به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خانه ملت، نمایندگان در نشست علنی امروز (یکشنبه، 17 فروردین ماه) مجلس شورای اسلامی با کلیات لایحه موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ژاپن درباره کمک و همکاری متقابل اداری در امور گمرکی با 213 رأی موافق، 7 رأی مخالف و یک رأی ممتنع از مجموع 232 نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.

در ادامه نمایندگان با 208 رأی موافق، 3 رأی مخالف و 2 رأی ممتنع از مجموع 229 نماینده حاضر در جلسه با اصل ماده واحده این لایحه نیز موافقت کردند.

ماده‌ واحده

موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ژاپن درباره کمک و همکاری متقابل اداری در امور گمرکی مشتمل بر یک مقدمه و هجده ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.

تبصره

تبصره -  در اجرای این قانون و اصلاحات بعدی آن رعایت اصول هفتاد و هفتم (77)، یکصد و بیست و پنجم (125) و یکصد و سی و نهم (139) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.

موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ژاپندرباره کمک و همکاری متقابل اداری در امور گمرکی

دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت ژاپن، که از این پس به عنوان «طرفهای متعاهد» نامیده می‌شوند؛

با توجه به اینکه تخلف از قوانین گمرکی به زیان امنیت عمومی و منافع اقتصادی، مالی، اجتماعی، فرهنگی، تجاری و سلامت عمومی کشورهای متبوع آنها می‌باشد؛

با توجه به اینکه قاچاق مواد مخدر، مواد روانگردان، سلاح، مواد منفجره، مواد شیمیایی، زیست‌شناختی (بیولوژیکی) و هسته‌ای، تشکیل‌دهنده خطری برای سلامت عمومی و جامعه است؛

با در نظر گرفتن اهمیت حصول اطمینان از تعیین دقیق حقوق گمرکی و سایر مالیات‌های جمع‌آوری شده در واردات یا صادرات و همچنین حصول اطمینان از اجرای صحیح اقدامات راجع به ممنوعیت‌ها، محدودیت‌ها و اقدامات وارسی (کنترلی) توسط گمرکات آنها؛

با تشخیص نیاز به همکاری بین‌المللی در زمینه موضوعات مربوط به اجرا و اعمال قوانین گمرکی کشورهای متبوع خود؛

با توجه به موافقتنامه‌های بین‌المللی حاوی ممنوعیت، محدودیت و اقدامات ویژه جهت اعمال پایش(کنترل) نسبت به کالاهای خاص؛

با اعتقاد به اینکه اقدام علیه تخلفات گمرکی می‌تواند با همکاری بین گمرکات آنها به نحو مؤثرتری صورت بگیرد؛ و

با در نظر گرفتن توصیه‌نامه شورای همکاری گمرکی درباره کمک متقابل اداری مصوب 5 دسامبر 1953 (14 آذر 1332)،

در موارد زیر توافق نمودند:

ماده 1

تعاریف

از لحاظ این موافقتنامه:

الف- «گمرک‌» در جمهوری اسلامی ایران یعنی گمرک جمهوری اسلامی ایران و در ژاپن یعنی وزارت دارایی؛

ب- «قوانین گمرکی‌» یعنی قوانین و مقررات قابل اجراء و اعمال توسط گمرکات حاکم بر واردات، صادرات، عبور، انبارداری و جابه‌جایی کالاها و قرار دادن کالاها تحت رویه‌های گمرکی دیگر از جمله اقدامات بازدارنده، محدودکننده یا وارسی(کنترلی) کالاهایی که در صلاحیت گمرکات باشند؛

پ- «تخلف گمرکی‌» یعنی هر گونه نقض یا اقدام به نقض قوانین گمرکی؛

ت- «قلمرو گمرکی» یعنی قلمرو کشور هر طرف متعاهد که در آن قوانین گمرکی آن کشور جاری است؛

ث- «اطلاعات» یعنی هرگونه داده، اسناد، گزارش‌ها یا سایر مکاتبات طرفهای متعاهد؛

ج- «مأمور» یعنی هر مأمور گمرک یا مأمور سایر نهادهای دولتی که توسط گمرک تعیین شده است؛

چ- «شخص‌» یعنی هر شخص حقیقی یا حقوقی؛

ح- «گمرک درخواست‌شونده‌» یعنی گمرکی که از آن درخواست کمک می‌شود؛ و

خ- «گمرک درخواست‌کننده‌» یعنی گمرکی که درخواست کمک می‌کند.

