فیلم / شدت تگرگ در سنندج کردستان
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در این گزارش، به مهم ترین اتفاقات زیست محیطی در ایران در ایام نوروز اشاره خواهیم کرد.
جزیره هرمز ، یکی از زیباترین و خاص‌ترین نقاط ایران از نظر زمین‌شناسی، سال‌هاست با پدیده نگران‌کننده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ برداشت غیرمجاز و بی‌رویه خاک سرخ و خاک نقره‌ای توسط گردشگران. این خاک‌های منحصربهفرد که بخشی از هویت زمین‌شناسی و طبیعی جزیره محسوب می‌شوند، به‌دلیل جذابیت ظاهری و کاربردهای خاصشان، به طعمه‌ای برای سودجویان و افراد ناآگاه تبدیل شده‌اند.
کارشناسان محیط‌زیست بارها هشدار داده‌اند که ادامه این روند، موجب فرسایش تدریجی و دگرگونی چهره منحصربهفرد جزیره خواهد شد. خاک سرخ هرمز، که در صنایع رنگ‌سازی و حتی غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد، و خاک نقره‌ای که در سواحل جلوه‌ای چشم‌نواز دارد، منابعی کمیاب و غیرقابل بازتولید هستند.
در حالی‌که ورود گردشگران به جزیره روزبه‌روز افزایش یافته، نبود نظارت کافی و ضعف در کنترل خروج منابع طبیعی، زمینه را برای برداشت گسترده این خاک‌ها فراهم کرده است. بسیاری از گردشگران بدون آگاهی یا توجه به قوانین، این خاک‌ها را به‌عنوان سوغاتی با خود می‌برند.
مسئولان محلی بر لزوم آموزش، فرهنگ‌سازی و افزایش نظارت تأکید دارند، اما تاکنون اقدامات مؤثر و بازدارنده‌ای در این زمینه صورت نگرفته است. برخی فعالان محیط‌زیست خواهان اجرای طرح‌های حفاظتی ویژه در جزیره شده‌اند و پیشنهاد داده‌اند که دسترسی گردشگران به مناطق حساس، محدود شود.
بخشدار هرمز نیز اعلام کرده: «اگر در دست گردشگری خاک جزیره دیده شود، آن را از او گرفته و به طبیعت بازمی‌گردانیم.»
اگر چاره‌ای فوری برای این بحران اندیشیده نشود، جزیره هرمز ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور، رنگ‌های منحصربهفرد خود را برای همیشه از دست بدهد.
در سال‌های اخیر، محور جاده‌ای میامی–عباس‌آباد به یکی از خطرناک‌ترین گذرگاه‌ها برای یوز آسیایی تبدیل شده است. طی سال‌های گذشته، دست‌کم ۱۳ یوزپلنگ آسیایی در این محور بر اثر تصادف جان باخته‌اند. این در حالی است که اکنون تنها ۷ یوز بالغ و ۱۰ توله در منطقه شناسایی شده‌اند؛ آماری که زنگ خطر انقراض این گونه ارزشمند را به صدا درآورده است.
به همین منظور، طرح «پایش کریدور یوز آسیایی» با دعوت اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان، از ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ تا ۱۶ فروردین ۱۴۰۴ در مسیر ۴۵ کیلومتری بین عباس‌آباد تا میامی اجرا شد؛ طرحی که با استقبال گسترده علاقه‌مندان به محیط‌زیست همراه بود.
در این برنامه، نزدیک به ۷۰ نفر از داوطلبان از گروه‌های سنی مختلف، از سراسر کشور حضور داشتند؛ از شهرهایی چون تهران، مشهد، اصفهان، بندرعباس، شاهرود، کرج، نیشابور، شیراز، سمنان، یزد و... این مشارکت مردمی نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری داشت و به یکی از بزرگترین حرکت‌های داوطلبانه محیط‌زیستی نوروز تبدیل شد.
نقش‌آفرینی مردمی در حفاظت از طبیعت
حضور داوطلبانه و فعال مردم، نشانه‌ای از افزایش آگاهی و احساس مسئولیت در قبال محیط‌زیست است. این مشارکت نمادی از اجرای اصل ۵۰ قانون اساسی است؛ جایی که مردم خود را در خط مقدم حفاظت از محیط‌زیست می‌بینند. داوطلبان در این مدت با زیستگاه یوز، چالش‌های حفاظت از آن، و اثرات جاده بر حیات‌وحش آشنا شدند؛ دانشی که می‌تواند در تغییر رفتار و نگرش عمومی مؤثر باشد.
به‌واسطه حضور مستمر داوطلبان و اقدامات آگاهی‌بخش، در ایام نوروز هیچ تصادفی برای یوز آسیایی گزارش نشد. همچنین تلفات دیگر گونه‌ها نیز در این محور به صفر رسید.
