خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ماه رمضان آداب و رسوم و شرایط خاص خودش را دارد که آن را از بقیه ماه‌های سال متمایز کرده است. مسلمانان جهان با فرارسیدن ماه مبارک رمضان همراه یکدیگر به طاعات و عبادات می‌پردازند. روزه داری مسلمانان در هر نقطه از جهان یک دوره معنوی برای پاکسازی روح است که سنت‌های فرهنگی متنوع و جذابی همراه خود دارد و مردم در هر گوشه از جهان آن را با آداب و رسوم خود به جا می‌آورند. مسلمانان در این ماه، از طلوع آفتاب تا غروب آن روزه می‌گیرند و با انجام عبادات و مراسم مخصوص این ماه، اتحاد خود را افزایش می‌دهند. رمضان المبارک فرصتی برای بازاندیشی، طلب بخشش و تقویت پیوندهای اجتماعی است. مراسم‌های مختلفی توسط روزه داران در این ماه انجام می‌شود که نشان دهنده تنوع و غنای فرهنگی جوامع مسلمان است.
ماه رمضان در افغانستان مانند سایر کشورهای مسلمان اهمیت ویژه‌ای دارد و مردم این کشور با آداب و رسوم خاص خود در این ماه به میهمانی خدا می‌روند. روزهای آخر ماه شعبان در افغانستان حائز اهمیت است و بافت مذهبی مردم سبب شده که به این ماه مبارک توجه ویژه‌ای داشته باشند. مردم افغاستان همزمان با نزدیک شدن ماه رمضان روزه می‌گیرند و با غبارروبی مساجد و مکان‌های مذهبی به پیشواز ماه میهمانی خدا می‌روند.
پررنگ شدن حضور مردم در مساجد
تلاوت و ختم قرآن کریم از مهم‌ترین آدابی است که مردم افغانستان در ماه مبارک رمضان به آن توجه ویژه‌ای دارند. افطاری دادن به فقرا و کمک به آنها در بین مردم افغانستان مرسوم است و اغلب مساجد این کشور در شب‌های ماه مبارک افطاری می‌دهند. اعتقادات خاص مردم به احکام و مسائل اسلامی در ماه رمضان جلوه ویژه‌ای پیدا می‌کند و همین اعتقاد به ارزش‌ها سبب شده است که در مقابل تهاجم فرهنگی بیگانه و به‌خصوص غرب مقاومت کنند.
حضور پررنگ مردم در مساجد افغانستان در ماه مبارک رمضان به چشم می‌خورد. شیعیان و اهل سنت افغانستان هر کدام آداب و رسوم خاص خودشان را در این ماه انجام می‌دهند. در هنگام اذان مغرب نمازگزاران با خود افطاری به مسجد می‌برند و پس از خواندن نماز مغرب و عشا افطار می‌کنند و به خانه می‌آیند و شام می‌خورند.
عبادت شهروندان افغانستانی در کنار یکدیگر
محمد شفیق صمیم نویسنده کتاب «روزه از دیدگاه اسلام» در این کتاب آورده است: «شما در این ماه به مهمانی خدا خوانده شده اید، در این ماه، خدا میزبان است و شما مهمان، پس اهمیت آن را که درهای رحمت الهی در آن باز است، بدانید. اوج معنویت ماه مبارک رمضان شب‌های قدر است و ما باید در بیست روز اول این ماه به معنویتی رسیده باشیم که در ایام و لیالی قدر بتوانیم به صورت یک مهمان بر سر سفره میزبان وارد شویم. از ماه مبارک رمضان در افغانستان به مانند سایر کشورهای اسلامی، به گرمی استقبال می‌شود، روزه داران در این ماه بیشتر به خواندن قرآن، عبادت در مسجد و شب زنده داری به ویژه شب‌های قدر می‌پردازند.»
او همچنین می گوید: «شب‌های قدر در شهرها و روستاهای افغانستان دیدنی می‌شود. پیروان مذهب تشیع در این شب‌ها آنچه در توان دارند، خیرات کرده، عبادت و شب زنده داری می‌کنند اما پیروان مذهب تسنن نیز با تفاوت زمانی، شب‌های ۲۷ و ۲۹ رمضان را به نام شب‌های قدر احیا و قرآن تلاوت می‌کنند. علاوه بر آداب و رسوم مشترک در میان مردم افغانستان، هر شهر و روستا آداب و رسوم رمضانی ویژه ای برای خود دارد. کابلی‌ها، نزدیک افطار برای خرید انواع ترشی چتنی، بولانی و زولبیا مقابل مغازه‌ها صف می کشند. بولانی، نوعی نان افغانستانی است که با تهیه چند نوع سبزی و روغن آماده می‌شود. ۹۵ درصد کابلی‌ها سر سفره افطاری خود بولانی دارند.»
رمضانی خوانی جوانان و نوجوانان
جوانان و نوجوانان پس از سپری شدن دهم ماه مبارک رمضان، بعد از افطار و ادای نماز، در گروه‌های هشت نفری به مقابل درب منازل رفته و اشعار دلنشین گروهی می‌سرایند. آنها با کوبیدن درب منازل، آهنگی را با صدای بلند می‌خوانند که «رمضانی» نام دارد و با پایان اشعار و سروده‌ها، از صاحب منزل پول، شیرینی و آجیل می‌گیرند. صابر یکی از شهروندان هرات که ۷۰ سال سن دارد، می گوید که رمضانی خوانی را از نخستین روزهای کودکی‌اش به یاد دارد.
ادای نماز عید فطر با ظاهری آراسته
مردم مسلمان افغانستان از عید سعید فطر با آداب و رسوم کهن خود به گرمی استقبال می‌کنند و در این روز با ظاهری آراسته، پس از ادای نماز عید و زیارت قبور به دست بوس بزرگان می‌روند و قدردان نعمت‌های خداوند می‌شوند. در روز عید فطر در افغانستان، مردم به دیدار بزرگ خاندان می‌روند و عید فطر را تبریک می‌گویند و طلب حلالیت می‌کنند. در این روز کسانی که قبل از عید یکی از بستگان خود را از دست داده اند، پذیرای مردمانی هستند که برای دلداری به منزل آنها رفته اند. کودکان و نوجوانان نیز در این روز فرخنده که لباس‌های نو و آراسته به تن دارند از عیدی فامیل، آشنایان و همسایگان بهره مند می‌شوند و در جشن‌های این عید اسلامی که از تعطیلات رسمی در افغانستان به شمار می‌رود و سه روز تعطیل است، شرکت می‌کنند.
در جای جای افغانستان صبح روز عید، مسلمانان با سربرآوردن آفتاب، راهی مصلی‌ها می‌شوند و در وحدتی کم نظیر با برپایی نماز عید فطر برای شادی از توفیق یافتن به انجام تکلیف، یکدیگر را در آغوش می‌گیرند و عید را تبریک می‌گویند. همچنین رفت و آمد مسلمانان به خانه‌های یکدیگر، عیادت از مریض‌ها و کمک به مستمندان از جمله آداب و رسوم عید فطر در افغانستان است.
