پژوهشگران پروژه «AtmoSense» وابسته به «آژانس پروژه‌های پژوهشی پیشرفته دفاعی آمریکا» (دارپا) که امواج ضربه‌ای در جو زمین را بررسی می‌کردند، ناخواسته به سیستمی دست یافته‌اند که می‌توان آن را نخستین رادار راکتی تصادفی جهان نامید.
به گزارش دیجیاتو، هدف پروژه AtmoSense از ابتدا ردیابی راکت‌ها نبوده است. این برنامه که سال ۲۰۲۰ آغاز شد، قصد داشت بررسی کند چگونه انرژی صوتی و الکترومغناطیسی ناشی از انفجارها، زمین‌لرزه‌ها و سایر اختلالات، از سطح زمین تا لایه یونوسفر منتقل می‌شود. هدف نهایی این پروژه استفاده از جو به‌عنوان حسگری غیربصری برای شنود پدیده‌های جهانی بود.
همه‌چیز در آزمایشی میدانی سال ۲۰۲۴ در نیومکزیکو تغییر کرد و پس از انجام چند انفجار آزمایشی، ابزارهای سنجش AtmoSense کاهش ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده‌ای را در میزان کل الکترون‌های جو (TEC) ثبت کردند؛ معیاری که نشان‌دهنده میزان ذرات باردار در لایه‌های بالایی جو است. نکته عجیب اینجا بود که این افت ناگهانی با هیچ‌کدام از انفجارهای برنامه‌ریزی‌شده مطابقت نداشت.
پس از بررسی‌های دقیق مشخص شد همان روز، راکت فالکون ۹ متعلق به شرکت اسپیس ایکس درحال ورود مجدد به جو زمین بوده است. تیم تحقیقاتی نتیجه گرفت این اختلال ثبت‌شده به‌احتمال زیاد ناشی از بازگشت راکت به جو بوده است. با بررسی سایر پرتاب‌ها در بازه‌های زمانی مختلف، الگویی ثابت، تکرارپذیر و قابل‌ردیابی از راه دور پیدا کردند.
به بیان دیگر، تیم دارپا ناخواسته راداری برای ردیابی راکت‌ها طراحی کرده بود؛ سیستمی که می‌تواند با اندازه‌گیری اختلالات الکترونی ناشی از ورود اجسام به یونوسفر، بازگشت راکت‌ها و زباله‌های فضایی را بدون نیاز به رصد مستقیم آسمان شناسایی کند.
دستاورد تصادفی دارپا می‌تواند تأثیرات عظیمی بر سامانه‌های دفاعی داشته باشد. سامانه‌ای که توانایی ردیابی هر نوع شیئی را دارد که به جو زمین بازمی‌گردد، از راکت‌های تجاری گرفته تا ماهواره‌های ازکارافتاده یا حتی تجهیزات مخفی. این دستاورد می‌تواند سطح جدیدی از آگاهی آنی و بی‌درنگ برای حفاظت از زمین ایجاد کند.
توانایی ردیابی درلحظه و بدون نیاز به تجهیزات نوری یا راداری مرسوم، دقیقاً همان چیزی است که پروژه‌های دفاعی دنبال آن هستند و DARPA آن را کاملاً تصادفی ساخته کرده است.
ابزارهای مدل‌سازی توسعه‌یافته توسط AtmoSense که در اصل برای شبیه‌سازی نحوه انتشار انرژی انفجارهای کوچک در جو طراحی شده بودند، می‌توانند در زمینه‌های دیگری نیز به کار روند؛ ازجمله: شبیه‌سازی وسیله‌های هایپرسونیک (فراصوت)، بررسی سیالات پیچیده یا هر مسئله‌ای که در آن قدرت محاسباتی به بن‌بست رسیده است.
درحال‌حاضر، دارپا قصد دارد پروژه AtmoSense را در قالب تلاشی علمی نگه دارد اما با این کشف غیرمنتظره، این پروژه ممکن است به آغازگر عصری تازه در پایش جو و ردیابی ورود اجسام به زمین تبدیل شود.