طبق اعلام جمعیت هلال احمر، از روز اول فروردین تا ساعت ۲۲ شب گذشته دوم فروردین، ۱۱ استان اصفهان، ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، فارس، قزوین، لرستان، کرمانشاه، گیلان و کهگیلویه و بویراحمد متاثر از سیل و آبگرفتگی بودند. با این وجود، سیل در کرمانشاه مهیب تر از سایر نقاط کشور بود و تصاویری که از آن مخابره می شد، نشان از وحشتناک بودن این سیل داشت.
در پی وقوع سیل در این کرمانشاه، چندین منزل مسکونی تخریب، تعدادی خودرو و ماشین آلات کشاورزی مچاله و چندصد دام نیز تلف شدند. در ادامه تصاویری از این سیل را خواهید دید.
آبگرفتگی و سیل در روستای پاچقا سرفیروزآباد استان کرمانشاه
سیل در هرسین کرمانشاه
سیلاب در هرسین بخش کشاورزی چند روستا آسیب دید
لحظه هولناک ورود سیل به روستای داربدره، منطقه سرفیروزآباد استان کرمانشاه
محسن رضازاده، فعال محیط زیست در استان خوزستان در گفت و گو با رکنا گفته بود: متأسفانه بسیاری از افراد زباله های خود را در طبیعت جمع‌آوری نمی‌کنند که این علاوه بر آسیب بصری به طبیعت، موجب آلودگی های زیست محیطی نیز خواهد شد. در ایام نوروز، خوب است مردم به پویش «سه زباله به نفع طبیعت» بپیوندند که حداقل می‌توانند علاوه بر جمع کردن زباله‌های خود، دست خالی بازنگردند و سه زباله از تعدادی از زباله‌هایی را که دیگران جا گذاشته‌اند را نیز بردارند. جمع‌آوری تنها سه زباله، کار دشواری نیست و هر کسی می‌تواند در این اقدام ساده و مؤثر سهیم باشد. می خواهیم نشان دهیم که حتی کوچک‌ترین اقدامات نیز اهمیت دارند.
بعد از پایان تعطیلات نوروزی شهروندان و اهالی روستاهای مازندران با حضور در جنگل‌های هیرکانی و مراتع این استان بخشی از زباله های رها شده در طبیعت را در شبکه های اجتماعی بازنشر می دهند.
زباله پرانی در ایام تعطیلات نوروزی در یک گستره پهناور شامل جنگل های هیرکانی، مراتع، تالاب ها و آب بندانهای استان در کنار جاده های ارتباطی را شامل می شود که این امر بازتاب های منفی شهروندان و فعالان زیست محیطی این خطه از شمال را به همراه داشت.
بحران زباله در مازندران که ریشه ای حدود ۳۰ ساله دارد در سال گذشته به بالاترین مرحله بحران خود رسید تا جایی که برخی از شهرهای مازندران همانند بابل محدود شهرهای در کشور هستند که حتی یک مکان برای دفن و مدیریت زباله ندارند و زباله های تولیدی را با هزینه های سنگین به خارج از استان منتقل می کنند.
چالش زباله در این استان به این خاطر بحرانی شدکه در برخی از روستاها زباله ها جمع آوری نمی شود چون مکانی برای مدیریت این پسماند وجود ندارد و با توجه به این که روستاهای مازندران بیشترین میزبانی را از گردشگران دارند در حال حاضر حجم انبوهی از زباله ها در طبیعت رها شده است.
تعدادی از شهروندان و دوستداران محیط زیست که در ایام تعطیلات در روستا ساکن بودند بخاطر فرهنگ سازی در مدیریت پسماند زباله های تولیدی را تفکیک و پسماندهای تر را در زمین منزل خود خاک و بخشی دیگر را سوزاندند.
در حال حاضر شهروندان و دوستداران محیط زیست بر این باورند با توجه به حضور گسترده مسافران در بهار و تابستان پیش رو مشکل پسماند یکی از بزرگترین شهرستان های شمال کشور به مراتب حاد تر از شرایط فعلی خواهد شد و مناطق جنگلی و کنار رودخانه های این استان مملو از زباله های رها شده مسافران خواهد شد.
این کارشناسان بر این باورند آموزش و اجرای تفکیک زباله باید به سرعت در این شهرستان اجرایی شود و تعلل بیشتر در این حوزه آسیب های فراوانی به همراه خواهد داشت.
آنها بر این باورند با استفاده از همه ظرفیت های موجود با اطلاع رسانی های متنوع باید برای مسافران فرهنگ سازی شود که بحران زباله در این استان در بالاترین حد ممکن قرار دارد و اگر آنها همکاری نکنند این بحران چند برابر بیشتر از وضعیت موجود برای شهروندان آسیب زا خواهدشد.
گردشگران و مسافران زیادی در ایام نوروز، گیلان را مقصد سفر خود قرار داده‌اند و از طبیعت بهشت‌گونه این استان آرامش هدیه می‌گیرند اما زباله‌های رها شده برخی از آنها در دل طبیعت، زخم عمیقی‌ست که بر چهره طبیعتِ زیبا می‌ماند.
