شرکت های سایپا و ایران خودرو، به عنوان دو غول صنعت خودروسازی ایران، در سال های اخیر تلاش هایی برای ورود به بازار خودروهای کراس اوور انجام داده اند. کراس اوورها، که ترکیبی از ویژگی های خودروهای سواری و شاسی بلند هستند، به دلیل محبوبیت جهانی و تقاضای روبه رشد در بازار ایران، مورد توجه این دو شرکت قرار گرفته اند. در ادامه گزارش، به بررسی فعالیت های این دو خودروساز در زمینه تولید کراس اوورهای اختصاصی آنها می‌پردازیم.با گسترش نیوز همراه باشید.
ایرانخودرو، بزرگ‌ترین خودروساز ایران، در گذشته بیشتر بر تولید سدان و هاچبک تمرکز داشت، اما با تغییر نیازهای بازار، به سمت تولید کراس‌اوورها نیز گام برداشته است. ییکی از مهم‌ترین پروژه‌های ایرانخودرو در این زمینه، کراس‌اوور K125 (ریرا) است که به‌عنوان محصولی بومی معرفی شده است. ااین خودرو بر پایه پلتفرم نسل دوم پژو ۲۰۰۸ طراحی و ساخته شده است. نام 'ریرا' در زبان مازندرانی به معنای باران است و به پرنده‌ای کوچک‌تر از گنجشک اشاره دارد.
ریرا، بر پایه پلتفرم IKP۱ طراحی شده که نسخه به‌روز شده ای از پلتفرم PF۱ گروه خودروسازی پژو-سیتروئن محسوب می شود.
ریرا از پیشرانه EF7P TC بهره می‌برد. این موتور ۴ سیلندر توربوشارژ با حجم ۱.۷ لیتر (۱۶۴۵ سی‌سی) قادر است ۱۶۰ اسب بخار قدرت و ۲۴۰ نیوتن‌متر گشتاور تولید کند. این ارقام نشان می‌دهد که ریرا از نظر توان فنی، در دسته کراس‌اوورهای کوچک رقابتی قرار می‌گیرد.
برای مقایسه، بد نیست بدانید که پژو ۲۰۰۸ مدل ۲۰۲۴ به یک موتور ۳ سیلندر ۱.۲ لیتری با قدرت ۱۳۶ اسب بخار مجهز شده است. بنابراین، ریرا از نظر توان خروجی برتری محسوسی نسبت به این رقیب دارد.
نیروی تولید شده توسط این پیشرانه از طریق گیربکس اتوماتیک ۶ سرعته به چرخ‌های جلو منتقل می‌شود. برخلاف برخی از رقبا، نسخه دستی برای ریرا عرضه نشده است. انتخاب گیربکس اتوماتیک معمولی به دلیل سادگی در استفاده و نگهداری، نسبت به جعبه‌دنده‌های CVT و دوکلاچه، گزینه‌ای منطقی و کاربردی به نظر می‌رسد.
بر اساس اعلام ایرانخودرو، شتاب ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت ریرا ۱۰.۴ ثانیه است که ممکن است به دلیل کیفیت بنزین داخلی، کمی افزایش یابد. همچنین، حداکثر سرعت این کراس‌اوور ۱۹۵ کیلومتر بر ساعت اعلام شده است.
ریرا در هر ۱۰۰ کیلومتر تنها ۷.۳ لیتر بنزین مصرف می‌کند که در مقایسه با رقبای مونتاژی، رقمی اقتصادی و مناسب محسوب می‌شود. این موضوع می‌تواند برای خریدارانی که به دنبال خودرویی اقتصادی و کم‌مصرف هستند، یک مزیت قابل توجه باشد.
در دومین نمایشگاه تحول صنعت خودرو، ایرانخودرو از نسخه برقی ریرا نیز رونمایی کرد. این نسخه قرار است پس از عرضه مدل بنزینی و با گسترش زیرساخت‌های خودروهای برقی و همچنین پیشرفت فناوری‌های داخلی، در سال‌های آینده به بازار عرضه شود.
این حرکت نشان‌دهنده رویکرد آینده‌نگرانه ایرانخودرو در جهت توسعه محصولات الکتریکی و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی است. باید دید که ریرا برقی در آینده چگونه با رقبای جهانی رقابت خواهد کرد.
علاوه بر K۱۲۵، ایرانخودرو از طریق همکاری با شرکت‌های چینی مانند هایما، کراس اوورهایی نظیر هایما S۵ و هایما S۷ (در نسخه‌های معمولی و توربو) را به‌صورت مونتاژ در ایران عرضه کرده است. این خودروها با استقبال نسبی در بازار مواجه شده‌اند، اما به دلیل وابستگی به قطعات وارداتی و قیمت نسبتاً بالا، نتوانسته اند به طور کامل انتظارات مشتریان را برآورده کنند. ایران خودرو همچنین در تلاش است تا با توسعه موتورهای جدید و افزایش داخلی‌سازی، جایگاه خود را در این بخش از بازار تقویت کند.
