خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: همچنان که پیش بینی می‌شد، مجارستان تصمیم چند ماه پیش خود را اجرایی کرد و خروج از «دیوان بین‌المللی کیفری» (International Criminal Court) را اعلام کرد. هدف از این اقدام عجیب، هموارسازی جاده برای سفر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به بوداپست بود. این نخستین سفر اروپایی نتانیاهو پس از صدور حکم دیوان است.
به زعم مشاوران نتانیاهو و ترامپ، این اقدامات موجب آن می‌شود که کشورهای اتحادیه اروپا در مقابل عمل انجام شده قرار گرفته و به حکم مشهور دیوان بین‌المللی برای دستگیری نتانیاهو بی‌اعتنایی کنند؛ حکمی که عملاً یک دستاورد کم نظیر بین‌المللی برای حامیان عدالت و حقوق است و هدف اصلی آن، بازداشت نخست وزیر رژیم صهیونیستی به عنوان مظنون اصلی پرونده نسل کشی و جنایات جنگی رژیم در غزه است.
درست زمانی که نتانیاهو در منطقه قلعه بوداپست با اوربان دیدار کرد، گرگلی گولیاس رئیس دفتر او در پیام کوتاهی نوشت: «دولت مجارستان، مطابق با چارچوب قانون اساسی روند خروج از دیوان را آغاز کرده است». اما بر اساس قواعد حقوقی، مجارستان باید برای خروج از دیوان به دبیرکل سازمان ملل اطلاعیه کتبی ارسال کند و طبق ماده ۱۲۷ اساسنامه رم، خروج یک سال بعد اجرایی شود.»
دیوان کیفری بین المللی در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و یوآو گالانت، وزیر جنگ پیشین رژیم صهیونیستی را صادر کرد. در این مدت کشورهای بسیاری اعلام کردند که در صورت ورود مقامات صهیونیست حکم دستگیری دیوان را اجرا خواهند کرد. اما شواهد نشان داد که الزاماً تمام آن کشورها به تعهدات خود عمل نخواهند کرد.
اول لهستان، حالا مجارستان
این لهستان بود که چند ماه پیش، در مقام کشور منفوری ظاهر شد که بیشترین خصومت را در برابر فلسطینیان به نمایش گذاشت. از عملیات طوفان الاقصی (۷ اکتبر) بدین سو، لهستان و مجارستان در بین کشورهای اروپایی همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین حامیان رژیم صهیونیستی موضع‌گیری کرده اند. فرستاده ویژه مجارستان در تل‌آویو، بارها این ادعای دروغین را تکرار کرده که ارتش تحت امر نتانیاهو، کاری با زنان و کودکان ندارد! این در حالی است که در بسیاری از شهرهای اروپا و آمریکا، صدها هزار دانشجو و شهروند عادی، برای اعتراض به نسل کشی زنان و کودکان فلسطینی در غزه، بارها راهپیمایی کردند.
بررسی اسناد و تاریخچه روابط، نشان دهنده این است که در ۷۷ سال گذشته، بر اساس یک توافق قدیمی، مجارستان همواره در کانون اهداف سیاست خارجی رژیم صهیونیستی بوده و در سال ۲۰۱۷ میلادی، رووین ریولین رئیس سابق رژیم صهیونیستی، توسعه روابط با مجارستان را به عنوان هسته‌ی اصلی سیاست رژیم در قاره اروپا توصیف کرده بود. مقامات مجارستان تلاش کردند تا ماجرای تاریخی یهودیان مجارستان را به ابزاری برای جذب سرمایه‌های صهونیستی تبدیل کنند، اما سرمایه‌گذاری مستقیم تل‌آویو در مجارستان، نهایتاً از ۵ میلیارد یورو فراتر نرفت. با این حال، مجارستان هم از این وضعیت عبرت نگرفت و همواره در بین اعضای اتحادیه اروپا، در صف نخست کشورهایی بوده که با امید جذب سرمایه‌ی یهود، بر طبل ضرورت حمایت مالی از ارتش صهیونیستی کوبیده است.
پیوند راست افراطی با ترامپ - نتانیاهو
روزنامه Rzeczpospolita قبلاً اعلام کرده بود که نتانیاهو در ۲۷ ژانویه به عنوان مهمان ویژه مراسم آزادی اردوگاه آلمانی-نازی آشویتس به لهستان دعوت شده اما از ترس دستگیری، ترجیح داده این دعوت را رد کند. او مستقیماً از رئیس جمهور و نخست وزیر لهستان خواسته بود تا تدبیری برای حل این مشکل بیندیشند.
از آنجایی که دودا همواره در جستجوی راهی برای خودشیرینی نزد دونالد ترامپ بوده، آشکارا اعلام کرد که دعوت از نتانیاهو اقدامی مقرون به صرفه است حتی اگر به قیمت خروج لهستان از دیوان بین‌المللی تمام شود. پیوتر هوفمانسکی رئیس سابق دیوان کیفری بین‌المللی نیز در همان زمان، مواضع رئیس جمهور لهستان را به عنوان مصداقی از نادیده گرفتن تعهد حقوقی و بین‌المللی برای همکاری کامل با دیوان و اتخاذ موضع معامله گرایانه و غیرانسانی قلمداد کرد. ولی پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا، موجب آن شد که علاوه بر لهستان، مجارستان نیز در جمع کشورهایی قرار بگیرد که حاضرند تمام تعهدات حقوقی خود را به خاطر ترامپ و نتانیاهو زیر پا بگذارند.
