اوفورکتومی به برداشتن تخمدان‌ها از طریق جراحی گفته می‌شود
اوفورکتومی یک روش جراحی است که در آن یک یا هر دو تخمدان شما برداشته می‌شود. این عمل می‌تواند از طریق رویکرد لاپاراسکوپی، رویکرد واژینال یا لاپاراتومی انجام شود. برداشتن هر دو تخمدان باعث شروع فوری یائسگی می‌شود.
اوفورکتومی می‌تواند یک‌طرفه یا دوطرفه باشد
اوفورکتومی جراحی است که در آن یک یا هر دو تخمدان شما برداشته می‌شود. تخمدان‌ها غدد تولیدمثلی هستند که هورمون‌هایی برای کنترل چرخه قاعدگی و ارتقای سلامت استخوان و قلب تولید می‌کنند. تخمدان‌ها همچنین حاوی تخمک‌هایی هستند که به رشد آن‌ها کمک کرده و می‌توانند منجر به بارداری شوند. زنان دو تخمدان دارند، یکی در هر طرف لگن. اوفورکتومی اغلب برای درمان یک بیماری یا کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها انجام می‌شود.
انواع مختلفی از اوفورکتومی وجود دارد. جراح شما یکی از این موارد را بر اساس سابقه پزشکی و علائم شما توصیه می‌کند:
• اوفورکتومی یک‌طرفه: برداشتن یک تخمدان (یک طرف).
• اوفورکتومی دوطرفه: برداشتن هر دو تخمدان (هر دو طرف).
• سالپنگو-اوفورکتومی: برداشتن یک تخمدان و یک لوله فالوپ (ارگانی که تخمک را از تخمدان به رحم منتقل می‌کند).
• سالپنگو-اوفورکتومی دوطرفه: برداشتن هر دو لوله فالوپ و تخمدان.
• هیسترکتومی با سالپنگو-اوفورکتومی: برداشتن رحم (هیسترکتومی) همزمان با برداشتن یک لوله فالوپ و یک تخمدان.
• هیسترکتومی کامل با سالپنگو-اوفورکتومی دوطرفه: برداشتن رحم، دهانه رحم، هر دو لوله فالوپ و هر دو تخمدان به طور همزمان.
یک متخصص زنان و زایمان معمولاً اوفورکتومی را انجام می‌دهد. شما تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرید، بنابراین در طول جراحی خواب هستید. کمتر پیش می‌آید که این جراحی تحت بی‌حسی موضعی یا منطقه‌ای انجام شود، به این معنا که برخی نواحی بی‌حس می‌شوند و شما بیدار هستید.
گاهی برای کاهش خطر سرطان سینه در افراد پرخطر اوفورکتومی توصیه می‌شود
جراح ممکن است یک یا هر دو تخمدان شما را به دلایل مختلفی بردارد، از جمله:
• اندومتریوز: زمانی که سلول‌های داخل رحم به سایر قسمت‌های بدن مهاجرت کرده و رشد می‌کنند.
• رشدهای خوش‌خیم (غیرسرطانی): معروف به کیست.
• جراحی پیشگیرانه: برای افرادی که در معرض خطر بالای سرطان سینه و تخمدان هستند.
• جهش‌های ژن BRCA: تغییراتی در ژن‌ها که می‌توانند منجر به سرطان سینه یا تخمدان شوند.
• سرطان تخمدان.
• پیچ‌خوردگی تخمدان (تورشن تخمدان): زمانی که تخمدان حول منبع خون خود پیچ می‌خورد و درد شدیدی ایجاد می‌کند.
• عفونت تخمدان یا نواحی اطراف آن: که به عنوان بیماری التهابی لگن (PID) یا آبسه لوله‌ای-تخمدانی (TOA) شناخته می‌شود.
