با افزایش تهدیدات آمریکا و رژیم اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای و نظامی کشورمان، می‌توان در کنار تبعات این حمله احتمالی -که مهمترین آن، ساخت سلاح هسته‌ای است و بطور رسمی توسط علی لاریجانی، مشاور رهبر انقلاب مطرح شد- به زوایای دیگر این چالش احتمالی پرداخت.

ایران چه پاسخی خواهد داد؟

تحلیل استراتژیک پاسخ ایران به حمله احتمالی آمریکا به تأسیسات هسته‌ای و نظامی این کشور، نیازمند بررسی توان نظامی ایران، گزینه‌های استراتژیک در دسترس، و پیامد‌های چنین واکنشی است.

فرض این تحلیل این است که آمریکا و رژیم صهیونیستی با استفاده از توان هوایی (مثل بمب‌افکن‌های B-۲ Spirit یا موشک‌های Tomahawk) به تأسیسات کلیدی هسته‌ای ایران (مانند نطنز، فردو، و بوشهر) و پایگاه‌های نظامی (مانند پایگاه‌های موشکی سپاه) حمله کند.

در این سناریو، ایران به دنبال پاسخ‌هایی خواهد بود که هم بازدارندگی خود را حفظ کند و هم پیامد‌های جهانی قابل‌توجهی داشته باشد. این تحلیل بر اساس توان نظامی کنونی ایران و منطق استراتژیک ارائه می‌شود و صرفاً فرضی است.

در مواجهه با تهدیدات هوایی قدرت‌هایی مانند آمریکا، ایران به‌جای رویارویی مستقیم با جنگنده‌های پیشرفته دشمن، استراتژی خود را بر اساس جنگ نامتقارن و انتقال درگیری به عرصه زمینی طراحی کرده است. این رویکرد، که از نقاط قوت نظامی ایران بهره می‌برد، می‌تواند معادلات منطقه‌ای را به‌نفع تهران تغییر دهد. 

توان نظامی ایران

ایران طی دهه‌های گذشته توان نظامی خود را با تمرکز بر جنگ نامتقارن، موشک‌های بالستیک، و پهپاد‌ها توسعه داده است. مهمترین شاخص‌های توان نظامی ایران را می‌توان چنین ارزیابی کرد:

موشک‌های بالستیک: 

فاتح-۱۱۰: برد ۳۰۰ کیلومتر، دقت بالا، مناسب برای اهداف نزدیک. 

ذوالفقار: برد ۷۰۰ کیلومتر، قابلیت حمل کلاهک‌های چندگانه. 

خرمشهر: برد ۱۸۰۰ کیلومتر، کلاهک سنگین (تا ۱ تن). 

سجیل: برد ۲۰۰۰ کیلومتر، سوخت جامد، سرعت بالا (ماخ ۱۰-۱۲).

موشک‌های کروز: 

هویزه: برد ۱۳۵۰ کیلومتر، دقت نقطه‌زنی بالا. 
قدس-۱: برد ۷۰۰ کیلومتر، استفاده‌شده در حمله به آرامکو (۲۰۱۹).

پهپادها: 

شاهد-۱۳۶: برد ۲۰۰۰ کیلومتر، انتحاری، ارزان و قابل تولید انبوه. 
شاهد-۱۲۹: برد ۱۷۰۰ کیلومتر، مجهز به بمب‌های هدایت‌شونده (سدید-۳۴۵). 

شاهد-۱۴۹: مشابه MQ-۹ Reaper، برد ۲۰۰۰+ کیلومتر.

جنگ‌افزار‌های دریایی: 

خلیج فارس: موشک ضدکشتی بالستیک، برد ۳۰۰ کیلومتر، مافوق صوت. 
نور: موشک کروز ضدکشتی، برد ۲۰۰ کیلومتر. 

حوت: اژدر فوق سریع (۱۰۰ متر بر ثانیه)، مشابه VA-۱۱۱ Shkval روسیه.

جنگ سایبری: 

توانایی اختلال در سامانه‌های راداری و ارتباطی (مانند تجربه حمله به تأسیسات نفتی عربستان).

دفاع هوایی: 

سامانه باور-۳۷۳: مشابه S-۳۰۰، برد ۲۰۰ کیلومتر، برای مقابله با جنگنده‌ها و موشک‌ها. 

سوم خرداد: اثبات‌شده در سرنگونی پهپاد RQ-۴ Global Hawk (۲۰۱۹).

 دفاع هوایی و موشکی: ابزار‌های فشار برای تغییر ماهیت جنگ 

ایران با به‌کارگیری سامانه‌های دفاع هوایی نظیر باور-۳۷۳ و سوم خرداد* — که توانایی سرنگونی پهپاد‌ها و هواپیما‌های شناسایی را دارند — می‌تواند هزینه عملیات هوایی دشمن را افزایش دهد. نمونه بارز این توانایی، سرنگونی پهپاد RQ-۴ Global Hawk در سال ۲۰۱۹ بود که نشان داد حتی پیشرفته‌ترین دارایی‌های هوایی آمریکا نیز در برابر پدافند ایرانی آسیب‌پذیرند. 

در کنار این، موشک‌های بالستیک و کروز ایران، مانند سجیل و هویزه، تهدیدی جدی برای پایگاه‌های هوایی منطقه‌ای دشمن محسوب می‌شوند. در صورت تخریب باند‌های پرواز یا تأسیسات سوخت‌رسانی، دشمن ممکن است مجبور شود برای حفظ توان عملیاتی خود، به نیرو‌های زمینی متوسل شود.