ماده 2

دامنه شمول موافقتنامه

1- طرفهای متعاهد از طریق گمرکات مربوطه خود در جهت حصول اطمینان از اجرای صحیح قوانین گمرکی و جلوگیری، تحقیق و مبارزه با تخلفات گمرکی طبق مفاد این موافقتنامه، به یکدیگر کمک ارائه خواهند نمود.

2- طرفهای متعاهد باید تلاش‌های مشترکی را برای ساده‌سازی و هماهنگ‌سازی رویه‌های گمرکی از طریق گمرکات مربوطه خود به انجام برسانند.

3- این موافقتنامه باید توسط طرف‌های متعاهد طبق قوانین و مقررات لازم‌الاجراء در هر کشور و در حدود منابع در دسترس گمرکات مربوط آنها اجراء گردد.

4- مفاد این موافقتنامه تأثیری بر حقوق و تعهدات طرفهای متعاهد به موجب هر گونه موافقتنامه بین‌المللی دیگر نخواهد داشت.

ماده 3

کمک متقابل

1- گمرکات، به ابتکار خود یا بنا به درخواست، از طریق تبادل اطلاعاتی که به اطمینان از اعمال صحیح قوانین گمرکی و پیشگیری، تحقیق و مقابله با تخلفات گمرکی کمک می‌کند به یکدیگر کمک خواهند نمود.

2- هر یک از گمرکات به ابتکار خود یا بنا به درخواست، اطلاعات در دسترس در خصوص فعالیت‌هایی که ممکن است منجر به تخلفات گمرکی در قلمرو گمرکی کشور طرف متعاهد دیگر شود، به آن گمرک ارائه خواهند کرد.

3- اگر هر یک از گمرکات ملاحظه نماید که اطلاعات در دسترس که مربوط به تخلفات گمرکی شدید است می‌تواند اقتصاد، بهداشت عمومی، امنیت عمومی یا سایر منافع حیاتی کشور گمرک دیگر را شدیداً به مخاطره اندازد، باید در صورت لزوم این اطلاعات را در اختیار گمرک دیگر قرار دهد.

ماده 4

کمک بنا به درخواست

1- گمرک درخواست‌شونده، بنا به درخواست، اطلاعات زیر را به گمرک درخواست‌کننده ارائه خواهد نمود:

الف- آیا کالاهای وارد شده به قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌کننده به طور قانونی از قلمرو گمرکی کشور درخواست‌شونده صادر شده است؛

ب- آیا کالاهای صادراتی از قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌کننده به طور قانونی به قلمرو گمرکی کشور درخواست‌شونده وارد شده است؛ و

پ- آیا کالاهای عبوری از قلمرو گمرکی کشور یکی از گمرکات که مقصد آن قلمرو گمرکی کشور گمرک دیگر است، به طور قانونی عبور نموده است.

2- اطلاعات ارائه شده به موجب بند (1) این ماده باید، بنا به درخواست، شامل رویه‌های گمرکی مورد استفاده برای ترخیص کالاهای موضوع درخواست باشند.

ماده 5

نظارت ویژه

گمرک درخواست‌شونده، در صورت درخواست، باید اطلاعات زیر را، در حدود منابع در دسترس خود، به گمرک درخواست‌کننده ارائه و نظارت ویژه را بر آنها داشته باشد:

الف- افرادی که برای گمرک درخواست‌کننده معلوم شده است در داخل قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌کننده مرتکب تخلف گمرکی شده‎اند یا مظنون به انجام آن هستند، به خصوص کسانی که به داخل و خارج از قلمرو گمرکی کشور درخواست‌شونده تردد می‎نمایند؛

ب- کالاهای درحال حمل یا در انبار که توسط گمرک درخواست‌کننده به عنوان مظنون به قاچاق به قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌کننده اعلام شده است؛

پ- وسایل حمل و نقلی که استفاده از آنها در ارتکاب تخلف گمرکی در داخل قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌کننده برای گمرک درخواست‌کننده معلوم شده یا سوء‌ظن استفاده از آنها وجود داشته باشد؛

ت- اماکنی که برای گمرک درخواست‌کننده معلوم شده جهت ارتکاب تخلف گمرکی، در قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌کننده، مورد استفاده قرار گرفته یا سوء ظن استفاده از آن‌ها وجود دارد.