اگر هر دو تخمدان و لوله‌های فالوپ شما برداشته شوند، به طور طبیعی نمی‌توانید باردار شوید. اگر رحم شما باقی بماند، می‌توانید با استفاده از فناوری‌هایی مانند IVF (لقاح آزمایشگاهی) بارداری را تجربه کنید. این‌ها عوامل مهمی هستند که اگر تمایل زیادی به بچه‌دار شدن دارید، باید در نظر بگیرید. ممکن است راه‌هایی برای حفظ باروری شما قبل از عمل وجود داشته باشد. به عنوان مثال، برخی افراد می‌توانند تخمک‌های خود را فریز کنند. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است توصیه کند که گزینه‌های خود را با یک متخصص باروری بررسی کنید.
جراح شما روش را با شما مرور می‌کند و دستورالعمل‌هایی برای مراقبت قبل و بعد از عمل ارائه می‌دهد. مطمئن شوید که خطرات جراحی، زمان بهبودی مورد انتظار و نحوه انجام عمل را درک کرده‌اید. قبل از برنامه‌ریزی جراحی، جراح شما ممکن است از شما بخواهد آزمایش‌های زیر را انجام دهید:
• معاینه فیزیکی.
• آزمایش خون.
• آزمایش ادرار.
• سونوگرافی.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI).
جراح می‌تواند تخمدان را به روش‌های مختلفی بردارد. هر روش خطرات و زمان بهبودی خاص خود را دارد:
• رویکرد لاپاراسکوپی: به عنوان یک روش کم‌تهاجمی در نظر گرفته می‌شود، جراح از یک دوربین کوچک برای دیدن داخل شکم شما استفاده می‌کند. جراح برش‌های کوچک 1-2 سانتی‌متری روی پوست شما ایجاد می‌کند تا تخمدان را بردارد. جراحی لاپاراسکوپی خطر عفونت کمتری دارد و معمولاً سریع‌تر بهبود می‌یابید. در برخی موارد، جراح ممکن است جراحی را با کمک بازوی رباتیک که ابزارها را حرکت می‌دهد (در حالی که جراح آن‌ها را هدایت می‌کند) انجام دهد.
• واژینال: این نیز یک روش کم‌تهاجمی محسوب می‌شود، با خطر کمتر عفونت و بهبودی سریع‌تر. برداشتن تخمدان‌ها از طریق واژن معمولاً همزمان با برداشتن رحم از طریق واژن انجام می‌شود.
• لاپاراتومی: در برخی موارد، جراح تصمیم می‌گیرد که برش بزرگ‌تری برای تکمیل جراحی لازم است. این برش به نام لاپاراتومی شناخته می‌شود و شامل برش در شکم است. لاپاراتومی‌ها یا برش‌های بزرگ‌تر معمولاً زمان بهبودی طولانی‌تر و خطر بیشتری برای عوارض دارند، اگرچه این خطرات همچنان کم هستند.
جراحی لاپاراسکوپی و واژینال ممکن است شامل یک شب اقامت در بیمارستان باشد، اما معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود. این یعنی چند ساعت پس از جراحی به خانه برمی‌گردید. لاپاراتومی (یا روش باز شکمی) ممکن است تا سه روز اقامت در بیمارستان نیاز داشته باشد. هر فرد به طور متفاوتی بهبود می‌یابد، اما می‌توانید انتظار سه تا شش هفته فعالیت محدود شده را داشته باشید. جراح شما یک قرار ملاقات پیگیری تعیین می‌کند و درباره زمان از سرگیری فعالیت‌های روزمره‌تان صحبت خواهد کرد.
روش لاپاراسکوپی برای اوفورکتومی کم‌تهاجمی است
بدن شما بسته به نوع اوفورکتومی که انجام داده‌اید، تغییرات مختلفی را تجربه خواهد کرد. اگر هنوز به یائسگی نرسیده‌اید و هر دو تخمدان شما برداشته شود، بلافاصله وارد یائسگی خواهید شد. قبل از جراحی، با جراح خود درباره راه‌های آماده‌سازی برای تغییرات هورمونی که ممکن است تجربه کنید، صحبت کنید.
اوفورکتومی برای افرادی که شرایط یا بیماری‌های پزشکی خاصی دارند یا در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان تخمدان هستند، مفید است. انجام اوفورکتومی می‌تواند علائم این بیماری‌ها یا شرایط را درمان یا کاهش دهد و از سرطان تخمدان در برخی افراد پرخطر جلوگیری کند.