سایپا، دومین خودروساز بزرگ ایران، در زمینه کراس‌اوورها نیز فعالیت‌هایی انجام داده است. "برجسته‌ترین محصول سایپا در این حوزه، کراس‌اوور آریا است که بر پایه پلتفرم SP100 (مشترک با شاهین) توسعه یافته است. آریا نسخه هاچبک کراس‌شده شاهین است که با تغییراتی در طراحی بدنه، از جمله افزودن روف رک و فلاپ‌های پلاستیکی، به کراس‌اووری کوچک تبدیل شده است. این خودرو در سال ۱۳۹۹ رونمایی شد و با موتور توربوشارژ ۱.۵ لیتری (مشابه شاهین) و گیربکس دستی یا اتوماتیک به بازار عرضه خواهد شد. سایپا با همکاری شرکت های چینی، مانند دانگ فنگ و چانگان، در صدد بهبود قوای محرکه و طراحی داخلی آریا بوده تا آن را به یک گزینه رقابتی‌تر تبدیل کند.
پیش از آریا، سایپا تجربه محدودی در عرضه کراس اوورها داشت و بیشتر بر تولید هاچبک‌هایی مانند تیبا و کوییک متمرکز بود. آریا به عنوان اولین کراس اوور بومی سایپا، با هدف جذب مشتریانی طراحی شده که به دنبال خودرویی با ارتفاع بیشتر و ظاهری مدرن تر هستند. با این حال، انتقاداتی درباره استفاده از تکنولوژی قدیمی و کیفیت نه چندان بالای قطعات در محصولات سایپا مطرح است که ممکن است بر موفقیت آریا تأثیر بگذارد.
آریا، از پیشرانه ۱.۵ لیتری توربوشارژ M۱۵T بهره می‌برد. این موتور که پیش‌تر در خودروی شاهین نیز مورد استفاده قرار گرفته بود، توانایی تولید ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۷۸ نیوتن‌متر گشتاور را دارد. با توجه به این مشخصات فنی، آریا عملکردی مناسب و اقتصادی برای رانندگی شهری ارائه می‌دهد.
یکی از مزایای برجسته سایپا آریا، مصرف سوخت اقتصادی آن است. این خودرو به‌طور میانگین در هر ۱۰۰ کیلومتر حدود ۶ تا ۷ لیتر بنزین مصرف می‌کند که در مقایسه با بسیاری از رقبای هم‌رده، عددی بهینه و مناسب به حساب می‌آید. این ویژگی می‌تواند آریا را به گزینه‌ای جذاب برای رانندگی روزمره و مصارف شهری تبدیل کند.
سایپا برنامه‌هایی برای تجهیز نسخه‌های آینده آریا به پیشرانه‌های جدیدتر دارد. یکی از گزینه‌های مورد بررسی، موتور سه سیلندر توربوی تیوان است که با بهره‌وری بالاتر و توان بیشتر می‌تواند ضمن افزایش عملکرد دینامیکی، به‌طور موثری مصرف سوخت را کاهش دهد. این ارتقاء می‌تواند جایگاه آریا را در بازار خودروهای اقتصادی و کم‌مصرف تقویت کند.
سایپا آریا با دو نوع گیربکس عرضه می‌شود:
۱. گیربکس دستی ۵ سرعته: برای علاقه‌مندان به کنترل بیشتر در رانندگی و قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تر.
۲. گیربکس اتوماتیک CVT ۶ سرعته: این نوع گیربکس با تغییرات پیوسته نسبت های دنده، تجربه رانندگی نرم‌تر و مصرف سوخت بهینه‌تری را فراهم می‌کند. همچنین، به دلیل عدم وجود تعویض دنده‌های ناگهانی، سواری راحت‌تری را در ترافیک شهری ارائه می‌دهد.
هر دو شرکت ایرانخودرو و سایپا در تولید کراس‌اوورها با چالش‌هایی از جمله تحریم‌ها، کمبود سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، و وابستگی به قطعات وارداتی مواجه‌اند. ایران خودرو با تکیه بر تجربه بیشتر و تنوع محصولات مونتاژی، نسبت به سایپا در این حوزه پیشروتر به نظر می‌رسد، اما سایپا با آریا سعی دارد سهمی از بازار روبه‌رشد کراس اوورها کسب کند. تاکنون هیچ‌کدام از این دو شرکت نتوانسته‌اند کراس‌اووری با استانداردهای جهانی (مانند ایمنی بالا یا امکانات پیشرفته) تولید کنند، و محصولاتشان بیشتر در رده اقتصادی قرار دارند.
در مجموع، تلاش ایران خودرو و سایپا برای تولید کراس اوورها نشان دهنده درک آن ها از تغییر سلیقه مشتریان است، اما موفقیت این پروژه ها به عواملی مانند کیفیت ساخت، قیمت رقابتی و رفع موانع تولید بستگی دارد. تا امروز، این دو خودروساز هنوز در حال تکمیل پروژه‌های خود هستند و باید منتظر ماند تا ببینیم کراس اوورهایشان تا چه حد می‌توانند در بازار داخلی و شاید منطقه ای موفق عمل کنند.
