری
هر گرم طلای استخراج‌شده در این معادن، ۴۳۱ هزار تومان هزینه برده است. رقمی که در مقایسه با قیمت فروش آن سودآوری این صنعت را نشان می‌دهد. البته دسترسی ایران به ماشین‌آلات پیشرفته و قطعات یدکی بروز می‌تواند حاشیه سود را افزایش داده و طلای داخلی همچنان به عنوان «سپر اقتصادی» در برابر تورم ۴۰ درصدی و سقوط ارزش ریال عمل کند.
ابهامات انبار، سکوت زرشوران، ذخایر موته
طبق اطلاعات کدال گزارشات از موجودی ۱۴۴۰ کیلوگرمی معدن موته حکایت دار، ذخیره‌ای که می‌تواند نشانه‌ای از تولید انباشته یا ضعف در زنجیره عرضه باشد اما زرشوران، از افشای موجودی انبارش خودداری کرده است. با توجه به تقاضای بالای طلا در بازار ایران، مخشص نیست چرا موته باید در انبار ۶ برابر تولید امسال را ذخیره کند. در میان این ابهامات، گزارشی از ۲.۳ کیلوگرم طلا با عنوان طلای شاهد در جریان ساخت» به چشم می‌خورد که شاید نمونه‌ای برای آزمایش یا کالیبراسیون باشد، یا برای یک معدن دیگر در حال فعالیت.
طلای ایران در صحنه جهانی، بازیگری حاشیه‌نشین
با تولید سالانه ۱۲۰۰ کیلوگرم از دو معدن اصلی، سهم ایران در بازار جهانی طلا که سالانه بیش از ۳۰۰۰ تن است، ناچیز به نظر می‌رسد. محدودیت اکتشاف دسترسی به ذخایر موحود را محدود کرده است. از طرفی، بیش از ۹۰ درصد طلای ایران به مصارف داخلی از جواهرسازی تا سرمایه‌گذاری‌های شخصی اختصاص دارد. این وابستگی به بازار داخلی، صنعت را در برابر نوسانات تقاضا آسیب‌پذیر کرده است.
آینده در هاله‌ای از تردید
سرنوشت طلای ایران به دو معادله گره خورده: سرمایه‌گذاری یا زوال: موته برای احیا نیازمند توسعه اساسی است، در حالی که زرشوران بدون تزریق مداوم منابع، ممکن است به سرنوشت همتای خود دچار شود.
شفافیت یا ابهام: انتشار داده‌های دقیق به ویژه درباره ذخایر زرشوران می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را جلب کند. طلای ایران، این گنج پنهان، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند نگاه استراتژیک است. معادن موته و زرشوران آینه‌ای از ظرفیت‌ها و محدودیت‌های اقتصادی ایران هستند. در حالی که زرشوران با احتیاط امید می‌آفریند، موته یادآوری می‌کند که حتی ثروتِ زمین نیز بی‌حمایتِ آسمانِ سیاست با مشکل مواجه خواهد شد. آیا ایران می‌تواند این گنج را از گرداب چالش‌ها نجات دهد؟ پاسخ این پرسش، نه در دل زمین، که در اتاق‌های تصمیم‌گیری تهران نهفته است.
