فیلم پرنده قاتل / طعمه‌هایشان را به تیغ درختان آویزان می‌کنند
دکتر مهدی زارع، استاد زمین‌شناسی، در گفت‌وگو با رکنا تأکید کرد که وقوع زلزله‌های بزرگ به‌طور متوالی در یک منطقه ممکن است، اما زلزله‌های دوردست مانند زلزله فرضی میانمار در سال 2025، لزوماً خطر زلزله در ایران را افزایش نمی‌دهد. وی با اشاره به گسل‌های فعال ایران، هشدار داد که زمین‌لرزه‌های شدید در کشور اجتناب‌ناپذیر هستند، اما پیش‌بینی دقیق زمان و مکان آنها همچنان غیرممکن است.
دکتر مهدی زارع- استاد تمام زمین شناسی چنین توضیح داد:
زلزله‌های بزرگ متوالی ( با بزرگی 7.0 یا بزرگتر ) می‌توانند پشت سر هم، چه در همان منطقه یا در سطح جهانی رخ دهند.
. زمین لرزه های بزرگ اغلب پس لرزه هایی را به دنبال دارند که با تنظیم پوسته زمین لرزه های کوچک تری هستند. ،بعضی پس لرزه ها می توانند خود بزرگ باشند (≥7.0)، به خصوص پس از زلزله های اصلی بسیار بزرگ: زمین لرزه 2023 ترکیه-سوریه با زمین لرزه M7.8 شروع شد و 9 ساعت بعد پس لرزه M7.5 به دنبال داشت که هر دو باعث تخریب قابل توجهی شدند.
. لرزه خیزی *یک زلزله بزرگ می تواند استرس را به گسل های مجاور منتقل کند و باعث ایجاد یک زلزله بزرگ دیگر شود. به اینها "زلزله های محرک" یا "دوباره زلزله" می گویند. سال ۲۰۱۶ *زلزله کایکورا*(M7.8) در نیوزلند چندین گسل ایجاد کرد و چند روز بعد پس لرزه M7.4 را به دنبال داشت.
زمان دو زمین لرزه بزرگ غیرمرتبط ممکن است در چند روز به صورت تصادفی در مناطق مختلف رخ دهد، زیرا فعالیت زمین ساختی زمین پیوسته است: در سال 2016، زمین‌لرزه‌ای M7.8 اکوادور را لرزاند و چند روز بعد زمینلرزه M7.0 در ژاپن به وقوع پیوست - احتمالاً نامربوط اما در زمان نزدیک رخ داده است.
آبشارهای لرزه ای منطقه فرورانش در مناطقی مانند "حلقه آتش" دور اقیانوس آرام، زمین لرزه های بزرگ می توانند در امتداد مرزهای صفحه به صورت متوالی رخ دهند: زمین لرزه سوماترا M9.1 در سال 2004 یک زمین لرزه M8.6 را در سال 2005 در همان نزدیکی ایجاد کرد که بخشی از یک توالی لرزه ای در حال انجام است.
دو زلزله ترکیه-سوریه (2023): M7.8 و M7.5 ظرف چند ساعت; *ژاپن (2011): زمین لرزه M9.0 توهوکو 30 دقیقه بعد با پس لرزه M7.9 همراه شد; اندونزی (2018): زمین لرزه M7.5 در سولاوسی چند روز بعد با زمین لرزه M7.0 در همان نزدیکی همراه شد.
احتمال وقوع زمین لرزه در مناطق فعال زمین ساختی (ایران ) را می توان بر اساس الگوهای تاریخی و ایجاد تنش ارزیابی کرد، اما هنوز*هیچ فناوری برای پیش بینی تاریخ دقیق یا بزرگا در کوتاه مدت وجود ندارد.
زمین لرزه های بزرگ گهگاه می توانند باعث ایجاد لرزش های دوردست شوند (مثلاً از طریق انتقال تنش دینامیکی)، اما این معمولاً در عرض چند ساعت یا روز رخ می دهد، نه ماه ها یا سال ها. زمین لرزه فرضی 2025 میانمار به طور معناداری الزاما خطر ایران را ماه های بعد افزایش نمی دهد
ایران بر روی سیستم‌های گسلی (مانند گسل‌های زاگرس و البرز) قرار دارد زمین لرزه های بزرگ (≥7.0) به طور دوره ای به دلیل برخورد ورقه های عربی و اوراسیا در آن رخ می دهد.
