خبرگزاری مهر گروه استانها: پارک ملی گلستان، نخستین پارک ملی ثبت‌شده در ایران و یکی از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده خاورمیانه است. این پارک که در فهرست ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره یونسکو قرار دارد، زیستگاه گونه‌های نادری از جانوران و گیاهان است که در کمتر جایی از ایران و حتی جهان یافت می‌شوند. پلنگ ایرانی، مرال، شوکا، گراز وحشی و خرس قهوه‌ای ازجمله حیواناتی هستند که در این منطقه زندگی می‌کنند.
از شکار غیرمجاز تا آتش‌سوزی‌های گسترده تهدیدی برای جنگل گلستان
باوجود این جایگاه ویژه، پارک ملی گلستان سال‌هاست که در معرض تهدیدات متعددی قرار دارد. از شکار غیرمجاز گرفته تا آتش‌سوزی‌های گسترده، همگی عواملی هستند که حیات این منطقه را با خطر روبه‌رو کرده‌اند. اما شاید بزرگ‌ترین تهدید، جاده‌ای باشد که از دل این پارک عبور کرده و سالانه باعث مرگ ده‌ها گونه جانوری می‌شود.
این جاده که یکی از مسیرهای پرتردد شمال کشور محسوب می‌شود، به دلیل سرعت غیرمجاز خودروها و نبود تدابیر ایمنی کافی، یکی از عوامل اصلی مرگ‌ومیر حیوانات در این پارک به شمار می‌رود. با افزایش سفرهای نوروزی، این معضل شدت بیشتری پیدا می‌کند و بسیاری از حیوانات، به‌ویژه گونه‌هایی که برای عبور از جاده به سمت دیگر پارک حرکت می‌کنند، قربانی بی‌احتیاطی رانندگان می‌شوند.
تعداد گشت‌ها تقریباً به دو برابر رسیده و نیروها به‌طور مستمر در مسیرهای پرتردد مستقر هستند
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، از اقدامات انجام‌شده برای کاهش تلفات حیات وحش خبر داد و گفت: هر سال با نزدیک شدن به تعطیلات نوروز، نگرانی‌های ما در مورد افزایش تردد در جاده عبوری از پارک ملی گلستان بیشتر می‌شود. سال‌های گذشته شاهد این بودیم که برخی از حیوانات بر اثر تصادف با خودروها جان خود را از دست داده‌اند. برای همین، امسال تصمیم گرفتیم نظارت‌ها را بیشتر کنیم. تعداد گشت‌های ما تقریباً دو برابر شده است و نیروهای ما به‌طور مستمر در مسیرهای پرتردد مستقر هستند تا ضمن کنترل سرعت خودروها، به مسافران هشدار دهند که رعایت قوانین رانندگی در این محدوده چقدر مهم است.
وی افزود: متأسفانه یکی از مشکلات اساسی ما این است که برخی رانندگان به هشدارها توجهی نمی‌کنند. سرعت بالا در این جاده خطرناک است و نه‌تنها جان مسافران، بلکه حیات وحش پارک را هم تهدید می‌کند. ما در این ایام تلاش کرده‌ایم با همکاری پلیس راه، از طریق نصب تابلوهای هشداردهنده و افزایش کنترل‌ها، میزان تصادفات را کاهش دهیم. علاوه بر این، با اداره راه مذاکراتی داشته‌ایم تا در بخش‌هایی که فاقد گاردریل است، اقدام به ایمن‌سازی مسیر کنند. اگر رانندگان بدانند که این جاده صرفاً یک مسیر عبوری نیست، بلکه قلب یک منطقه حفاظت‌شده است، شاید مسئولیت‌پذیری بیشتری نشان دهند.
قدیر حسن‌زاده همچنین درباره ورود غیرمجاز برخی گردشگران به بخش‌های حساس پارک گفت: یکی دیگر از مشکلات ما حضور مسافران در بخش‌هایی از پارک است که برای زیستگاه حیات وحش بسیار حیاتی محسوب می‌شود. برخی افراد بدون توجه به محدودیت‌های تعیین‌شده، وارد این مناطق می‌شوند و با ریختن زباله یا ایجاد آتش، محیط را آلوده می‌کنند. به همین دلیل، ما تلاش کرده‌ایم امکانات رفاهی تفرجگاه‌ها را افزایش دهیم تا مسافران به سمت مکان‌های مشخص‌شده هدایت شوند و به بخش‌های حساس پارک ورود نکنند.
وی تأکید کرد: همه این اقدامات تنها در صورتی مؤثر خواهد بود که فرهنگ احترام به محیط‌زیست در میان مردم نهادینه شود.
آینده پارک ملی گلستان در گرو اقدامات جدی‌تر
پارک ملی گلستان، نه‌تنها یکی از مهم‌ترین ذخایر طبیعی ایران، بلکه بخشی از هویت ملی و زیست‌محیطی کشور است. این منطقه، زیستگاه گونه‌های نادری است که بسیاری از آن‌ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. درحالی‌که در بسیاری از کشورهای جهان، حفاظت از مناطق مشابه با برنامه‌ریزی‌های دقیق و قوانین سخت‌گیرانه انجام می‌شود، در ایران هنوز این مسئله به‌اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است.
سالانه حیواناتی در جاده‌ای که از میان این پارک می‌گذرد، جان خود را از دست می‌دهند. این اتفاق نه‌تنها یک فاجعه زیست‌محیطی است، بلکه نشان از نبود برنامه‌های جامع برای مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی دارد. افزایش تردد خودروها، نبود تدابیر ایمنی کافی، و بی‌توجهی برخی رانندگان به تابلوهای هشداردهنده، موجب شده است که این جاده به قتلگاهی برای گونه‌های ارزشمند حیات وحش تبدیل شود.
در کنار این معضل، ورود غیرمسئولانه گردشگران، ریختن زباله، ایجاد آتش‌سوزی‌های ناخواسته و نبود نظارت‌های کافی، به چالش‌های این منطقه دامن زده است. هرچند که مسئولان محیط‌زیست تلاش کرده‌اند با افزایش نیروهای حفاظتی و اجرای برنامه‌هایی برای کاهش خسارت‌ها، از تخریب بیشتر جلوگیری کنند، اما این اقدامات به‌تنهایی کافی نیست.
نجات پارک ملی گلستان نیازمند یک عزم ملی است. اگر اقدامات جدی‌تری برای ایمن‌سازی مسیر، کنترل ورود گردشگران، و افزایش آگاهی عمومی انجام نشود، ممکن است در آینده نزدیک، شاهد از بین رفتن گونه‌های نادر و نابودی یکی از ارزشمندترین ذخایر طبیعی کشور باشیم. تنها در سایه برنامه‌ریزی‌های اصولی، اجرای قوانین سخت‌گیرانه، و مشارکت همه‌جانبه مردم و مسئولان، می‌توان امید داشت که این سرمایه ملی برای نسل‌های آینده حفظ شود.
