دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، گفت: علامه طباطبایی در بیان آیه ۲۱ سوره ق، به بررسی لغوی کلمه «سائق» پرداخته است و می‌فرماید سیاقت هل‌دادن از پشت و قیادت کشیدن از جلو است. 

به گزارش ایکنا، امیرعلی شعبانی؛ دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، شامگاه هفتم فروردین ماه در نشست علمی «قیامت، جولانگه چشم‌های تیزبین» از سلسله نشست‌های دانشجویی نهج‌البلاغه با اشاره به آیات ۲۱ و ۲۲ سوره «ق»، گفت: سوره ق به معاد تکیه بیشتری نسبت به سایر موضوعات دارد به خصوص صفحه‌ای که این دو آیه هم در آن قرار دارد. علامه طباطبایی در بیان آیه ۲۱ سوره ق، به بررسی لغوی کلمه «سائق» پرداخته است و می‌فرماید سیاقت هل‌دادن از پشت و قیادت کشیدن از جلو است؛ به تعبیر ایشان هر نفسی یک سائقی دارد یعنی در پشت سر فرد، چیزی وجود دارد که او را به جلو هل می‌دهد و این نفس، یک شاهدی هم دارد. 

وی افزود: علامه طباطبایی آیه ۳۰ سوره قیامت «إِلَیٰ رَبِّکَ یَوْمَئِذٍ الْمَسَاقُ» را هم قرینه برای این تفسیر خود می‌داند و می‌فرماید هر نفسی به سوی خدا می‌رود؛ بنابراین سیری در این آیه دیده می‌شود؛ ابتدا نفخه صور دمیده می‌شود و بعد هر نفسی به صورت تنهایی نزد خدا می‌رود در حالی که یک سائقی پشت سر او هست و یک شاهد بر اعمال او هم وجود دارد. ایشان به قرینه برخی آیات دیگر از جمله «قَالَ قَرِینُهُ رَبَّنَا مَا أَطْغَیْتُهُ وَلَٰکِنْ کَانَ فِی ضَلَالٍ بَعِیدٍ» بگومگوهایی بین فرد و قرین او وجود دارند یعنی همراه انسان علاوه بر سائق و شهید، قرین هم هست و ممکن است چیزهای دیگری هم باشد. 

شعبانی با بیان اینکه علامه طباطبایی در مورد آیه ۲۲ سوره «ق» فرموده است که این آیه هم در مورد قیامت است، تصریح کرد: از منظر ایشان این آیه یک خطاب است و خطاب‌کننده خداوند است و مخاطب هم انسان؛ علامه به سبک و سیاق آیه قبل، خطاب را عمومی و متوجه همه انسان‌ها می‌داند؛ در ادامه هم ایشان به کاربرد کلمه «هذا» در «لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَةٍ مِنْ هَٰذَا فَکَشَفْنَا عَنْکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ» اشاره دارد و اینکه انسان در دنیا از این حقایق غافل بوده است. 

شعبانی بیان کرد: علامه فرموده است وقتی متصور است که چیزی وجود داشته باشد و ما از وجود آن غفلت کنیم؛ در دنیا هم انسان زمانی نسبت به چیزی غافل است که بی‌توجه به چیزی باشد که وجود دارد و گرنه چیزی که‌عدم باشد غفلت برای آن معنا ندارد. علامه در مورد استفاده از غطاء به معنای پرده هم می‌گوید پرده کاربرد پوشاندن چیزی را دارد که پشت پرده است و نقش حجاب دارد و از دید ایشان «فبصرک» هم دال بر تیزبینی است. 

دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران با بیان اینکه علامه به عمومیت هر دو آیه معتقد است لذا به شدت با نظر تفسیری که می‌گوید پیامبر (ص) در دنیا از عمق معارفی که به ایشان وحی می‌شد بی‌خبر بودند و در قیامت به آن پی می‌برند مخالفت می‌کنند، اظهار کرد: ایشان به شدت چنین نظری را سخیف می‌داند که نه با لفظ آیات و نه با سیاق آنان سازگار است. 

شعبانی بیان کرد: بنابراین اگر کسی حقایق معارف را در دنیا نبیند و به آن بی‌توجه باشد خداوند در قیامت پرده‌ها را از جلوی چشمانش کنار خواهد زد و به ناچار در آخرت آن را می‌بیند ولی جای این پرسش وجود دارد که آیا برداشتن پرده از جلوی چشمان فرد در قیامت دیگر ثمری برای او دارد یا خیر؟