ماده 6

شکل و محتوای درخواست‌های کمک

1- درخواست‌های کمک به موجب این موافقتنامه باید به صورت مکتوب به زبان انگلیسی باشد. این درخواست‌ها باید به همراه اطلاعاتی باشد که برای اجابت درخواست‌ها مفید به نظر می‌رسد. در مواقعی که شرایط ایجاب می‌کند، درخواست شفاهی می‌تواند انجام بگیرد و پذیرفته شود، اما باید بلافاصله به صورت مکتوب تأیید شود.

2- درخواست‌های کمک به موجب بند (1) این ماده شامل اطلاعات زیر خواهد بود:

الف- گمرک درخواست‌کننده؛

ب- ماهیت رسیدگی‌هایی که در خصوص آن درخواست انجام شده؛

پ- موضوع و دلیل درخواست؛

ت- اسامی و نشانی اشخاص مرتبط با درخواست، چنانچه شناخته شده باشند؛ و

ث- شرح مختصری از موضوع تحت بررسی و عناصر قانونی دخیل.

3- اطلاعاتی که به موجب این موافقتنامه ارائه می‌گردد، به‌طور مستقیم بین مأموران تعیین شده توسط گمرکات متبوع آنها مکاتبه خواهد شد مگر اینکه در این موافقتنامه به گونه دیگر مقرر شده باشد.

4- هر گونه سند همراه درخواست برای کمک به موجب این موافقتنامه باید تا حد لزوم به زبان انگلیسی ترجمه گردد.

ماده 7

حضور مأموران گمرک درخواست‌کننده در قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌شونده

1- گمرک درخواست‌شونده می‌تواند به مأموران گمرک درخواست‌کننده اجازه دهد در موقع انجام تحقیق توسط گمرک درخواست‌شونده در قلمرو آن حضور داشته باشند.

2- حضور‌ مأموران گمرک درخواست‌کننده در قلمرو گمرکی گمرک کشور درخواست‌شونده باید فقط در نقش مشاوره‌ای بوده و مشمول شرایط و مقررات مقرر توسط گمرک درخواست‌شونده باشد.

3- در زمان حضور‌ مأموران گمرک درخواست‌کننده با رضایت و با رعایت شرایط تعیین شده توسط گمرک درخواست‌شونده در قلمرو گمرکی آن کشور، این‌ مأموران می‌توانند:

الف- از طریق‌ مأموران گمرک درخواست‌شونده در دفاتر گمرک درخواست شونده، در مورد اسناد، سوابق و سایر داده‌های مربوطه مشورت نمایند؛ و

ب- تصویر اسناد، سوابق و سایر داده‌های مربوطه را تهیه نمایند.

4- هنگامی که‌ مأموران گمرک درخواست‌کننده در قلمرو گمرکی کشور گمرک درخواست‌شونده حضور دارند باید در هر زمانی قادر به ارائه مدارکی دال بر هویت و صلاحیت رسمی خود باشند. آنها نباید لباس متحدالشکل (یونیفرم) بپوشند یا اسلحه حمل نمایند. آنها مسئول هرگونه تخلفی خواهند بود که مرتکب می‌شوند. آنها تا حدی که قوانین و مقررات داخلی کشور گمرک درخواست‌شونده مقرر کرده است، از همان حمایت مقرر برای‌ مأموران گمرک آن برخوردار خواهند بود.

ماده 8

استفاده از اطلاعات و محرمانگی

1- اطلاعاتی که به موجب این موافقتنامه دریافت می‌شود فقط برای اهداف مندرج در بند (1) ماده (2) این موافقتنامه باید مورد استفاده قرار گیرد. اطلاعات یادشده نباید برای مقام‌های دیگر ارسال گردد مگر اینکه گمرک ارائه‌کننده اطلاعات صریحاً به طور کتبی استفاده آن را توسط مقام‌های دیگر تصویب کرده باشد.

2- گمرک دریافت‌کننده اطلاعات، می‌تواند با وجود جمله دوم بند (1) این ماده، اطلاعاتی را که طبق این موافقتنامه دریافت نموده در اختیار سازمان‌های مجری قانون مربوطه کشور خود قرار دهد که این سازمان‌ها می‌توانند این اطلاعات را تحت شرایط مذکور در اولین جمله بند (1) و بند (3) این ماده و نیز ماده (9) این موافقتنامه استفاده نمایند، مگر این‌که گمرک ارائه‌کننده اطلاعات به گونه دیگری اعلام نماید.