تلاش برای جلب حمایت لهستان و مجارستان، نشان می‌دهد که رئیس جمهور پوپولیست آمریکا که قبلاً و در دوره نخست زمامداری، با همدستی داماد یهودی خود یعنی جرِد کوشنر، از توافق آبراهام و عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی دفاع کرده بود، حالا در صدد است تا با نسخه‌ای جدید از همان سیاست، دست کم چند کشور اروپایی را به نتانیاهو نزدیک کند.
بازتاب گسترده در رسانه‌های جهان
خبر خروج مجارستان از دیوان کیفری بین‌المللی، مانند یک بمب خبری بزرگ، توجه اغلب رسانه‌های جهان را به سوی خود جلب کرد. آسوشیتدپرس به این اشاره کرده که مقامات مجارستانی ضمن طرح ادعای سیاسی بودن اقدامات دیوان کیفری بین‌المللی، تاکید کرده‌اند که تبعیت از قوانین دادگاه هرگز به‌طور رسمی در مجارستان تصویب نشده و دلیلی قانونی برای انطباق با حکم این دادگاه فراهم نشده است. آسوشیتدپرس همچنین از اهمیت همسویی دیرینه ویکتور اوربان با نتانیاهو، سخن به میان آورده است. در همین حال، روزنامه گاردین از این موضوع خبر داده که مجارستان راه را برای شک و تردید در میزان توان و نفوذ نهادهای قضائی بین‌المللی هموار کرده است.
نحوه مواجهه مقامات اتحادیه اروپا با تصمیم جنجالی مجارستان نیز موضوع مهمی است که در کانون گزارش تحلیلی فاینشال تایمز قرار گرفته است. در تحلیل مزبور، به این اشاره شده که ابراز تأسف اتحادیه اروپا از تصمیم مجارستان، موضوع مهمی است که نشان دهنده عمق اختلاف نظر سران کشورهای اروپایی درباره‌ی اقدامات نتانیاهو و ترامپ است. اتحادیه اروپا تاکید کرده است که خروج مجارستان از دیوان بین‌المللی، نیازمند یک فرایند رسمی است و کشورهای عضو، نمی‌توانند بلافاصله شانه از زیر بار تعهداتشان خود خالی کنند.
یورونیوز هم به این اشاره کرده که نتانیاهو پس از کسب تضمین و اطمینان در مورد عدم دستگیری، به بوداپست سفر کرده و گولیاس رئیس دفتر نخست وزیر مجارستان، مدعی شده که دیوان کیفری بین‌المللی از اهداف اصلی خود، منحرف و به یک ارگان سیاسی تبدیل شده است. نکته جالب اینجاست که رئیس دفتر ویکتور اوربان؛ برای توجیه اقدام کشورش، به این اشاره کرده که قدرت‌های بزرگ نظامی جهان هرگز عضو دیوان کیفری بین‌المللی نبوده‌اند و آمریکا نیز تحریم‌هایی را علیه دیوان اعمال کرده است.
روزنامه پولیتیکو نیز، بر این موضوع تاکید کرده که ویکتور اوربان، شخصاً به نتانیاهو تضمین داده و اعلام کرده که مجارستان حاضر نیست از حکم دیوان، پیروی کند. این روزنامه، همچنین به مورد دیگری اشاره کرده که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در سپتامبر ۲۰۲۴ و در سفر به مغولستان، دستگیر نشده است. رویترز نیز به مواضع آمستردام اشاره کرده و نوشته است: دولت هلند نیز به عنوان میزبان دادگاه بین‌المللی کیفری، اعلام کرده تا زمانی که روند خروج کامل نشود، مجارستان همچنان باید وظایف خود را انجام دهد. کاسپار ولدکام وزیر امور خارجه هلند در حاشیه نشست ناتو در بروکسل به خبرنگاران گفت: «فرایند کامل خروج از دیوان کیفری بین‌المللی حدود یک سال طول می‌کشد، در این مدت مجارستان باید تمام تعهدات خود را در قبال دادگاه انجام دهد».
یک بام و دو هوای اروپا
لهستان و مجارستان با حمایت قاطعانه از نتانیاهو و جنایات جنگی او و بی‌اعتنایی به حکم دیوان بین‌المللی، نشان دادند که باوری به معیارهای حقوق بشر ندارند اما واقعیت این است که دیگر کشورهای اروپایی نیز تکلیفشان روشن نیست. اعضای اتحادیه اروپا بر سر اجرای این حکم‌ها اختلاف نظر دارند.
برخی از آنها مانند اسپانیا، هلند و فنلاند می‌گویند که آنها حکم دیوان را اجرا می‌کنند و برخی دیگر از جمله آلمان پیشنهاد می‌کنند راهی برای دیدار نتانیاهو بدون بازداشت پیدا کنند. فرانسه نیز در رویکردی متناقض گفته که نتانیاهو باید از این حکم مصون باشد زیرا اسرائیل یکی از اعضای دیوان بین‌المللی کیفری نیست. به باور کارشناسان حقوق بین الملل، اگر چه ممکن است خروج مجارستان دارای وزن نمادین و پیامدهای سیاسی باشد، ولی به طور قابل توجهی ظرفیت عملیاتی یا چارچوب قانونی دیوان بین‌المللی کیفری را تغییر نمی‌دهد.