اوفورکتومی، مانند هر جراحی دیگری، خطراتی دارد. این خطرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
• عفونت.
• آسیب به اندام‌های اطراف مانند مثانه یا روده.
• خونریزی بیشتر از حد انتظار.
• واکنش بد به بیهوشی.
• درد شدید ناشی از جراحی یا باقی ماندن سلول‌های تخمدانی (سندرم باقی‌مانده تخمدان).
• لخته‌های خون.
• پارگی تومور بدخیم، که می‌تواند سلول‌های سرطانی را گسترش دهد.
• از دست دادن باروری.
اگر جراح شما جراحی را با استفاده از لاپاراسکوپی یا رویکرد واژینال انجام دهد، ممکن است همان روز از بیمارستان مرخص شوید. اگر لاپاراتومی داشته باشید، چند روز در بیمارستان خواهید ماند. قبل از ترک بیمارستان، به شما گفته می‌شود که چگونه برش‌ها را تمیز و مراقبت کنید.
هر کس با سرعت متفاوتی بهبود می‌یابد، اما به طور کلی، می‌توانید حداقل دو هفته فعالیت محدود شده را انتظار داشته باشید. در مورد لاپاراتومی، ممکن است تا شش هفته طول بکشد تا بتوانید به سبک زندگی عادی خود بازگردید. برخی قوانین کلی پس از جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• بدون ورزش (پیاده‌روی مشکلی ندارد).
• بدون بلند کردن اجسام سنگین.
• بدون رابطه جنسی.
• فقط از نوار بهداشتی استفاده کنید (بدون تامپون).
• بدون حمام (فقط دوش).
• برش‌ها را تمیز و خشک نگه دارید.
• داروهای ضد درد یا آنتی‌بیوتیک‌ها (برای جلوگیری از عفونت) را طبق دستور مصرف کنید.
• در طول بهبودی از خانواده و دوستان کمک بخواهید.
• رانندگی نکنید (اگر داروی ضد دردی مصرف می‌کنید که رانندگی را مختل می‌کند).
اوفورکتومی دوطرفه هر دو تخمدان را خارج می‌کند
1. تفاوت بین هیسترکتومی و اوفورکتومی چیست؟
هیسترکتومی روشی برای برداشتن رحم شماست. رحم شما جایی است که جنین در طول بارداری رشد می‌کند و جایی که خون و بافت در طول پریود شما ریخته می‌شود. هیسترکتومی اغلب همزمان با اوفورکتومی انجام می‌شود. اوفورکتومی روشی برای برداشتن یک یا هر دو تخمدان است.
2. آیا بعد از اوفورکتومی هنوز پریود می‌شوید؟
بستگی به نوع اوفورکتومی شما دارد. اگر یک تخمدان برداشته شود و تخمدان دیگر هنوز کار کند، شما همچنان از تخمدان فعال پریود خواهید شد.
3. آیا تخمدان‌ها می‌توانند دوباره رشد کنند؟
خیر، تخمدان‌ها نمی‌توانند دوباره رشد کنند.
4. آیا اوفورکتومی باعث یائسگی می‌شود؟
بله، اگر هر دو تخمدان برداشته شوند، یائسگی فوری رخ می‌دهد.
5. آیا بعد از اوفورکتومی می‌توان باردار شد؟
اگر یک تخمدان باقی بماند، بله؛ اما با برداشتن هر دو، باروری طبیعی ممکن نیست.
اوفورکتومی می‌تواند یک روش ترسناک باشد، به‌ویژه اگر هنوز قصد بچه‌دار شدن دارید یا نگران یائسگی یا سرطان هستید. با پزشک خود درباره هر گونه نگرانی که در مورد این روش دارید و آنچه بعد از آن انتظار دارید، صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما در مقابله با عوارض جانبی اوفورکتومی و تأثیر آن بر زندگی‌تان کمک کنند. وقت بگذارید تا روش را درک کنید و هر سؤالی که دارید بپرسید.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