3- هر یک از طرفهای متعاهد باید محرمانه بودن هرگونه اطلاعات دریافت شده به موجب این موافقتنامه را حفظ نموده و حداقل همان سطح حفاظت و محرمانگی همان نوع اطلاعات به موجب قوانین و مقررات کشور گمرک ارائه‌کننده اطلاعات را فراهم نماید، مگر اینکه گمرک ارائه‌کننده اطلاعات، به افشای این اطلاعات رضایت دهد.

4- مفاد بندهای (1) تا (3) این ماده نباید مانع استفاده یا افشای اطلاعات تا حدی گردد که در قوانین و مقررات کشور گمرک دریافت‌کننده اطلاعات تعیین شده است. گمرک دریافت‌کننده اطلاعات باید، در هر زمان ممکن، به گمرک ارائه‌دهنده اطلاعات، اطلاع قبلی در خصوص افشای مزبور بدهد.

ماده 9

رسیدگی کیفری

1- اطلاعات ارائه شده از گمرک یک طرف متعاهد به گمرک طرف متعاهد دیگر به موجب این موافقتنامه نباید توسط طرف متعاهد اخیر‌الذکر در رسیدگی کیفری انجام شده توسط دادگاه یا قاضی مورد استفاده قرار گیرد.

2- با وجود بند (1) این ماده، وقتی که یکی از طرفهای متعاهد قصد استفاده از این اطلاعات در رسیدگی کیفری انجام شده توسط دادگاه یا قاضی را داشته باشد، گمرک آن طرف متعاهد باید موافقت کتبی گمرک طرف متعاهد دیگر که اطلاعات را ارائه نموده از قبل اخذ نماید.

3- گمرکی که قصد دارد موافقت کتبی گمرک طرف متعاهد دیگر را طبق بند (2) این ماده از قبل أخذ نماید، به ابتکار خود یا بنا به درخواست، می‌تواند اطلاعات مرتبطی که جهت اخذ این موافقت کتبی مفید به نظر می‌رسد را در اختیار گمرک ارائه‌کننده اطلاعات قرار دهد.

4- هیچ یک از مفاد این ماده نباید مانع از ارائه درخواست اطلاعات توسط یک طرف متعاهد از طرف متعاهد دیگر از طریق مجاری سیاسی (دیپلماتیک) یا سایر مجاری مقرر طبق قوانین کشور طرف متعاهد دیگر گردد.

ماده 10

استثنائات

1- در مواردی که گمرک درخواست‌شونده یک طرف متعاهد ملاحظه نماید که کمک به موجب این موافقتنامه می‌تواند حاکمیت، امنیت، نظم عمومی یا سایر منافع اساسی آن کشور را به مخاطره اندازد یا باعث افشای اسرار صنعتی، تجاری یا حرفه‌ای در قلمرو گمرکی آن کشور گردد، طرف متعاهد مذکور می‌تواند از ارائه این کمک مضایقه یا خودداری نماید یا ارائه این کمک منوط به رعایت برخی شرایط یا الزامات ارائه گردد.

2- چنانچه گمرک درخواست‌کننده در صورت دریافت درخواست مشابهی از سوی گمرک درخواست‌شونده قادر به اجابت آن درخواست نباشد، باید این واقعیت را در درخواست خود مورد توجه قرار دهد. برآوردن چنین درخواستی به صلاحدید گمرک درخواست‌شونده خواهد بود.

3- گمرک درخواست‌شونده می‌تواند از ارائه کمک به این دلیل که در تحقیق جاری، از جمله تحقیق توسط سازمان‌های مجری قانون مربوطه و تعقیب یا رسیدگی قضایی خللی ایجاد می‌کند خودداری کند. در این صورت گمرک درخواست‌شونده برای تعیین اینکه آیا می‌توان ارائه کمک را موکول به هر گونه قیود و شرایطی نمود که گمرک درخواست‌شونده ممکن است ضروری بداند، با گمرک درخواست‌کننده مشورت خواهد کرد.

ماده 11

همکاری فنی

گمرکات، در صورت لزوم و اقتضا، در زمینه‌های پژوهش، توسعه و آزمایش رویه‌های جدید گمرکی و کمک‌ها و شیوه‌های اجرایی، فعالیت‌های آموزشی‌ مأموران گمرک و تبادل کارکنان بین خود همکاری خواهند نمود.