زلزله 2017 کرمانشاه (M7.3) بیش از 600 کشته برجای گذاشت. چنین رویدادهایی در درازمدت اجتناب ناپذیر هستند اما فعلا نمی توان برای آنها ساعت و روز خاص و تاریخ های خاص پیش بینی کرد.
زلزله ۲۸ مارس 2025 زمین لرزه بزرگی در میانمار، مستقیماً احتمال وقوع زمین لرزه در ایران را افزایش نمی دهد. این مناطق بر روی سیستم های تکتونیکی جداگانه قرار دارند:میانمار*: بخشی از مرز هند و سوندا و ایران: بخشی از منطقه برخورد عربستان و اوراسیا است. هیچ سازوکار مستقیمی برای ارتباط زلزله میانمار وجود ندارد که بتواند بر گسل‌های ایران در چنین فواصل یا مقیاس زمانی تأثیر بگذارد.
پس لرزه ها یا دو زلزله بزرگ متوالی در همان منطقه ممکن است همراه شوند (مثلاً توالی دو زلزله M7.8-M7.5 ترکیه در ۶ فوریه 2023)، اما این زمین لرزه های متوالی و بزرگ به هم مرتبط در سطح محلی رخ می دهند، و تا کنون در سطح جهانی گزارش نشده اند
رویدادهای نامرتبط زمین لرزه های بزرگ می توانند به طور تصادفی تقریباً در یک زمان در مناطق مختلف رخ دهند (مثلاً زمین لرزه های 2023 ترکیه و نیوزلند)، اما این اتفاقی است و با دانش زمینساخت ارتباط مستقیم بین آنها بر قرار کرد.
در پایان باید تاکید کرد که در پهنه های مختلف ایران احتمال زمینلرزه های بزرگ حتی در کوتاه مدت وجود دارد; ولی الزاما دلیل رخداد هر زلزله ای در ایران را نمی توان مستقیما به زلزله بزرگ میانمار در ۸-۱-۱۴۰۴ مربوط کرد.
| موضوع | توضیح | نمونه‌ها و شواهد |
|---|---|---|
| زلزله 2025 میانمار | زلزله‌ای فرضی با بزرگی M8 در ۲۸ مارس ۲۰۲۵. | میانمار در مرز هند-سوندا قرار دارد. |
| عدم ارتباط با ایران | ایران و میانمار روی صفحات تکتونیکی متفاوتی قرار دارند، بنابراین زلزله میانمار نمی‌تواند بر گسل‌های ایران تأثیر بگذارد. | ایران: برخورد صفحه عربی-اوراسیا میانمار: مرز هند-سوندا |
| پس‌لرزه‌های بزرگ | زلزله‌های شدید ممکن است پس‌لرزه‌های قدرتمندی داشته باشند. | ترکیه-سوریه 2023: M7.8 → پس‌لرزه M7.5 پس از ۹ ساعت |
| زلزله‌های محرک | برخی زلزله‌ها می‌توانند باعث زلزله دیگر در همان منطقه شوند. | زلزله 2016 کایکورا (M7.8) → پس‌لرزه M7.4 |
| رویدادهای هم‌زمان اما نامرتبط | زلزله‌های بزرگ ممکن است هم‌زمان اما بدون ارتباط علمی رخ دهند. | 2016: اکوادور M7.8 → ژاپن M7.0 چند روز بعد |
| آبشارهای لرزه‌ای | در مناطق خاص مانند "حلقه آتش" زلزله‌های متوالی ممکن است رخ دهند. | سوماترا 2004: M9.1 → زلزله M8.6 در 2005 |
| زلزله‌های ایران | ایران به دلیل موقعیت گسلی مستعد زلزله‌های بزرگ است. | زلزله 2017 کرمانشاه (M7.3) → 600+ کشته |
| رویدادهای لرزه‌ای جهانی | تاکنون زلزله‌های بزرگ متوالی در سطح جهانی گزارش نشده‌اند. | 2023: زلزله ترکیه و نیوزلند تقریباً هم‌زمان اما نامرتبط بودند. |
در آخر باید تاکید داشت:زلزله میانمار 2025 هیچ ارتباطی با ایران ندارد.زلزله‌های متوالی ممکن است در یک منطقه رخ دهند (مانند ترکیه 2023)، اما در سطح جهانی ارتباط مستقیمی گزارش نشده است.زلزله در ایران ممکن است رخ دهد، اما نه به دلیل زلزله میانمار!