عصر روز شنبه ۹ فروردین‌ماه، خط لوله انتقال آب از شرق اصفهان به یزد در ایستگاه‌های پمپاژ شماره ۳ و ۴ توسط افراد ناشناس مورد تعرض و آتش‌سوزی قرار گرفت. این اقدام باعث قطع کامل جریان آب به یزد و ورود استان به وضعیت قرمز شد. از آن زمان تاکنون، بخش‌های زیادی از استان به‌ویژه شهرستان اردکان که کاملاً به این خط وابسته است، با بحران جدی آب شرب مواجه شده‌اند.
پیشینه‌ای از تخریب مکرر
این نخستین‌بار نیست که تأسیسات انتقال آب به یزد مورد حمله قرار می‌گیرد. طی ۲۷ سال گذشته، این پنجاه‌ودومین بار است که خط انتقال آسیب می‌بیند. به گفته احمدرضا صادقی، معاون شرکت آب منطقه‌ای اصفهان، خط ۱۴۰۰ میلی‌متری از خرداد ۱۳۷۹ در مدار بهره‌برداری قرار گرفته و سالانه حدود ۶۵ میلیون متر مکعب آب برای مصارف شرب یزد منتقل می‌کند. مسئولیت کامل بهره‌برداری و نگهداری این خط نیز بر عهده شرکت آب منطقه‌ای یزد است.
دستور فوری رئیس‌جمهوری و کمک‌رسانی از سایر استانها
با بالا گرفتن بحران، رئیس‌جمهوری دستور تسریع در تعمیر خط را صادر کرد. در پی این دستور، ۲۴ تانکر آبرسانی و بیش از ۱۳۰ هزار بطری آب معدنی از استان‌های مختلف به یزد ارسال شده است. بنا به اعلام مدیرعامل آبفای یزد، این کمک‌ها از سوی استان‌هایی چون تهران، کرمان، قم، فارس، البرز، زنجان، کرمانشاه، گیلان و دیگر نقاط کشور صورت گرفته است. یک دستگاه تصفیه سیار نیز از لرستان به یزد فرستاده شده است.
وضعیت بحرانی و تلاش برای بازسازی
محمدرضا بابایی، استاندار یزد، با اشاره به خسارات سنگین واردشده به ایستگاه‌های پمپاژ، از آغاز عملیات بازسازی خبر داد و اعلام کرد بازگرداندن ایستگاه شماره ۳ به مدار زمان‌بر خواهد بود. او گفت: «تعرض به تأسیسات آبی خسارت سنگینی به بیت‌المال وارد کرده و اکنون تنها تا ۴۸ ساعت توان ذخیره آب شرب در استان وجود دارد.»
کاربرد آب انتقالی فقط برای شرب است
علی‌اکبر پورجمشیدیان، معاون امنیتی وزارت کشور تأکید کرد آب منتقل‌شده صرفاً برای مصرف شرب است و هیچ‌گونه استفاده‌ای در بخش صنعت یا کشاورزی ندارد. وی با اشاره به استقرار نیروهای انتظامی در نقاط حساس خط لوله گفت: «با مسئولان اصفهان نیز برای تضمین امنیت و استمرار جریان آب شرب مذاکراتی انجام شده است.»
پیام همدلی استاندار اصفهان: دو استان، یک رنج مشترک
مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان، با انتشار پیامی ضمن ابراز همدردی با مردم یزد، تأکید کرد ریشه‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی مشترک دو استان فراتر از هر حادثه‌ای است. او گفت: «دل مردم اصفهان با یزد یکی است و درک می‌کنیم یزد نیز همچون اصفهان با تشنگی و فشار آبی روبه‌روست. باید با گفت‌وگو و همدلی، راهی برای حل این بحران قدیمی پیدا کنیم. ما یک خانواده هستیم و اختلاف، دلیل جدایی نیست.»
در یک کارزار، به این موضوع پرداخته شد که باید افرادی که این خط لوله را تخریب کرده اند مورد مجازات قرار گیرند.
در حالی که مردم یزد با بحران شدید کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، حمله تعدادی از معترضان موسوم به کشاورزان اصفهانی به تأسیسات انتقال آب، نه‌تنها خسارت سنگینی به زیرساخت‌های حیاتی وارد کرده، بلکه تنش میان دو استان را تشدید کرده است. اکنون گروهی از شهروندان یزدی با نگارش نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه، خواستار برخورد قاطع با عاملان و حامیان این اقدام مخرب شده‌اند.
در متن این کارزار آمده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
رئیس محترم قوه قضائیه
جناب آقای اژه‌ای
سلام؛
این روزها که مردم استان یزد بحران اصلی‌شان آب و کمبود آب است، معترضان شبه‌کشاورز اصفهانی به پمپاژخانه آب انتقالی استان یزد تعرض کرده و صدها میلیارد بیت‌المال را نابود کردند.
برخی مسئولان استان اصفهان هم در این حادثه مقصر کمی نیستند؛ آنها با حمایت واضح و روشن باعث انجام این کار شده‌اند. لذا از شما درخواست داریم که با معترضان و مسئولان مقصر در این موضوع، شدیداً برخورد و تمام پول صرف‌شده برای این کار را تمام و کمال از مسئولان و اغتشاشگران بگیرند.