ماده 12

اجرای درخواست‌ها

1- گمرک درخواست‌شونده باید کلیه اقدامات متعارف جهت اجرای درخواست کمک به موجب این موافقتنامه را به انجام برساند.

2- چنانچه یک درخواست کمک قابلیت اجراء نداشته باشد، گمرک درخواست‌کننده باید سریعاً با ارائه بیانیه دلایل رد یا تعویق درخواست، از این موضوع مطلع گردد. اطلاعات مربوطه که ممکن است برای گمرک درخواست‌کننده برای پیگیری بعدی درخواست مفید به نظر برسد را می‌توان همراه بیانیه ارسال کرد.

3- در مواردی که گمرک درخواست‌شونده، مقام ذی‌ربط جهت برآوردن درخواست کمک نباشد، می‌تواند سریعاً درخواست را به آن مقام ذی‌‌ربط که وظیفه‌ای به پاسخ دادن به این درخواست ندارد انتقال دهد.

ماده 13

هزینه‌ها

1- هزینه‌های صرف شده در اجرای این موافقتنامه، برعهده طرفهای متعاهد مربوط خواهد بود.

2- چنانچه برای اجرای درخواست کمک، هزینه‌های ماهیتاً زیاد و غیرمتعارف مورد نیاز بوده یا باشد، طرفهای متعاهد به منظور تعیین قیود و شرایطی که به موجب آن درخواست اجراء و هم چنین روشی که به موجب آن هزینه‌ها تقبل خواهد شد، با یکدیگر مشورت خواهند کرد.

ماده 14

اجرای موافقتنامه

1- کلیه مشکلات یا اختلاف‌ها در ارتباط با تفسیر یا اجرای این موافقتنامه باید از طریق مذاکرات دوجانبه بین طرف‌های متعاهد حل و فصل شوند.

2- ترتیبات تفصیلی به منظور اجرای این موافقتنامه، در صورت نیاز، بین گمرکات طرفهای متعاهد منعقد خواهند گردید.

ماده 15

لازم‌الاجراء شدن

طرف‌های متعاهد یکدیگر را به صورت مکتوب از طریق مجاری سیاسی (دیپلماتیک) از انجام تشریفات داخلی مربوط خود که برای لازم‌الاجراء شدن این موافقتنامه ضرورت دارد، مطلع خواهند نمود. این موافقتنامه در سی امین روز پس از تاریخ دریافت اطلاعیه مؤخر لازم‌ا‌لاجراء خواهد شد.

ماده 16

 فسخ

1- این موافقتنامه برای مدت زمان نامحدود منعقد شده است. اما هر یک از طرفهای متعاهد می‌تواند آن را در هر زمان با ارائه اطلاعیه کتبی به طرف متعاهد دیگر از طریق مجاری سیاسی (دیپلماتیک) فسخ نماید. فسخ 90 روز پس ازتاریخ اطلاعیه فسخ به طرف متعاهد دیگر نافذ خواهد شد.

2- هرگونه کمک‌های جاری در زمان فسخ، به هرترتیب، طبق مفاد این موافقتنامه تکمیل خواهند شد.

ماده 17

اعمال قلمروی

این موافقتنامه در قلمرو گمرکی دو کشور اعمال خواهد شد.

ماده 18

بازنگری

1- طرف‌های متعاهد می توانند به منظور بازنگری این موافقتنامه، بنا به درخواست، با یکدیگر ملاقات کنند.

2- طرفهای متعاهد در هر زمان، با توافق متقابل کتبی از طریق مجاری سیاسی (دیپلماتیک)، می توانند این موافقتنامه را اصلاح کنند. اصلاحات به موجب همان شرایط مقرر در ماده (15) این موافقتنامه لازم‌الاجراء خواهد شد.

در گواهی مراتب بالا، امضاکنندگان زیر که به‌طور مقتضی از طرف دولت‌های متبوع خود مجاز شده‎اند، این موافقتنامه را امضا کرده‌اند.

این موافقتنامه در تهران در تاریخ 31 مرداد 1400 هجری شمسی برابر با 22 ماه هشتم سال 3 ریوا و 22 اوت 2021 میلادی، در دو نسخه به زبان‌های فارسی، ژاپنی و انگلیسی تنظیم شد که هر سه متن از اعتبار یکسان برخوردار می‌باشد. در صورت هرگونه اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی ملاک خواهد بود.